DOI article:
Bulas, Ryszarda: Przejście przez Morze Czerwone w synagodze w Dura Europos (połowa III w.) jako Akedah narodu żydowskiego
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.27405#0019
RRZE7ŚC/E PRZEZ MORZE CZERWONE W SYNAGODZE W DURA EUROPOS
15
znaczenie dla toku interpretacji obrazu. W ten sposób osiągnięto bowiem dwa
cele: dokonano prezentacji Narodu - owej wiernej Yahwe Reszty, a nadto
scena ta stała się ostatnią sceną opowiadania, zamknięto tok narracji, kończąc
w ten sposób ciąg wydarzeń.
Alegoryczna scena cudu kończąca opowiadanie zawiera w sobie moment z
Mara oraz odległy w czasie podział na dwanaście pokołeń Jakuba. W ten sposób
"wykreślono z historii" wiele "buntów i narzekań" oraz niechlubnych wydarzeń
(zbudowanie złotego ciełca), które miały miejsce w czasie rozciągającym się
pomiędzy wspomnianymi dwoma wydarzeniami.
Morze w naszym przedstawieniu, które jest granicą między tym, co było i
"innym", do którego wkroczył Naród, pochłonęło nie tylko wroga, ale jak należy
mniemać również pewną część Narodu Wybranego, bowiem żadne Przejście nie
może dokonać się bez pewnego rodzaju straty i pewnego rodzaju zysku^. Zgi-
nęli ci, którzy nie godni byli wód Mara, zyskiem jest odmieniony Izrael. Wielu
z uczonych zwraca uwagę na czynnik plastyczny obrazu, który z dużą siłą sugeru-
je, że historia składa się z dwóch części, a wertykalny pas morza bez reszty
dzieli historię Izraela na dwa etapy^.
Malowidło z Dura Europos jawi się nie jako prosta ilustracja opowieści
hebrajskich, lecz alegoria historii Izraela, historii zaktualizowanej, nałożonej na
ówczesną sytuację diaspory żydowskiej. Jest rozrachunkiem z przeszłością. Po
przekroczeniu Morza Czerwonego Izraełici wkraczają w "nowozarysowaną" histo-
rię Izraela, Izraela bez złotego ciełca, Izraeła śpiewającego pieśń dziękczynną,
Izraela obdarowanego przez Yahwe wszelaką obfitością. Omawiane przedstawie-
nie ma charakter modlitwy - Æedn/t, jest prośbą o wybaczenie, nadzieją na
oczyszczenie, deklaracją Reszty, z którą prawdopodobnie utożsamiała się współ-
nota z Dura Europos.
77/E /U.S'.SHGE ^CRCMY 77/E RED .S'Evt [N THE SYNAGOGUE [N DURA EUROPOS
(THE MtD-THtRD CENTURY)
AS HEE/M// OF THE JEWtSH NATION
S u m m a r y
77te Passage acraw Ret/ $ea from the synagogue in Dura Europos is the only known example of
this scene in the Jewish art the late Greco-Latin worid. On the basis of formai description, the analysis
of the structure of composition and comparative analysis I attempt to read out the substance of the scene:
^ A. van G e n n e p. Ees ràe t/e /tassage [...]. Paris 1904 s. 4.
^ Mesnil du Buisson (jw. s. 146-147) dostrzega w kompozycji założenie tryptyku: Morze Czerwone
flankowane dwoma wielkimi figurami Mojżesza.
15
znaczenie dla toku interpretacji obrazu. W ten sposób osiągnięto bowiem dwa
cele: dokonano prezentacji Narodu - owej wiernej Yahwe Reszty, a nadto
scena ta stała się ostatnią sceną opowiadania, zamknięto tok narracji, kończąc
w ten sposób ciąg wydarzeń.
Alegoryczna scena cudu kończąca opowiadanie zawiera w sobie moment z
Mara oraz odległy w czasie podział na dwanaście pokołeń Jakuba. W ten sposób
"wykreślono z historii" wiele "buntów i narzekań" oraz niechlubnych wydarzeń
(zbudowanie złotego ciełca), które miały miejsce w czasie rozciągającym się
pomiędzy wspomnianymi dwoma wydarzeniami.
Morze w naszym przedstawieniu, które jest granicą między tym, co było i
"innym", do którego wkroczył Naród, pochłonęło nie tylko wroga, ale jak należy
mniemać również pewną część Narodu Wybranego, bowiem żadne Przejście nie
może dokonać się bez pewnego rodzaju straty i pewnego rodzaju zysku^. Zgi-
nęli ci, którzy nie godni byli wód Mara, zyskiem jest odmieniony Izrael. Wielu
z uczonych zwraca uwagę na czynnik plastyczny obrazu, który z dużą siłą sugeru-
je, że historia składa się z dwóch części, a wertykalny pas morza bez reszty
dzieli historię Izraela na dwa etapy^.
Malowidło z Dura Europos jawi się nie jako prosta ilustracja opowieści
hebrajskich, lecz alegoria historii Izraela, historii zaktualizowanej, nałożonej na
ówczesną sytuację diaspory żydowskiej. Jest rozrachunkiem z przeszłością. Po
przekroczeniu Morza Czerwonego Izraełici wkraczają w "nowozarysowaną" histo-
rię Izraela, Izraela bez złotego ciełca, Izraeła śpiewającego pieśń dziękczynną,
Izraela obdarowanego przez Yahwe wszelaką obfitością. Omawiane przedstawie-
nie ma charakter modlitwy - Æedn/t, jest prośbą o wybaczenie, nadzieją na
oczyszczenie, deklaracją Reszty, z którą prawdopodobnie utożsamiała się współ-
nota z Dura Europos.
77/E /U.S'.SHGE ^CRCMY 77/E RED .S'Evt [N THE SYNAGOGUE [N DURA EUROPOS
(THE MtD-THtRD CENTURY)
AS HEE/M// OF THE JEWtSH NATION
S u m m a r y
77te Passage acraw Ret/ $ea from the synagogue in Dura Europos is the only known example of
this scene in the Jewish art the late Greco-Latin worid. On the basis of formai description, the analysis
of the structure of composition and comparative analysis I attempt to read out the substance of the scene:
^ A. van G e n n e p. Ees ràe t/e /tassage [...]. Paris 1904 s. 4.
^ Mesnil du Buisson (jw. s. 146-147) dostrzega w kompozycji założenie tryptyku: Morze Czerwone
flankowane dwoma wielkimi figurami Mojżesza.