DOI Artikel:
Miszczak, Danuta: Materiały archiwalne do działalności architektonicznej Pawła Fontanay
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.27672#0042
28
DANUTA MISZCZAK
nego, lecz brak całkowicie pewnych przekazów pozostawiał je dotąd w
sferze hipotez. Tymczasem informacje z powyższego listu kwestię autor-
stwa prac dokonanych w drugiej ćwierci XVIII w. częściowo wyjaśniły
i nadają odpowiedni kierunek dalszym poszukiwaniom archiwalnym oraz
badaniom czynionym pod tym kątem. Z zagadnieniem tym łączy się rów-
nież sprawa ustalenia opinii związanej z przejściem Pawła Fontany na
służbę do Sanguszki — nie w latach czterdziestych XVIII w. 16, lecz w
trzydziestych. A konkretne rozpoczęcie tej służby z dniem 1 V 1726 r. 17
wydaje się wskazywać na wyrobioną już wówczas w Polsce pozycję spo-
łeczną i zawodową Fontany, a także na niezłą sytuację materialną; w
r. 1727 bowiem wspomaga on swoją rodzinę w Castello Valsolda we Wło-
szech znaczną sumą pieniężną 18. Natomiast trzyletnia działalność — po-
między 2 III 1723 r., w którym nastąpił wyjazd Pawła Fontany do Pol-
ski 19, a przyjęciem stanowiska architekta na dworze Sanguszki, na razie
pozostaje nie ustalona i nadal czeka na swoje wyświetlenie.
W dniu 12 VIII 1734 r. Fontana potwierdza własnoręcznym podpisem
odbiór weksla na sumę 100 czerwonych zł. z tytułu należnej mu pensji od
dnia 1 V 1733 r. do dnia 1 V 1734 r. (Aneks I, 2).
Drugi list, z 16 IV 1735 r. (Aneks I, 3), donosi o ,,[...] fabryce koś-
cielnej, że niby z kamienia robota idzie, gdyż mularzów mało, tylko
trzech około niej robi [...]”. Z dalszej treści listu można wnioskować, że
prace trwające od dwóch łat są dość zaawansowane: wystawiono już sy-
gnaturę i całe wykończenie trwałoby tylko jeden rok, gdyby zwiększono
łiczbę murarzy. Wiadomości te nietrudno połączyć z budową fary lubar-
towskiej p. wezw. św. Anny, mylnie dawniej atrybowanej T. Rozlerowi 20
(ryc. 7, 8). Nowsze próby wiązania tej budowli z Pawłem Fontaną wypły-
wały raczej z ustalonego autorstwa kościoła popaulińskiego we Włodawie,
Pawłowi Fontanie autorstwa przebudowy pałacu w Lubartowie. Por. Ł o z a. Archi-
tekci i budoumiczowie w Polsce. Warszawa 1954 s. 81; G. Czapska. Palac Sangusz-
ków w Lubartowie. „Roczniki Humanistyczne” T. 15:1967 z. 4 s. 67, 90.
16 Zob. Kozakiewicz, jw. s. 312; C z a p s k a, jw. s. 90.
17 M. T o p i ń s k a. Kościól i klasztor Kapucynów w Lubartowie. Z dziejów
mecenatu Pawla Karola Sanguszki (maszynopis pracy magisterskiej na UW). Wy-
mieniona praca nie została mi udostępniona. Cytuję za J. A. C h r o ś c i c k i. Pro-
jektanci i wykonawcy katafalków z 1. polowy XVIII w. W: Rokoko. Studia nad
sztuką 1. polowy XVIII wieku. Warszawa 1970 s. 253.
18 Wiadomość na podstawie rodzinnego dokumentu włoskiego z r. 1727. Kopie
mikrofilmowe źródeł włoskich znajdują się w posiadaniu autorki.
19 Tamże: ,,[...] il Sig. Paolo Fontana filio del Sig'. Giacomo l’anno del 1723
alli 2 Marzo e partito da ąuesta terra di Castello per il Regno di Polonia con il
danaro del Viaggio in prestito e dal medomo e stato pagato [...]”. Por. różne na ten
temat opinie: Kozakiewicz, jw. s. 312 i przyp. 19 oraz Kozakiewicz,
Rewski. jw. s. 60.
20 J. Raczyński. Centralne barokowe kościoły województwa lubelskiepo.
W: Studia do dziejów sztuki w Polsce. T. i. Warszawa 1929 s. 1, 18-24.
