DOI Artikel:
Gałecka, Krystyna: Feliks Jasieński w środowisku Warszawy, Lwowa i Krakowa
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.36969#0039
F. JASIEŃSKI W ŚRODOWISKU WARSZAWY. LWOWA I KRAKOWA
27
cjach37. Druga poświęcona była grafice H. Riviere’a (15 IV-1 V), trzecia
grafice G. B. Piranesiego (1 V-15 V), czwarta S. Masłowskiemu jako akwa-
reliście (15 V-1 VI) i piąta ornamentyce arabskiej (1 VI-15 VI)38. Wystaw
tych zaniechano w czerwcu 1901 r.39
Przesmycki w ten sposób podsumował działalność niezrozumianego
przez ogół fanatyka sztuki, jakim był Jasieński: „Może zanadto apostoło-
wał, może zbyt utopijnie chciał nawracać wszystkich od razu, może nie-
potrzebnie polemizował z kurierkowymi i wiejskimi pseudo-znawcami, ale
w całym szeregu wystaw, na które żadna nie wśliznęła się mizeria, dał
widzieć chcącym, a narzucił niechcącym taką masę istotnych dzieł sztuki,
jakiej dawno u nas nie widziano. [...] Wystawy te były zatem same przez
się. dla nowości swej i wysokiej wartości artystycznej, faktem pierwszo-
rzędnego znaczenia. Wystokrotnia [...] ich wagę wpływ jaki, zda się, wy-
warły na innych kolekcjonerów miejscowych, unaoczniając im, drogą przy-
kładu, możliwość i konieczność przeciwdziałania -— rosnącej wciąż i mo-
gącej paraliżować sam rozwój sztuki -— atrofii estetycznej społeczeństwa.
Bo jakiż dawno niewidziany, wkrótce po wystąpieniu p. Jasieńskiego ruch
się budzi. Salon Krywulta zaczyna przeplatać obowiązkowe «maszyny»
artystycznymi istotnie wystawami, między innymi, czarnych i kolorowych
akwafort i autobiografii [...]. Tenże Krywult, a za jego przykładem i Za-
chęta, urządzają czytelnie czasopism sztuce poświęconych [...]. Ks. Michał
Radziwiłł wystawia w salach ratuszowych [...] bardzo piękny zbiór starych
mistrzów, głównie włoskich i flamandzkich, oraz sporą ilość rysunków
Norblina, Orłowskiego, Płońskiego i innych z galerii Nieborowskiej” 40.
Po śmierci Gersona „Chimera’' umieściła nekrolog pióra Jasieńskiego,
który rozpoczynał się tymi słowami: „Tutejsza gmina ewangelicko-augs-
burska poniosła wielką stratę: zmarł Wojciech Gerson, prezes zarządu zbo-
ru i kolegium kościelnego. Był to człowiek zacny, dobry i sympatyczny.
Przez długi szereg lat opiekował się ochronami, szwalniami, domem star-
ców i kalek, oraz szkołami gminy ewangelicko-augsburskiej. W chwilach
wolnych od wyżej wymienionych zajęć zajmował się malarstwem i pisa-
niem sprawozdań artystycznych”. Według Jasieńskiego „Gerson nie był
artystą i nie stworzył nigdy dzieła mającego chociażby dalekie z dziełem
sztuki podobieństwo, nie jest — jak głosi prasa polska — artystą wielkim,
znakomitym. Ponieważ ś.p. Gerson, nie mógł być profesorem malarstwa;
me mógł być również i krytykiem sztuki” 41.
37 „Tygodnik Ilustrowany” 1901 nr 16 s. 319.
38 „Chimera” 1901 t. 1 z. 2 s. 361.
39 Wiercińska. Feliks Jasieński s. 212.
jo Przesmy ck i, jw. s. 352.
41 F. Jasieński. W kwestii drobnego nieporozumienia. „Chimera” 1901 t. 1
z. 2 s. 354.
27
cjach37. Druga poświęcona była grafice H. Riviere’a (15 IV-1 V), trzecia
grafice G. B. Piranesiego (1 V-15 V), czwarta S. Masłowskiemu jako akwa-
reliście (15 V-1 VI) i piąta ornamentyce arabskiej (1 VI-15 VI)38. Wystaw
tych zaniechano w czerwcu 1901 r.39
Przesmycki w ten sposób podsumował działalność niezrozumianego
przez ogół fanatyka sztuki, jakim był Jasieński: „Może zanadto apostoło-
wał, może zbyt utopijnie chciał nawracać wszystkich od razu, może nie-
potrzebnie polemizował z kurierkowymi i wiejskimi pseudo-znawcami, ale
w całym szeregu wystaw, na które żadna nie wśliznęła się mizeria, dał
widzieć chcącym, a narzucił niechcącym taką masę istotnych dzieł sztuki,
jakiej dawno u nas nie widziano. [...] Wystawy te były zatem same przez
się. dla nowości swej i wysokiej wartości artystycznej, faktem pierwszo-
rzędnego znaczenia. Wystokrotnia [...] ich wagę wpływ jaki, zda się, wy-
warły na innych kolekcjonerów miejscowych, unaoczniając im, drogą przy-
kładu, możliwość i konieczność przeciwdziałania -— rosnącej wciąż i mo-
gącej paraliżować sam rozwój sztuki -— atrofii estetycznej społeczeństwa.
Bo jakiż dawno niewidziany, wkrótce po wystąpieniu p. Jasieńskiego ruch
się budzi. Salon Krywulta zaczyna przeplatać obowiązkowe «maszyny»
artystycznymi istotnie wystawami, między innymi, czarnych i kolorowych
akwafort i autobiografii [...]. Tenże Krywult, a za jego przykładem i Za-
chęta, urządzają czytelnie czasopism sztuce poświęconych [...]. Ks. Michał
Radziwiłł wystawia w salach ratuszowych [...] bardzo piękny zbiór starych
mistrzów, głównie włoskich i flamandzkich, oraz sporą ilość rysunków
Norblina, Orłowskiego, Płońskiego i innych z galerii Nieborowskiej” 40.
Po śmierci Gersona „Chimera’' umieściła nekrolog pióra Jasieńskiego,
który rozpoczynał się tymi słowami: „Tutejsza gmina ewangelicko-augs-
burska poniosła wielką stratę: zmarł Wojciech Gerson, prezes zarządu zbo-
ru i kolegium kościelnego. Był to człowiek zacny, dobry i sympatyczny.
Przez długi szereg lat opiekował się ochronami, szwalniami, domem star-
ców i kalek, oraz szkołami gminy ewangelicko-augsburskiej. W chwilach
wolnych od wyżej wymienionych zajęć zajmował się malarstwem i pisa-
niem sprawozdań artystycznych”. Według Jasieńskiego „Gerson nie był
artystą i nie stworzył nigdy dzieła mającego chociażby dalekie z dziełem
sztuki podobieństwo, nie jest — jak głosi prasa polska — artystą wielkim,
znakomitym. Ponieważ ś.p. Gerson, nie mógł być profesorem malarstwa;
me mógł być również i krytykiem sztuki” 41.
37 „Tygodnik Ilustrowany” 1901 nr 16 s. 319.
38 „Chimera” 1901 t. 1 z. 2 s. 361.
39 Wiercińska. Feliks Jasieński s. 212.
jo Przesmy ck i, jw. s. 352.
41 F. Jasieński. W kwestii drobnego nieporozumienia. „Chimera” 1901 t. 1
z. 2 s. 354.