DOI Heft:
I. Z zagadnień sztuki dawnej
DOI Artikel:Świechowski, Zygmunt: Znaczenie Włoch dla polskiej architektury i rzeżby romańskiej
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.13221#0071
ZNACZENIE WŁOCH DLA POLSKIEJ ARCHITEKTURY I RZEŹBY 65
24. Wąchock, opactwo cysterskie, baza w kapitularzu 25. Pavia, S. Pictro di Ciel d'Oro, fragment bazy
26. Pavia, S. Michèle, baza 27. Wormacja, katedra, baza
lico ściany, rozstawieniu zewnętrznych kolumn i nadaniu im większej średnicy w stosunku do pozosta-
łych, jest on bliski rozwiązań północno włoskich w rodzaju portalu z kościoła klasztornego S. Fede w Ca-
vagnoloPo. Przede wszystkim jednak uderza jako rys włoski zmasowanie ornamentacji roślinnej i zoomor-
f icznej wypełniającej szczelnie trzony kolumn, głowice i archiwolty, podobnie jak przy portalach zachod-
niej Lombardii. Jak mówiliśmy wyżej przy okazji wyobrażeń zoomorficznych, bardzo wiele szczegółów
łączy portal wrocławski z kręgiem pawijskim, gdzie przy kształtowaniu ościeży portalowych rządził
analogiczny horror vacui. Wobec tak licznych cech włoskich niemal zbędne wydaje się wskazanie na
lwy zespolone z bazami zewnętrznych kolumn, które znajdowały się tam aż do czasu konserwacji
w końcu XIX w.85 Obecności tego specyficznie włoskiego motywu architektonicznego przydaje wagi
fakt podjęcia go przez Benedetta Antelami przy bazach kolumn ustawionych na grzbietach lwów, które
strzegły ongiś wejścia do katedry parmeńskiej. Z podobną redakcją formalną spotykamy się przy ko-
lumnach portalu w Sagra S. Michèle, a także bazach z Mark Oberdorf i Bambergu86, pracach wykona-
nych przez kamieniarzy przybyłych z południowych stoków Alp lub pod ich bezpośrednim wpływem.
Nie tak może uderzające, choć nie pozbawione znaczenia są zbieżności w ornamentacji, zwłaszcza w za-
stosowaniu plecionki palmetowej i motywu rozety, nieczęstego w szeregowym zestawieniu; dostarczają
ich znów budowle Pavii i Porta delio Zodiaco z Sagra S. Michèle.
85 E. Wiese, op. cit., s. 131, 132 podaje, że bazy przy zewnętrznych kolumnach zostały usunięte w 1888 r.
86 Por. P. M. Halm i G. Lill, Die Bildwerke des bayerischen Natiońalmuseums, Augsburg 1932, s. 3, 14, 15, il. 10, 70;
J. Fastenau, Romanischc Bauornamentik in Suddeutschland, Strassburg 1916, s. 17.
5 — Rocznik historii sztuki V
24. Wąchock, opactwo cysterskie, baza w kapitularzu 25. Pavia, S. Pictro di Ciel d'Oro, fragment bazy
26. Pavia, S. Michèle, baza 27. Wormacja, katedra, baza
lico ściany, rozstawieniu zewnętrznych kolumn i nadaniu im większej średnicy w stosunku do pozosta-
łych, jest on bliski rozwiązań północno włoskich w rodzaju portalu z kościoła klasztornego S. Fede w Ca-
vagnoloPo. Przede wszystkim jednak uderza jako rys włoski zmasowanie ornamentacji roślinnej i zoomor-
f icznej wypełniającej szczelnie trzony kolumn, głowice i archiwolty, podobnie jak przy portalach zachod-
niej Lombardii. Jak mówiliśmy wyżej przy okazji wyobrażeń zoomorficznych, bardzo wiele szczegółów
łączy portal wrocławski z kręgiem pawijskim, gdzie przy kształtowaniu ościeży portalowych rządził
analogiczny horror vacui. Wobec tak licznych cech włoskich niemal zbędne wydaje się wskazanie na
lwy zespolone z bazami zewnętrznych kolumn, które znajdowały się tam aż do czasu konserwacji
w końcu XIX w.85 Obecności tego specyficznie włoskiego motywu architektonicznego przydaje wagi
fakt podjęcia go przez Benedetta Antelami przy bazach kolumn ustawionych na grzbietach lwów, które
strzegły ongiś wejścia do katedry parmeńskiej. Z podobną redakcją formalną spotykamy się przy ko-
lumnach portalu w Sagra S. Michèle, a także bazach z Mark Oberdorf i Bambergu86, pracach wykona-
nych przez kamieniarzy przybyłych z południowych stoków Alp lub pod ich bezpośrednim wpływem.
Nie tak może uderzające, choć nie pozbawione znaczenia są zbieżności w ornamentacji, zwłaszcza w za-
stosowaniu plecionki palmetowej i motywu rozety, nieczęstego w szeregowym zestawieniu; dostarczają
ich znów budowle Pavii i Porta delio Zodiaco z Sagra S. Michèle.
85 E. Wiese, op. cit., s. 131, 132 podaje, że bazy przy zewnętrznych kolumnach zostały usunięte w 1888 r.
86 Por. P. M. Halm i G. Lill, Die Bildwerke des bayerischen Natiońalmuseums, Augsburg 1932, s. 3, 14, 15, il. 10, 70;
J. Fastenau, Romanischc Bauornamentik in Suddeutschland, Strassburg 1916, s. 17.
5 — Rocznik historii sztuki V