DOI article:
Surdacka, Anna: Galicyjska nafta i ... nowoczesna tkanina: o Eleonorze Plutyńskiej
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.36969#0057
ROCZNIKI HUMANISTYCZNE
Tom XXVII. zeszyt i — 1979
ANNA SURDACKA
GALICYJSKA NAFTA I... NOWOCZESNA TKANINA
O ELEONORZE PLUTYŃSKIEJ
Nazwisko Eleonory Plutyńskiej niknie wśród plejady artystów, którzy
w latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych zasłynęli dzięki swoim tkaninom.
Nadal nie jest ona doceniana pomimo oczywistych jej zasług dla rozwoju
tzw. polskiej szkoły tkackiej. Jeżeli jest znana, to przede wszystkim jako
współautorka podwójnych dywanów sokolskich; znacznie rzadziej pamięta
się ją jako autorkę kilimów i tkanin podwójnych oraz jako pedagoga, pro-
fesora Pracowni Tkactwa Ręcznego w warszawskiej ASP.
Terenem jej działalności była Warszawa i wsie dawnego powiatu so-
kolskiego w Białostockiem. Nie tam jednak należy szukać początku i wy-
jaśnienia tej działalności, ale w regionie odległym o kilkaset kilometrów:
we wschodniej Galicji. Ze Lwowem i jego okolicami wiązały się lata mło-
dości Eleonory Plutyńskiej, które przypadły na ostatnie dziesięciolecie
XIX w.
Tędy, przez Lwów biegł szlak handlowy Wschód-Zachód i przez wiele
stuleci przenikała w tym kierunku kultura orientalna. Antykwariaty
lwowskie przepełnione były egzotycznymi towarami, a wysoki poziom tej
sztuki dyktowały zasoby licznych muzeów i skarbców kościelnych, zaś na
Wydziale Architektury wykładano ... rysunek orientalny. Broń wschodniej
roboty, kobierce i porcelana były ozdobą wielu wnętrz mieszkalnych
i chlubą prywatnych kolekcjonerów. Paweł Sapieha np. użyczył części swo-
jej kolekcji ha lwowską wystawę przedmiotów codziennego użytku i sztuki
Chin i Japonii w 1892 r. Ten nurt zbieractwa osiągnął szczytowy poziom na
początku naszego stulecia. Włodzimierz Kulczycki1 mógł zadowolić naj-
wybredniejszych znawców imponującym zespołem kobierców i makat ze
świata mahometańskiego. Antykwariaty lwowskie przepełnione były egzo-
tycznymi towarami, a na Wydziale Architektury jednym z przedmiotów
był rysunek orientalny 2.
1 Z. K osiek. Kulczycki Włodzimierz. W: Polski słownik biograficzny. T. 16.
Wrocław 1971 s. 136-137.
Polskie życie kulturalne 1890-1914. Pod red. A. Wojciechowskiego. Wrocław
1967 (cz. 1: Chronologiczny przegląd ważniejszych wydarzeń. Lata 1890-1914 s. 9-137).
Tom XXVII. zeszyt i — 1979
ANNA SURDACKA
GALICYJSKA NAFTA I... NOWOCZESNA TKANINA
O ELEONORZE PLUTYŃSKIEJ
Nazwisko Eleonory Plutyńskiej niknie wśród plejady artystów, którzy
w latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych zasłynęli dzięki swoim tkaninom.
Nadal nie jest ona doceniana pomimo oczywistych jej zasług dla rozwoju
tzw. polskiej szkoły tkackiej. Jeżeli jest znana, to przede wszystkim jako
współautorka podwójnych dywanów sokolskich; znacznie rzadziej pamięta
się ją jako autorkę kilimów i tkanin podwójnych oraz jako pedagoga, pro-
fesora Pracowni Tkactwa Ręcznego w warszawskiej ASP.
Terenem jej działalności była Warszawa i wsie dawnego powiatu so-
kolskiego w Białostockiem. Nie tam jednak należy szukać początku i wy-
jaśnienia tej działalności, ale w regionie odległym o kilkaset kilometrów:
we wschodniej Galicji. Ze Lwowem i jego okolicami wiązały się lata mło-
dości Eleonory Plutyńskiej, które przypadły na ostatnie dziesięciolecie
XIX w.
Tędy, przez Lwów biegł szlak handlowy Wschód-Zachód i przez wiele
stuleci przenikała w tym kierunku kultura orientalna. Antykwariaty
lwowskie przepełnione były egzotycznymi towarami, a wysoki poziom tej
sztuki dyktowały zasoby licznych muzeów i skarbców kościelnych, zaś na
Wydziale Architektury wykładano ... rysunek orientalny. Broń wschodniej
roboty, kobierce i porcelana były ozdobą wielu wnętrz mieszkalnych
i chlubą prywatnych kolekcjonerów. Paweł Sapieha np. użyczył części swo-
jej kolekcji ha lwowską wystawę przedmiotów codziennego użytku i sztuki
Chin i Japonii w 1892 r. Ten nurt zbieractwa osiągnął szczytowy poziom na
początku naszego stulecia. Włodzimierz Kulczycki1 mógł zadowolić naj-
wybredniejszych znawców imponującym zespołem kobierców i makat ze
świata mahometańskiego. Antykwariaty lwowskie przepełnione były egzo-
tycznymi towarami, a na Wydziale Architektury jednym z przedmiotów
był rysunek orientalny 2.
1 Z. K osiek. Kulczycki Włodzimierz. W: Polski słownik biograficzny. T. 16.
Wrocław 1971 s. 136-137.
Polskie życie kulturalne 1890-1914. Pod red. A. Wojciechowskiego. Wrocław
1967 (cz. 1: Chronologiczny przegląd ważniejszych wydarzeń. Lata 1890-1914 s. 9-137).