DOI Heft:
I. Z zagadnień sztuki dawnej
DOI Artikel:Skubiszewski, Piotr: Romańskie cyboria w kształcie czary z nakrywą: Problem genezy
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.13221#0033
ROMAŃSKIE CYBORIA W KSZTAŁCIE CZARY
27
18. Scyphus flamandzki. Londyn, British Muséum
brazić sobie brak tych naczyń w tak dużym zespole przedmiotów eucharystycznych okresu późno-
antycznego69. Patena, stanowiąca jednocześnie nakrywę jednego z nich, ściśle wiązała się z obrzędem
eucharystycznym i z funkcją naczynia, ponieważ służyła do składania chleba ofiarnego, a później do roz-
dawania Eucharystii. Kształt naczyń z Canoscio dobrze odpowiada opisanemu w ordines przeznaczeniu,
a dalsze potwierdzenie identyfikacji przynoszą źródła obrazowe z tego samego okresu. Na dwóch przed-
stawiemach syryjskich z drugiej połowy w. VI, na srebrnej patenie z Rihy (Waszyngton, The Dumbarton
Oaks Collection)70 i na fol. llv° ewangeliarza mnicha Rabbuli (Florencja, Biblioteca Laurenziana, cod.
Plut. I, 56)71, Chrystus podaje apostołom do picia konsekrowane wino w podobnym naczyniu. Scyphi
69 Giovagnoli, Una collezionc di vasi..., s. 313 п.; tenże, Il tesoro eucaristico..., s. 5 п. przypisuje im w zasadzie
funkcję naczyń, w których rozdawano wiernym komunię pod postacią wina, ale wprowadza do sprawy zamieszanie termi-
nologiczne, kiedy je określa na przemian jako kielichy, „amae" i „calices ministeriales", gdy z kolei kielich kapłański nazywa
„scyphus".
70 Ostatnio pisał o tym znanym zabytku J. Beckwith, The Art of Constantinopole, An Introduction to Byzantine Art,
330—1453, London [1961], s. 46, tamże dawniejsze piśmiennictwo.
71 C. Cecchelli, G. Furlani, M. Salmi, The Rabbula Gospels, Olten and Lausanne 1959, s. 65.
27
18. Scyphus flamandzki. Londyn, British Muséum
brazić sobie brak tych naczyń w tak dużym zespole przedmiotów eucharystycznych okresu późno-
antycznego69. Patena, stanowiąca jednocześnie nakrywę jednego z nich, ściśle wiązała się z obrzędem
eucharystycznym i z funkcją naczynia, ponieważ służyła do składania chleba ofiarnego, a później do roz-
dawania Eucharystii. Kształt naczyń z Canoscio dobrze odpowiada opisanemu w ordines przeznaczeniu,
a dalsze potwierdzenie identyfikacji przynoszą źródła obrazowe z tego samego okresu. Na dwóch przed-
stawiemach syryjskich z drugiej połowy w. VI, na srebrnej patenie z Rihy (Waszyngton, The Dumbarton
Oaks Collection)70 i na fol. llv° ewangeliarza mnicha Rabbuli (Florencja, Biblioteca Laurenziana, cod.
Plut. I, 56)71, Chrystus podaje apostołom do picia konsekrowane wino w podobnym naczyniu. Scyphi
69 Giovagnoli, Una collezionc di vasi..., s. 313 п.; tenże, Il tesoro eucaristico..., s. 5 п. przypisuje im w zasadzie
funkcję naczyń, w których rozdawano wiernym komunię pod postacią wina, ale wprowadza do sprawy zamieszanie termi-
nologiczne, kiedy je określa na przemian jako kielichy, „amae" i „calices ministeriales", gdy z kolei kielich kapłański nazywa
„scyphus".
70 Ostatnio pisał o tym znanym zabytku J. Beckwith, The Art of Constantinopole, An Introduction to Byzantine Art,
330—1453, London [1961], s. 46, tamże dawniejsze piśmiennictwo.
71 C. Cecchelli, G. Furlani, M. Salmi, The Rabbula Gospels, Olten and Lausanne 1959, s. 65.