DOI issue:
I. Z zagadnień sztuki dawnej
DOI article:Skubiszewski, Piotr: Romańskie cyboria w kształcie czary z nakrywą: Problem genezy
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.13221#0018
12
PIOTR SKUBISZEWSKI
[g____.....
5. Czasza cyborium. Nowy Jork, Metropolitan Muscum of Art
przednio opisanych zabytkach, z tą jednak różnicą, że podstawa nieco wyższa i lekko wklęsła. Cyborium
to zostało w w. XIX poważnie uszkodzone wskutek pożaru i emalia na jego powierzchni dochowała się
tylko w niewielkim stopniu. Na brzuścu naczynia przedstawiono Mojżesza przed Krzakiem Ognistym,
Ofiarę Abla i Kaina, Obrzezanie Izaaka, Izaaka niosącego drzewo na ofiarę, Ofiarę Abrahama i fonasza wy-
plutego przez wieloryba. We wnętrzu rytowany Agnus Dei.
4. Cyborium (ryc. 4)23. Londyn, British Muséum, nr inw. 1850, 7—22, 1. Średnica 15,5 cm.
Miedź, niegdyś złocona i pokryta dekoracją w emalii żłobinowej, której drobne pozostałości zachowały
się we wgłębieniach. Zachowana tylko nakrywa bez zwieńczenia, w kształcie spłaszczonej hemisfery,
z wybrzuszeniem i prostopadłą wargą o obwodzie nieco od niego mniejszym. Powierzchnia podzielona
dziesięcioma wydłużonymi puklami, na których ornament roślinny i geometryczny oraz postacie ludzkie
i zwierzęce wśród zwojów.
5. Cyborium (ryc. 5)24. Nowy Jork, Metropolitan Muscum of Art. Średnica 17,7 cm. Srebro
złocone, rytowane i niellowanc. Zachowana tylko czasza bez stopy i nakrywy, w kształcie silnie wy-
brzuszonej hemisfery z prostopadłą wargą o obwodzie mniejszym od obwodu brzuśca. Powierzchnia
naczynia podzielona krzyżującymi się wstęgami tworzącymi romby i trójkąty, w których nagie postacie
23 Wyrób angielski, 4. ćw. w. XII.
24 Przypisywane tzw. „chamicl school" („Kanalgebiet"), 4. ćw. w. XII; jako cyborium ostatecznie przekonująco okre-
ślone przez J. Rorimera, który przeprowadził hipotetyczną rekonstrukcję przedmiotu. Do podobnego naczynia można od-
nieść opis zamieszczony w akcie wizytacyjnym katedry Św. Pawia w Londynie z r. 1295 (cyt. za Barratid, op. cit., s. 586):
„Una cupa argentea tota dccorata cum opère levato dc leimculis et aliis bestiis cum catena argentea appensa, ad usum Eutha-
ristiae, appendenda ultra altare in festis". Bibl. : A. Darcel, Le Moyen Age et la Renaissance au Trocadéro, „Gazctte des Beâilx-
-Arts", 20-ème année, XVIII, 1878, s. 539; Metz, op. cit., s. 301 i 304; J.J. Rorimer, A Treasury at the Cloistcrs, „ The Metro-
politan Muséum of Art Bulletin", VI, 1948, s. 238 п.; A. Andersson, Amerikans Resa, „Fornvânnen", XLV, 1950, s. 175—181 ;
Swarzenski, Monuments of Romanesque Art..., il. 457; Oman, English Church Plate..., s. 79. '■
PIOTR SKUBISZEWSKI
[g____.....
5. Czasza cyborium. Nowy Jork, Metropolitan Muscum of Art
przednio opisanych zabytkach, z tą jednak różnicą, że podstawa nieco wyższa i lekko wklęsła. Cyborium
to zostało w w. XIX poważnie uszkodzone wskutek pożaru i emalia na jego powierzchni dochowała się
tylko w niewielkim stopniu. Na brzuścu naczynia przedstawiono Mojżesza przed Krzakiem Ognistym,
Ofiarę Abla i Kaina, Obrzezanie Izaaka, Izaaka niosącego drzewo na ofiarę, Ofiarę Abrahama i fonasza wy-
plutego przez wieloryba. We wnętrzu rytowany Agnus Dei.
4. Cyborium (ryc. 4)23. Londyn, British Muséum, nr inw. 1850, 7—22, 1. Średnica 15,5 cm.
Miedź, niegdyś złocona i pokryta dekoracją w emalii żłobinowej, której drobne pozostałości zachowały
się we wgłębieniach. Zachowana tylko nakrywa bez zwieńczenia, w kształcie spłaszczonej hemisfery,
z wybrzuszeniem i prostopadłą wargą o obwodzie nieco od niego mniejszym. Powierzchnia podzielona
dziesięcioma wydłużonymi puklami, na których ornament roślinny i geometryczny oraz postacie ludzkie
i zwierzęce wśród zwojów.
5. Cyborium (ryc. 5)24. Nowy Jork, Metropolitan Muscum of Art. Średnica 17,7 cm. Srebro
złocone, rytowane i niellowanc. Zachowana tylko czasza bez stopy i nakrywy, w kształcie silnie wy-
brzuszonej hemisfery z prostopadłą wargą o obwodzie mniejszym od obwodu brzuśca. Powierzchnia
naczynia podzielona krzyżującymi się wstęgami tworzącymi romby i trójkąty, w których nagie postacie
23 Wyrób angielski, 4. ćw. w. XII.
24 Przypisywane tzw. „chamicl school" („Kanalgebiet"), 4. ćw. w. XII; jako cyborium ostatecznie przekonująco okre-
ślone przez J. Rorimera, który przeprowadził hipotetyczną rekonstrukcję przedmiotu. Do podobnego naczynia można od-
nieść opis zamieszczony w akcie wizytacyjnym katedry Św. Pawia w Londynie z r. 1295 (cyt. za Barratid, op. cit., s. 586):
„Una cupa argentea tota dccorata cum opère levato dc leimculis et aliis bestiis cum catena argentea appensa, ad usum Eutha-
ristiae, appendenda ultra altare in festis". Bibl. : A. Darcel, Le Moyen Age et la Renaissance au Trocadéro, „Gazctte des Beâilx-
-Arts", 20-ème année, XVIII, 1878, s. 539; Metz, op. cit., s. 301 i 304; J.J. Rorimer, A Treasury at the Cloistcrs, „ The Metro-
politan Muséum of Art Bulletin", VI, 1948, s. 238 п.; A. Andersson, Amerikans Resa, „Fornvânnen", XLV, 1950, s. 175—181 ;
Swarzenski, Monuments of Romanesque Art..., il. 457; Oman, English Church Plate..., s. 79. '■