DOI issue:
II. Z zagadnień sztuki XIX i XX w.
DOI article:Starzyński, Juliusz: Delacroix i Baudelaire
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.13221#0148
jUliusż Starzyński
9. H. Fantin Latour, Hommage à Delacroix, 1864, Paryż, Luwr, Muzeum Impiesjonizmu
prawdziwym, jakim był mój drogi, miły Chopin, ale o nudziarzu, który usiłuje wytłumaczyć wiersz
Wergiliusza"39.
Przytoczony przykład Chopina jako prawdziwego poety, który umiał wyrazić się nie w ab-
strakcji, lecz w doskonałym władaniu aparatem technicznym własnej sztuki, budzi tym większą cie-
kawość co do opinii Delacroix o słownych transpozycjach malarstwa, tak ważną rolę grających w poezji
Baudelaire'a. Delacroix przecież dał na to pytanie wyraźną odpowiedź :
Nie dawniej jak wczoraj mówiłem o tym z Baudelaire'm, gdy mnie odwiedził, aby mi przeczytać swoje
wiersze, małe poematy prozą, jak je nazywa. A gdy odczytał Dary księżyca, powiedziałem, że jest to najpiękniejszy
odpowiednik tła w obrazie Odjazd na Cyterę i że w ten sposób bardziej dał mi odczuć powietrzne misterium, niż by
to mógł zrobić jakikolwiek dosłowny opis40.
W przekazanym tu fragmencie rozmowy z Andrieu mieści się, jak sądzimy, wyjaśnienie dawniej-
szych niesnasek Delacroix z Baudelaire'm, jak również odsłania się tajemnica ostatecznego ich pojednania.
Polega ona na sposobie pojmowania ważnej dla obydwu artystów teorii correspondance des arts. Delacroix
stwierdzał, że osiągnięcie właściwej correspondance pomiędzy dziełem malarza i poety jest możliwe tylko
wtedy, gdy ten ostatni zachowa nienaganną wierność swej własnej sztuce tak co do ekspresji, jak co do
techniki. Zamiast więc „naśladować" obrazy malarskie w swych wierszach, poeta powinien stworzyć
odpowiednik dzieła malarskiego wierny co do ducha i atmosfery, lecz wyrażony odmiennie w sło-
wno-dźwiękowym materiale jego własnej sztuki. Zalecenie to można by przenieść bez trudu na sto-
sunek malarstwa do muzyki oraz muzyki do poezji — i wzajemnie.
Przykład obrazu Watteau Odjazd na Cyterę był dobrany z niezwykłą celnością. Obydwaj ■— Dela-
croix i Baudelaire — byli wielkimi miłośnikami tego dzieła. W wypowiedziach i pismach jednego i dru-
39 R. Piot, Les Palettes de Delacroix, Paris 1931, s. 67.
40 Piot, op. cit.
9. H. Fantin Latour, Hommage à Delacroix, 1864, Paryż, Luwr, Muzeum Impiesjonizmu
prawdziwym, jakim był mój drogi, miły Chopin, ale o nudziarzu, który usiłuje wytłumaczyć wiersz
Wergiliusza"39.
Przytoczony przykład Chopina jako prawdziwego poety, który umiał wyrazić się nie w ab-
strakcji, lecz w doskonałym władaniu aparatem technicznym własnej sztuki, budzi tym większą cie-
kawość co do opinii Delacroix o słownych transpozycjach malarstwa, tak ważną rolę grających w poezji
Baudelaire'a. Delacroix przecież dał na to pytanie wyraźną odpowiedź :
Nie dawniej jak wczoraj mówiłem o tym z Baudelaire'm, gdy mnie odwiedził, aby mi przeczytać swoje
wiersze, małe poematy prozą, jak je nazywa. A gdy odczytał Dary księżyca, powiedziałem, że jest to najpiękniejszy
odpowiednik tła w obrazie Odjazd na Cyterę i że w ten sposób bardziej dał mi odczuć powietrzne misterium, niż by
to mógł zrobić jakikolwiek dosłowny opis40.
W przekazanym tu fragmencie rozmowy z Andrieu mieści się, jak sądzimy, wyjaśnienie dawniej-
szych niesnasek Delacroix z Baudelaire'm, jak również odsłania się tajemnica ostatecznego ich pojednania.
Polega ona na sposobie pojmowania ważnej dla obydwu artystów teorii correspondance des arts. Delacroix
stwierdzał, że osiągnięcie właściwej correspondance pomiędzy dziełem malarza i poety jest możliwe tylko
wtedy, gdy ten ostatni zachowa nienaganną wierność swej własnej sztuce tak co do ekspresji, jak co do
techniki. Zamiast więc „naśladować" obrazy malarskie w swych wierszach, poeta powinien stworzyć
odpowiednik dzieła malarskiego wierny co do ducha i atmosfery, lecz wyrażony odmiennie w sło-
wno-dźwiękowym materiale jego własnej sztuki. Zalecenie to można by przenieść bez trudu na sto-
sunek malarstwa do muzyki oraz muzyki do poezji — i wzajemnie.
Przykład obrazu Watteau Odjazd na Cyterę był dobrany z niezwykłą celnością. Obydwaj ■— Dela-
croix i Baudelaire — byli wielkimi miłośnikami tego dzieła. W wypowiedziach i pismach jednego i dru-
39 R. Piot, Les Palettes de Delacroix, Paris 1931, s. 67.
40 Piot, op. cit.