DOI issue:
I. Z zagadnień sztuki XIX i XX wieku
DOI article:Grabska-Wallis, Elżbieta: U podstaw teorii kubizmu: G. Apollinaire i współcześni mu krytycy sztuki
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.13222#0043
U PODSTAW TEORII KUBIZMU
39
5. Henri Matissc, Apollinaire, rys., 1944
Propozycje Bella nie tylko wywodzą się z mocno zakorzenionej w Anglii tradycji estetyzmu, ale
są jego nową wersją. Wprawdzie ze stawianych problemów i prób nowych definicji widać, że Bell
wyczuwał odrębność sztuki późnego postimpresjonizmu, ale wkraczając w meritum nowych propozycji
i eksperymentów, kroił je według miary konsekwentnie, lecz jednostronnie uformowanego przezeń
modelu estetycznego. Jeśli teoretycznie około r. 1911—1912 postimpresjonizm w oczach Bella i Fry'a
obejmował propozycje kubizmu, w praktyce — i świadczy to o prawidłowości stanowiska krytycznego,
dla którego postimpresjonizm był wykładnikiem nowego estetyzmu — zatrzymywał się na twórczości
Cézannc'a i co najwyżej Matissc'a. Wyobcowana z wszelkich historycznych i psychologicznych deter-
minant, obdarzona jedynie funkcją kontcmplatywncj przyjemności estetycznej koncepcja sztuki post-
impresjonistycznej nie mieściła siłą rzeczy ani kubizmu, ani tym bardziej futuryzmu55.
53 „The works of thosc enterprising young men, the Italian futurists, arc notable examplcs of descriptive painting. Lilce
the Royal Acadcmicians, they use form, not to provokes aesthetic émotions, but to convey information and ideas. Indeed,
the published théories of the futurists prove that their pictures ought to have nothing whatever to do with art. Their social
and political théories arc respectable but I would suggest to young Italian painters that it is possible to become a futurist in
thougt and action and yet rcmain artist, if one has the łuck to be bom one" (Bell, op. cit., s. 21—22). Bell prze-
bywając niemal stale we Francji w latach 1907—1920 zetknął się z pewnością z twórczością futurystów na terenie Paryża
(Galeria Bcrnhcima, luty 1912) lub też z pierwszą ich wystawą w Anglii (Postimprcssionist and Futurist Exhibition, Doré Gal-
eries, 1913), której patronował R. Fry.
39
5. Henri Matissc, Apollinaire, rys., 1944
Propozycje Bella nie tylko wywodzą się z mocno zakorzenionej w Anglii tradycji estetyzmu, ale
są jego nową wersją. Wprawdzie ze stawianych problemów i prób nowych definicji widać, że Bell
wyczuwał odrębność sztuki późnego postimpresjonizmu, ale wkraczając w meritum nowych propozycji
i eksperymentów, kroił je według miary konsekwentnie, lecz jednostronnie uformowanego przezeń
modelu estetycznego. Jeśli teoretycznie około r. 1911—1912 postimpresjonizm w oczach Bella i Fry'a
obejmował propozycje kubizmu, w praktyce — i świadczy to o prawidłowości stanowiska krytycznego,
dla którego postimpresjonizm był wykładnikiem nowego estetyzmu — zatrzymywał się na twórczości
Cézannc'a i co najwyżej Matissc'a. Wyobcowana z wszelkich historycznych i psychologicznych deter-
minant, obdarzona jedynie funkcją kontcmplatywncj przyjemności estetycznej koncepcja sztuki post-
impresjonistycznej nie mieściła siłą rzeczy ani kubizmu, ani tym bardziej futuryzmu55.
53 „The works of thosc enterprising young men, the Italian futurists, arc notable examplcs of descriptive painting. Lilce
the Royal Acadcmicians, they use form, not to provokes aesthetic émotions, but to convey information and ideas. Indeed,
the published théories of the futurists prove that their pictures ought to have nothing whatever to do with art. Their social
and political théories arc respectable but I would suggest to young Italian painters that it is possible to become a futurist in
thougt and action and yet rcmain artist, if one has the łuck to be bom one" (Bell, op. cit., s. 21—22). Bell prze-
bywając niemal stale we Francji w latach 1907—1920 zetknął się z pewnością z twórczością futurystów na terenie Paryża
(Galeria Bcrnhcima, luty 1912) lub też z pierwszą ich wystawą w Anglii (Postimprcssionist and Futurist Exhibition, Doré Gal-
eries, 1913), której patronował R. Fry.