DANUTA MISZCZAK
nego, lecz brak całkowicie pewnych przekazów pozostawiał je dotąd w
sferze hipotez. Tymczasem informacje z powyższego listu kwestię autor-
stwa prac dokonanych w drugiej ćwierci XVIII w. częściowo wyjaśniły
i nadają odpowiedni kierunek dalszym poszukiwaniom archiwalnym oraz
badaniom czynionym pod tym kątem. Z zagadnieniem tym łączy się rów-
nież sprawa ustalenia opinii związanej z przejściem Pawła Fontany na
służbę do Sanguszki — nie w latach czterdziestych XVIII w. 16, lecz w
trzydziestych. A konkretne rozpoczęcie tej służby z dniem 1 V 1726 r. 17
wydaje się wskazywać na wyrobioną już wówczas w Polsce pozycję spo-
łeczną i zawodową Fontany, a także na niezłą sytuację materialną; w
r. 1727 bowiem wspomaga on swoją rodzinę w Castello Valsolda we Wło-
szech znaczną sumą pieniężną 18. Natomiast trzyletnia działalność — po-
między 2 III 1723 r., w którym nastąpił wyjazd Pawła Fontany do Pol-
ski 19, a przyjęciem stanowiska architekta na dworze Sanguszki, na razie
pozostaje nie ustalona i nadal czeka na swoje wyświetlenie.
W dniu 12 VIII 1734 r. Fontana potwierdza własnoręcznym podpisem
odbiór weksla na sumę 100 czerwonych zł. z tytułu należnej mu pensji od
dnia 1 V 1733 r. do dnia 1 V 1734 r. (Aneks I, 2).
Drugi list, z 16 IV 1735 r. (Aneks I, 3), donosi o ,,[...] fabryce koś-
cielnej, że niby z kamienia robota idzie, gdyż mularzów mało, tylko
trzech około niej robi [...]”. Z dalszej treści listu można wnioskować, że
prace trwające od dwóch łat są dość zaawansowane: wystawiono już sy-
gnaturę i całe wykończenie trwałoby tylko jeden rok, gdyby zwiększono
łiczbę murarzy. Wiadomości te nietrudno połączyć z budową fary lubar-
towskiej p. wezw. św. Anny, mylnie dawniej atrybowanej T. Rozlerowi 20
(ryc. 7, 8). Nowsze próby wiązania tej budowli z Pawłem Fontaną wypły-
wały raczej z ustalonego autorstwa kościoła popaulińskiego we Włodawie,
Pawłowi Fontanie autorstwa przebudowy pałacu w Lubartowie. Por. Ł o z a. Archi-
tekci i budoumiczowie w Polsce. Warszawa 1954 s. 81; G. Czapska. Palac Sangusz-
ków w Lubartowie. „Roczniki Humanistyczne” T. 15:1967 z. 4 s. 67, 90.
16 Zob. Kozakiewicz, jw. s. 312; C z a p s k a, jw. s. 90.
17 M. T o p i ń s k a. Kościól i klasztor Kapucynów w Lubartowie. Z dziejów
mecenatu Pawla Karola Sanguszki (maszynopis pracy magisterskiej na UW). Wy-
mieniona praca nie została mi udostępniona. Cytuję za J. A. C h r o ś c i c k i. Pro-
jektanci i wykonawcy katafalków z 1. polowy XVIII w. W: Rokoko. Studia nad
sztuką 1. polowy XVIII wieku. Warszawa 1970 s. 253.
18 Wiadomość na podstawie rodzinnego dokumentu włoskiego z r. 1727. Kopie
mikrofilmowe źródeł włoskich znajdują się w posiadaniu autorki.
19 Tamże: ,,[...] il Sig. Paolo Fontana filio del Sig'. Giacomo l’anno del 1723
alli 2 Marzo e partito da ąuesta terra di Castello per il Regno di Polonia con il
danaro del Viaggio in prestito e dal medomo e stato pagato [...]”. Por. różne na ten
temat opinie: Kozakiewicz, jw. s. 312 i przyp. 19 oraz Kozakiewicz,
Rewski. jw. s. 60.
20 J. Raczyński. Centralne barokowe kościoły województwa lubelskiepo.
W: Studia do dziejów sztuki w Polsce. T. i. Warszawa 1929 s. 1, 18-24.