DOI issue:
I. Z zagadnień sztuki dawnej
DOI article:Kowalczyk, Jerzy: Kolegiata w Zamościu i jej fundator kanclerz Jan Zamoyski
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.13221#0103
KOLEGIATA W ZAMOŚCIU I JEJ FUNDATOR
97
3. Zamość, plan miasta z lat około 1600, z analizą urbanistycznego usytuowania kolegiaty
1) Pałac; 2) kolegiata; 3) Akademia; 4) Wielki Rynek; 5) Rynek Solny; 6) Rynek Wodny;
7) ratusz; 8) brania Lwowska; 9) brama Lubelska; 10) brama Szczebrzeska
dola (1585), nazwany tak dla uczczenia protoplasty rodu Jclitczyków, Floriana Szarego25. W 1596 r.
również na Podolu, w dobrach swoich Busza, założył nowe miasto, „któremu—jak pisze kanclerz
w akcie erekcyjnym — imie Zdzisław nadałem, iż zwłaszcza tego mego starania i narodu naszego
Jelitów albo Kozłorogów i w niej Zdzisława niekiedy pod Miecsławem [sic] Arcybiskupem Gnieźnień-
skim pamiątkę znaczył"26.
Zamość od początku był kreowany na metropolię „państwa zamojskiego", o czym świadczy skala
założenia, kompozycja urbanistyczna, lokalizacja różnorodnych instytucji „państwowych", wreszcie
skłaniają ku temu również przesłanki natury symboliczno-ideowej, jak sama nazwa Zamość oraz herb
św. Tomasza z trzema włóczniami. Pomieściło ono rezydencję ordynata, „głowy państwa", i było twier-
25 Akt fundacyjny, dat. 28 X 1585 w Zamościu, [w:] Archiwum Jana Zamoyskiego, t. 4, Kraków 1948, s. 412, nr 15.
26 Kopia aktu fundacji, dat. 12 III 1596 w Zamościu (AGAD-AZ — rkps sygn. 128, nr 23).
7 — Rocznik historii sztuki V
97
3. Zamość, plan miasta z lat około 1600, z analizą urbanistycznego usytuowania kolegiaty
1) Pałac; 2) kolegiata; 3) Akademia; 4) Wielki Rynek; 5) Rynek Solny; 6) Rynek Wodny;
7) ratusz; 8) brania Lwowska; 9) brama Lubelska; 10) brama Szczebrzeska
dola (1585), nazwany tak dla uczczenia protoplasty rodu Jclitczyków, Floriana Szarego25. W 1596 r.
również na Podolu, w dobrach swoich Busza, założył nowe miasto, „któremu—jak pisze kanclerz
w akcie erekcyjnym — imie Zdzisław nadałem, iż zwłaszcza tego mego starania i narodu naszego
Jelitów albo Kozłorogów i w niej Zdzisława niekiedy pod Miecsławem [sic] Arcybiskupem Gnieźnień-
skim pamiątkę znaczył"26.
Zamość od początku był kreowany na metropolię „państwa zamojskiego", o czym świadczy skala
założenia, kompozycja urbanistyczna, lokalizacja różnorodnych instytucji „państwowych", wreszcie
skłaniają ku temu również przesłanki natury symboliczno-ideowej, jak sama nazwa Zamość oraz herb
św. Tomasza z trzema włóczniami. Pomieściło ono rezydencję ordynata, „głowy państwa", i było twier-
25 Akt fundacyjny, dat. 28 X 1585 w Zamościu, [w:] Archiwum Jana Zamoyskiego, t. 4, Kraków 1948, s. 412, nr 15.
26 Kopia aktu fundacji, dat. 12 III 1596 w Zamościu (AGAD-AZ — rkps sygn. 128, nr 23).
7 — Rocznik historii sztuki V