DOI article:
Strzalkowski, Zbigniew: Problemy malarstwa tablicowego szkoły krakowsko-sądeckiej w Latach 1440-1460
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.27673#0078
52
ZBIGNIEW STRZAŁKOWSKI
sunku do współczesnego malarstwa europejskiego. W późniejszej fazie
rozwoju, okoł'0 połowy wieku, szkoła krakowsko-sądecka wypracowuje
własny styl, który ją wyróżnia w konfrontacji z malarstwem krajów. oś-
ciennych. Równolegle z podnoszeniem poziomu wykonawstwa technicz-
nego obrazów wzrosła również skala możliwości artystycznych mistrzów
cechowych Krakowa. Od prostych scen hagiograficznych przeszli do kon-
struowania wielkich tryptyków o złożonym scenariuszu teologiczno-li-
terackim. W tłach obrazów. pojawiają się pięknie tkane kotary, symbo-
lizujące strefy: niebiańską i ziemską. Od strony rozwiązań formalnych
plastyka krakowska chętnie korzystała z osiągnięć mistrzów niderlandz-
kich, które częstokroć przenoszone zbyt mechanicznie nie rozumiejąc w
pełni ich znaczeń nowatorskich, niemniej zwrócenie się malarzy polskich
do wiodącego ośrodka sztuki ówczesnej Europy świadczy wymownie o
ich próbach ożywienia rodzimej plastyki. Przenikanie nowych wartości
r ealistycznych, jak też pojawienie się stylu kątowego po-
legającego na łamaniu draperii ożywiło znacznie dotychczasową surową
kompozycję obrazu. Proces ten odbywał się powoli, lecz stale, o czym
świadczą zabytki omawianego okresu.
Lata pięćdziesiąte tego stułecia charakteryzują się hegemonią plastyki
krakowskiej nad prowincjonalnymi warsztatami Podkarpacia, a także
ekspansją artystyczną na tereny Spisza i Sląska. W tym samym czasie
dokonuje się gwałtownie postępująca polonizacja cechu malarzy stolicy,
co ma duże znaczenie dla dalszego rozwoju rodzimej sztuki.
Nie da się jeszcze dziś ustalić proweniencji wielu zabytków ani też
przypisać ich konkretnemu warsztatowi malarskiemu, dopóki nie prze-
prowadzi się dokładnych badań technologicznych tychże zabytków 50 i nie
sprawdzi wszystkich źródeł archiwalnych kryjących być może niejedną
istotną wiadomość pozwalającą na opracowanie całokształtu problema-
tyki plastyki 1. poł. XV w, Pewne wydaje się natomiast, iż zespół dzieł
malarstwa sztalugowego określonego terminem szkoły krakowsko-sądec-
kiej jest pierwszym, wystarczająco pokaźnym zestawem zabytków, aby
na jego podstawie móc mówić o istnieniu dynamicznego ośrodka twór-
czego, jakim był Kraków. Jemu to przypisać należy powstanie więk-
szości dzieł omawianego okresu. Również w drugiej połowie wieku po-
zostawał on środowiskiem insipirująeym nowe tendencje w malarstwie,
by poprzez bogactwo formy i gamy kolorystycznej olbrzymich ołtarzy
wznieść się na szczyty kunsztu artystycznego w. mariackim ołtarzu Wita
Stosza.
50 Swego czasu J. Nykiel (Budowa technologiczna obrazów tzw. szkoly sądec-
kiej. Ochrona Zabytków 1962 nr 59) opracował budowę technologiczną wybranego
zestawu obrazów warsztatu sądeckiego. Wyniki uzyskane przez Nykiela potwier-
dzają jedynie zasadę konstruowania obrazu w szkole krakowsko-sądeckiej zgodnie
z europejską recepturą technologiczną.
ZBIGNIEW STRZAŁKOWSKI
sunku do współczesnego malarstwa europejskiego. W późniejszej fazie
rozwoju, okoł'0 połowy wieku, szkoła krakowsko-sądecka wypracowuje
własny styl, który ją wyróżnia w konfrontacji z malarstwem krajów. oś-
ciennych. Równolegle z podnoszeniem poziomu wykonawstwa technicz-
nego obrazów wzrosła również skala możliwości artystycznych mistrzów
cechowych Krakowa. Od prostych scen hagiograficznych przeszli do kon-
struowania wielkich tryptyków o złożonym scenariuszu teologiczno-li-
terackim. W tłach obrazów. pojawiają się pięknie tkane kotary, symbo-
lizujące strefy: niebiańską i ziemską. Od strony rozwiązań formalnych
plastyka krakowska chętnie korzystała z osiągnięć mistrzów niderlandz-
kich, które częstokroć przenoszone zbyt mechanicznie nie rozumiejąc w
pełni ich znaczeń nowatorskich, niemniej zwrócenie się malarzy polskich
do wiodącego ośrodka sztuki ówczesnej Europy świadczy wymownie o
ich próbach ożywienia rodzimej plastyki. Przenikanie nowych wartości
r ealistycznych, jak też pojawienie się stylu kątowego po-
legającego na łamaniu draperii ożywiło znacznie dotychczasową surową
kompozycję obrazu. Proces ten odbywał się powoli, lecz stale, o czym
świadczą zabytki omawianego okresu.
Lata pięćdziesiąte tego stułecia charakteryzują się hegemonią plastyki
krakowskiej nad prowincjonalnymi warsztatami Podkarpacia, a także
ekspansją artystyczną na tereny Spisza i Sląska. W tym samym czasie
dokonuje się gwałtownie postępująca polonizacja cechu malarzy stolicy,
co ma duże znaczenie dla dalszego rozwoju rodzimej sztuki.
Nie da się jeszcze dziś ustalić proweniencji wielu zabytków ani też
przypisać ich konkretnemu warsztatowi malarskiemu, dopóki nie prze-
prowadzi się dokładnych badań technologicznych tychże zabytków 50 i nie
sprawdzi wszystkich źródeł archiwalnych kryjących być może niejedną
istotną wiadomość pozwalającą na opracowanie całokształtu problema-
tyki plastyki 1. poł. XV w, Pewne wydaje się natomiast, iż zespół dzieł
malarstwa sztalugowego określonego terminem szkoły krakowsko-sądec-
kiej jest pierwszym, wystarczająco pokaźnym zestawem zabytków, aby
na jego podstawie móc mówić o istnieniu dynamicznego ośrodka twór-
czego, jakim był Kraków. Jemu to przypisać należy powstanie więk-
szości dzieł omawianego okresu. Również w drugiej połowie wieku po-
zostawał on środowiskiem insipirująeym nowe tendencje w malarstwie,
by poprzez bogactwo formy i gamy kolorystycznej olbrzymich ołtarzy
wznieść się na szczyty kunsztu artystycznego w. mariackim ołtarzu Wita
Stosza.
50 Swego czasu J. Nykiel (Budowa technologiczna obrazów tzw. szkoly sądec-
kiej. Ochrona Zabytków 1962 nr 59) opracował budowę technologiczną wybranego
zestawu obrazów warsztatu sądeckiego. Wyniki uzyskane przez Nykiela potwier-
dzają jedynie zasadę konstruowania obrazu w szkole krakowsko-sądeckiej zgodnie
z europejską recepturą technologiczną.