DOI Heft:
II. Z dziedziny stosunków artystycznych polsko-francuskich i polsko-włoskich
DOI Artikel:Karpowicz, Mariusz: Rodowód artystyczny Michelangelo Palloniego
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.13222#0194
190
MARIUSZ KARPOWICZ
13. Pictro da Cortana, Cudowne zatrzymanie belki, fresk. Rzym, S. Maria in Vallicclla (wg Vossa)
Jednym z kluczów jest, jak się zdaje, para antytetycznych pojęć docere —■ delectare, ukutych na po-
żywce barokowego arystotelizmu2 3. Już w pierwszej połowie wieku zostały one zaadaptowane przez
teorię sztuki. Sam Cortona w przeciwieństwie do suchego moralisty Sacchicgo ostrożnie wypowiedział
się za delectare, torując drogę nowej koncepcji sztuki jako czystej formy, bez jakiegoś ubocznego raison
d'être24. Stał się zatem pradziadkiem rokoka. Zresztą rozwój artystyczny Berrcttinicgo wyraźnie zmie-
rzał w stronę sensualizmu. W drugiej połowie wieku kortonistom wyrosła niespodziewana pomoc:
sztandar delectare podnieśli ci z malarzy, którzy byli twórcami przełomu formalnego lat 1660—1670,
o którym jeszcze powiemy sobie dalej. Natomiast zarówno klasycyści z Marattą na czele, jak tym bar-
23 G. M. Tagliabue, Arisłotelisnw e Barocco, [w:] Retorica e Barocco, Atti dcl III Congrcsso Intcrnazionalc di Studi
Umanistici, Roma 1955, s. 119—195, passim, szczeg. s. 135, 145, 154, 171.
24 P. Berrettini, Ottonelli, Trattato delia Pittura с Scultiira, uso et abuso loro, coinposto da un teologo, с da unpittore,
Fiorenza 1652; o polemice teoretycznej z Sacchim por. jeszcze D. Mahoń, Studies in Sciento Art and Thcory, cz. 3, London
1947, s.184, przyp. 65; oraz Wittkower, op. cit., s. 172. Dwie ostatnie prace — interpretacja; M. Missirini, Mcmorie per
servire alla storia delia Romana Accademia di S. Luca, Roma 1823, s. 111 i n. — fakty.
MARIUSZ KARPOWICZ
13. Pictro da Cortana, Cudowne zatrzymanie belki, fresk. Rzym, S. Maria in Vallicclla (wg Vossa)
Jednym z kluczów jest, jak się zdaje, para antytetycznych pojęć docere —■ delectare, ukutych na po-
żywce barokowego arystotelizmu2 3. Już w pierwszej połowie wieku zostały one zaadaptowane przez
teorię sztuki. Sam Cortona w przeciwieństwie do suchego moralisty Sacchicgo ostrożnie wypowiedział
się za delectare, torując drogę nowej koncepcji sztuki jako czystej formy, bez jakiegoś ubocznego raison
d'être24. Stał się zatem pradziadkiem rokoka. Zresztą rozwój artystyczny Berrcttinicgo wyraźnie zmie-
rzał w stronę sensualizmu. W drugiej połowie wieku kortonistom wyrosła niespodziewana pomoc:
sztandar delectare podnieśli ci z malarzy, którzy byli twórcami przełomu formalnego lat 1660—1670,
o którym jeszcze powiemy sobie dalej. Natomiast zarówno klasycyści z Marattą na czele, jak tym bar-
23 G. M. Tagliabue, Arisłotelisnw e Barocco, [w:] Retorica e Barocco, Atti dcl III Congrcsso Intcrnazionalc di Studi
Umanistici, Roma 1955, s. 119—195, passim, szczeg. s. 135, 145, 154, 171.
24 P. Berrettini, Ottonelli, Trattato delia Pittura с Scultiira, uso et abuso loro, coinposto da un teologo, с da unpittore,
Fiorenza 1652; o polemice teoretycznej z Sacchim por. jeszcze D. Mahoń, Studies in Sciento Art and Thcory, cz. 3, London
1947, s.184, przyp. 65; oraz Wittkower, op. cit., s. 172. Dwie ostatnie prace — interpretacja; M. Missirini, Mcmorie per
servire alla storia delia Romana Accademia di S. Luca, Roma 1823, s. 111 i n. — fakty.