Rocznik Historii Sztuki (4.1964)

U PODSTAW TEORII KUBIZMU

25

1. Maurice dc Vlaminck, Portret Apollinairc'a, ок. 1906

Opublikowane przez Brcuniga wypowiedzi krytyczne Apollinairc'a pozwalają równocześnie wy-
znaczyć właściwe mu miejsce wśród innych piszących o sztuce w tych latach. Nie można już dziś mieć
żadnej wątpliwości, że sądy poety, kształtowane w nieomylnym kontakcie z najcenniejszymi zjawiskami
plastycznymi jego czasu, przerastały wypowiedzi innych krytyków, stanowiły same istotny wkład do
programu sztuki awangardowej.

Złożona, pobudliwa i chłonna postawa estetyczna Apollinairc'a narzuciła mu rolę nie teoretyka
i programowego przywódcy, ale wrażliwego odbiorcy i wizjonera. Niezmiernie czuła receptywność
i intuicyjna umiejętność przewidywania to już nic tylko cechy krytyka ponad przeciętną miarę, ale wyraz
indywidualności poety, który z rzeczywistością artystyczną epoki współdziałał świadomie i czynnie.
W subtelnej i skomplikowanej materii wzajemnych oddziaływań poetyckiej twórczości i plastyki,
z którą codziennie obcował, formował on swój warsztat krytyka-pubłieysty na miarę tylko tej wyjątko-
wej aktualności, od której zależą wydarzenia jutra. W ewolucji poglądów Apollinairc'a na plastykę
Warto wyodrębnić te właśnie przesłanki, które uczyniły zeń nie tylko porte-parole kubizmu, ale współ-
twórcę wciąż różnicującego się programu sztuki nowoczesnej, dla której kubizm był pierwszym zasadni-
czym ogniwem.

Pierwsze artykuły na tematy plastyczne, pisane podczas podróży po Niemczech w 1902 г., Apol-
linaire traktował niewątpliwie jako .boczny wątek zainteresowań, głównie zaś jako źródło dochodu, na

4 - Bocznik Historii Szluki IV