DOI Heft:
I. Z zagadnień sztuki dawnej
DOI Artikel:Kowalczyk, Jerzy: Kolegiata w Zamościu i jej fundator kanclerz Jan Zamoyski
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.13221#0122
116
JERZY KOWALCZYK
17. Tablica fundacyjna Jana Zamoyskiego z 1592. Kościół parafialny w Starym Zamościu
kościołów katolickich, były to jednak fundacje niezbyt kosztowne. Z powyższego zestawienia jasno
wynika, że budowa jednej kolegiaty w Zamościu przerastała wszystkie pozostałe inwestycje kanclerza na
fundacje kościelne. Jest to oczywisty dowód, że skoncentrował on swoje wysiłki na jednej wielkiej in-
westycji architektonicznej, która miała być rodzajem propagandowej deklaracji na rzecz katolickiej
wiary.
Mimo że kanclerz w myśl zasady o panującej w jego ordynacji religii katolickiej pozabierał tu i ów-
dzie protestantom dawne kościoły katolickie, to jednak nie byli oni prześladowani i mogli nadal egzysto-
wać i uprawiać swój kult. Nie wolno im było mieszkać jedynie w obrębie samego Zamościa. Kompromisowe
stanowisko, jakie zajmował kanclerz wobec innowierców, miało dwojakie powody : innowiercy stanowili
w Rzeczypospolitej znaczną siłę polityczną, którą potrafił Zamoyski niejednokrotnie wciągnąć do swoich
rozgrywek (zwłaszcza przeciw Zygmuntowi III), oraz był z nimi połączony licznymi więzami rodzinnymi.
Przecież kanclerz sam w swej młodości był kalwinem, a na łono rzymskiego Kościoła przeszedł pod-
JERZY KOWALCZYK
17. Tablica fundacyjna Jana Zamoyskiego z 1592. Kościół parafialny w Starym Zamościu
kościołów katolickich, były to jednak fundacje niezbyt kosztowne. Z powyższego zestawienia jasno
wynika, że budowa jednej kolegiaty w Zamościu przerastała wszystkie pozostałe inwestycje kanclerza na
fundacje kościelne. Jest to oczywisty dowód, że skoncentrował on swoje wysiłki na jednej wielkiej in-
westycji architektonicznej, która miała być rodzajem propagandowej deklaracji na rzecz katolickiej
wiary.
Mimo że kanclerz w myśl zasady o panującej w jego ordynacji religii katolickiej pozabierał tu i ów-
dzie protestantom dawne kościoły katolickie, to jednak nie byli oni prześladowani i mogli nadal egzysto-
wać i uprawiać swój kult. Nie wolno im było mieszkać jedynie w obrębie samego Zamościa. Kompromisowe
stanowisko, jakie zajmował kanclerz wobec innowierców, miało dwojakie powody : innowiercy stanowili
w Rzeczypospolitej znaczną siłę polityczną, którą potrafił Zamoyski niejednokrotnie wciągnąć do swoich
rozgrywek (zwłaszcza przeciw Zygmuntowi III), oraz był z nimi połączony licznymi więzami rodzinnymi.
Przecież kanclerz sam w swej młodości był kalwinem, a na łono rzymskiego Kościoła przeszedł pod-