DOI Artikel:
Grygiel, Tomasz: Florenckie Cinquecento w historyzmie: z problematyki recepcji
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14246#0178
FLORENCKIE C1NQUF.CENTO W HISTORYZM1E. Z PROBLEMATYKI RECEPCJI
173
2. Florencja, Convento di S. Trinita, 1593-1594, Bernardo
Buontalenti. Wg F. Borsi, Firenze del Cinąuecento
XV wydaje się" tu „widmowe", doda: „Trzy wieki dziejów Europy nowożytnej stopiły się w promieniach
jednego stulecia [T.G.], które pochłonęło całą energię tego miasta. Ich blask ledwo musnął stare mury
florenckie pokrywając je złotem i czernią, owym drogocennym przybraniem mijającego czasu"5. Dalej zaś,
rezygnując już z poetyckiej frazy, uzasadniał historycznie: „Koniec [florenckiego] Quattrocenta nie ma w so-
bie nic z owej zagadki, która otacza jego genezę. Przejście do nowej epoki Odrodzenia nastąpiło wśród
donośnych odgłosów zniszczenia, z pozoru wydającego się katastrofą dziejową. Tak ważne wydarzenia, jak
najazd Francuzów i wygnanie Medyceuszy, taka wyrazista postać jak Savonarola - to właśnie ów grzbiet
górski, za którym już rozpoczyna się Cinąuecento. Kultura poprzedniego stulecia nie została oczywiście
wymieciona bez śladu, ale się przekształciła"6. Współczesne opinie badaczy nie zweryfikowały ujemnie, za-
służonego dla poznawania Italii, Muratowa. Wychodząc z pojęcia „stolicy artystycznej" kraju, czy znacznie
większego obszaru, jeśli nie nawet Europy, Florencję uznaje się nadal powszechnie za ojczyznę sztuki wcze-
snego Odrodzenia i jej centrum w okresie Quattrocenta, podczas gdy główną rolę w XVI w. przyznaje Rzy-
mowi, niezależnie od istnienia znacznej liczby innych ośrodków artystycznych w Italii7, niekiedy bardzo sil-
nych i w swym rozdrobnieniu dla niej charakterystycznych. Utracie prymatu artystycznego stolicy Toskanii
na rzecz Rzymu w XVI stuleciu i osłabieniu jej tętna życia artystycznego, zwłaszcza w dziedzinie budownic-
twa, towarzyszyła świadomość tych zjawisk u jej mieszkańców: „Patrioci florenccy widzieli ten kryzys, ale
5 Ibid.
6 Ibid., s. 155.
7 Ostatnio problem geografii ośrodków architektury włoskiej Odrodzenia przybliża najpełniej J. Ackermann, The Régions
ofltalian Renaissance Architecture, [w:] The Renaissance from Brunelleschi to Michelangelo. The Représentation of Architecture,
ed. H. A. Milion, W. M. Lampugnani, London-Milan 1994, s. 319-347.
173
2. Florencja, Convento di S. Trinita, 1593-1594, Bernardo
Buontalenti. Wg F. Borsi, Firenze del Cinąuecento
XV wydaje się" tu „widmowe", doda: „Trzy wieki dziejów Europy nowożytnej stopiły się w promieniach
jednego stulecia [T.G.], które pochłonęło całą energię tego miasta. Ich blask ledwo musnął stare mury
florenckie pokrywając je złotem i czernią, owym drogocennym przybraniem mijającego czasu"5. Dalej zaś,
rezygnując już z poetyckiej frazy, uzasadniał historycznie: „Koniec [florenckiego] Quattrocenta nie ma w so-
bie nic z owej zagadki, która otacza jego genezę. Przejście do nowej epoki Odrodzenia nastąpiło wśród
donośnych odgłosów zniszczenia, z pozoru wydającego się katastrofą dziejową. Tak ważne wydarzenia, jak
najazd Francuzów i wygnanie Medyceuszy, taka wyrazista postać jak Savonarola - to właśnie ów grzbiet
górski, za którym już rozpoczyna się Cinąuecento. Kultura poprzedniego stulecia nie została oczywiście
wymieciona bez śladu, ale się przekształciła"6. Współczesne opinie badaczy nie zweryfikowały ujemnie, za-
służonego dla poznawania Italii, Muratowa. Wychodząc z pojęcia „stolicy artystycznej" kraju, czy znacznie
większego obszaru, jeśli nie nawet Europy, Florencję uznaje się nadal powszechnie za ojczyznę sztuki wcze-
snego Odrodzenia i jej centrum w okresie Quattrocenta, podczas gdy główną rolę w XVI w. przyznaje Rzy-
mowi, niezależnie od istnienia znacznej liczby innych ośrodków artystycznych w Italii7, niekiedy bardzo sil-
nych i w swym rozdrobnieniu dla niej charakterystycznych. Utracie prymatu artystycznego stolicy Toskanii
na rzecz Rzymu w XVI stuleciu i osłabieniu jej tętna życia artystycznego, zwłaszcza w dziedzinie budownic-
twa, towarzyszyła świadomość tych zjawisk u jej mieszkańców: „Patrioci florenccy widzieli ten kryzys, ale
5 Ibid.
6 Ibid., s. 155.
7 Ostatnio problem geografii ośrodków architektury włoskiej Odrodzenia przybliża najpełniej J. Ackermann, The Régions
ofltalian Renaissance Architecture, [w:] The Renaissance from Brunelleschi to Michelangelo. The Représentation of Architecture,
ed. H. A. Milion, W. M. Lampugnani, London-Milan 1994, s. 319-347.