DOI issue:
Artykuły
DOI article:Krasny, Piotr; Walczak, Marek: Konfesja: kilka uwag o znaczeniu terminu oraz jego używaniu i nadużywaniu w polskiej literaturze historycznoartystycznej =
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.37081#0069
ARTYKUŁY
ROCZNIK! HUMANISTYCZNE
Tom LIV, zeszyt 4 - 2006
PIOTR KRASNY, MAREK WALCZAK
KONFESJA
KILKA UWAG O ZNACZENIU TERMINU
ORAZ JEGO UŻYWANIU I NADUŻYWANIU
W POLSKIEJ LITERATURZE HISTORYCZNOARTYSTYCZNEJ
Dorobek polskiego piśmiennictwa artystycznego w epoce nowożytnej
przedstawia się nader skromnie. W naszym języku nie spisywano wówczas
prawie wcale traktatów artystycznych ani nie wydawano rozporządzeń koś-
cielnych, dotyczących zasad tworzenia sztuki sakralnej. Do rzadkości należały
też próby tłumaczenia dzieł obcojęzycznych o takiej tematyce, które pozostały
zresztą w rękopisach, a więc nie mogły raczej wpływać na kształtowanie
konwencji językowych* 1. Trudno zatem się dziwić, że polscy badacze sztuki
nowożytnej napotykają raz po raz poważne problemy terminologiczne, którym
starają się zaradzić między innymi poprzez adaptowanie terminów obcych,
przyswajanych bądź dosłownie (rocciille, Gesamtkunstwerk), bądź też zapisy-
wanych zgodnie z zasadami polskiej ortografii (edikula, lukarna). O ile pierw-
sze z tych rozwiązań wyraża per ipso pewien dystans do użytego terminu,
o tyle drugie może stwarzać wrażenie, że termin jest zadomowiony w języku
polskim od dawna i ma precyzyjne znaczenie, „wyszlifowane” w trakcie
wielowiekowego użytkowania. Czasem jednak, gdy zastanowimy się głębiej,
Dr hab. Piotr Krasny - adiunkt w Instytucie Historii Sztuki Uniwersytetu Jagielloń-
skiego; adres do korespondencji: ul. Grodzka 53, 31-001 Kraków, tel. (012) 422 94 62.
Dr Marek WALCZAK - adiunkt w Instytucie Historii Sztuki Uniwersytetu Jagiellońskiego;
adres do korespondencji: ul. Grodzka 53, 31-001 Kraków, tel. (012) 422 94 62.
1 J. Kowalczyk, Recepcja traktatu Vigucli w Polsce w XVI i XVII wieku, [w:]
Praxis atcjue theoria. Studia ofiarowane Profesorowi Adamowi. Małkiewiczowi, Kraków 2006,
s. 197-210.
ROCZNIK! HUMANISTYCZNE
Tom LIV, zeszyt 4 - 2006
PIOTR KRASNY, MAREK WALCZAK
KONFESJA
KILKA UWAG O ZNACZENIU TERMINU
ORAZ JEGO UŻYWANIU I NADUŻYWANIU
W POLSKIEJ LITERATURZE HISTORYCZNOARTYSTYCZNEJ
Dorobek polskiego piśmiennictwa artystycznego w epoce nowożytnej
przedstawia się nader skromnie. W naszym języku nie spisywano wówczas
prawie wcale traktatów artystycznych ani nie wydawano rozporządzeń koś-
cielnych, dotyczących zasad tworzenia sztuki sakralnej. Do rzadkości należały
też próby tłumaczenia dzieł obcojęzycznych o takiej tematyce, które pozostały
zresztą w rękopisach, a więc nie mogły raczej wpływać na kształtowanie
konwencji językowych* 1. Trudno zatem się dziwić, że polscy badacze sztuki
nowożytnej napotykają raz po raz poważne problemy terminologiczne, którym
starają się zaradzić między innymi poprzez adaptowanie terminów obcych,
przyswajanych bądź dosłownie (rocciille, Gesamtkunstwerk), bądź też zapisy-
wanych zgodnie z zasadami polskiej ortografii (edikula, lukarna). O ile pierw-
sze z tych rozwiązań wyraża per ipso pewien dystans do użytego terminu,
o tyle drugie może stwarzać wrażenie, że termin jest zadomowiony w języku
polskim od dawna i ma precyzyjne znaczenie, „wyszlifowane” w trakcie
wielowiekowego użytkowania. Czasem jednak, gdy zastanowimy się głębiej,
Dr hab. Piotr Krasny - adiunkt w Instytucie Historii Sztuki Uniwersytetu Jagielloń-
skiego; adres do korespondencji: ul. Grodzka 53, 31-001 Kraków, tel. (012) 422 94 62.
Dr Marek WALCZAK - adiunkt w Instytucie Historii Sztuki Uniwersytetu Jagiellońskiego;
adres do korespondencji: ul. Grodzka 53, 31-001 Kraków, tel. (012) 422 94 62.
1 J. Kowalczyk, Recepcja traktatu Vigucli w Polsce w XVI i XVII wieku, [w:]
Praxis atcjue theoria. Studia ofiarowane Profesorowi Adamowi. Małkiewiczowi, Kraków 2006,
s. 197-210.