Rocznik Historii Sztuki (4.1964)

RODOWÓD ARTYSTYCZNY MICHELANGELO PALLONIEGO

207

30. M. A. Palloni, Ojcowie Kościoła, fragment, fresk. Węgrów, fara

dla malarzy przez cały w. XVII. Pokazał on, żc nie tylko można otworzyć fikcyjną przestrzeń, ale świat
zaziemski może się przez ten otwór wdzierać do środka. Rzecz charakterystyczna, żc parmeński mistrz
całą resztę w. XVI nie miał właściwie naśladowców. Nawet studiujący go Annibalc Carracci w swej
dekoracji Galerii Farnese wyraźnie zdradził parmeńczyka na rzecz Michała Anioła.

Dopiero Lanfranco, który specjalnie jeździł do Parmy, by się zapoznać z systemem kopułowych
malowideł Correggia63, przywiózł nauki mistrza do Rzymu i zastosował je w dekoracji S. Andréa
delia Valle. Odtąd ten drugi gatunek zyskał sobie prawo obywatelstwa równie silne, jak kwadratura,
by w twórczości Piętro da Cortona znaleźć najdoskonalszą redakcję.

Jest rzeczą oczywistą, że Palloni dobrze znał oba gatunki iluzjonizmu jeszcze z Florencji. Kuźnią
reguł kwadratury była właśnie Północ, a szkolą — Bolonia, z drugiej zaś strony sam Voltcrrano również
studiował tajemnice parmeńskich kopuł. W Rzymie się jednak nasz Florcntczyk mógł opatrzeć najlepiej;
to Wieczne Miasto miało najwspanialsze realizacje tego wszystkiego, co wymyśliła i udoskonaliła Północ.
Jest rzeczą bardzo prawdopodobną, że jeszcze wcześniej, przed pobytem w Rzymie, mógł pójść w ślady
Voltcrrana i Lanfranca i poznać dekoracje Correggia z autopsji. W każdym razie wpływy parmeńczyka

63 Posse, op. cit., s. 146. Lanfranco szczególnie pilnie studiował rozwiązania przestrzenne, prowadzenie światła, ruch
i typ draperii stosowany przez Correggia. Nikt też z malarzy wzorujących się na parmeńskim mistrzu, jak np. Domcnichino,
tak się do niego nie zbliżył.