DOI article:
Miziołek, Jerzy: 'Sąd Salomona, Legenda o zmarłym królu' i 'Historia Tuzji': trzy obrazy Alvise Donatiego z początku XVI wieku
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.17216#0015
SĄD SALOMONA, LEGENDA O ZMARŁYM KRÓLU I HISTORIA TU/J/: TRZY OBRAZY AI.VISK DONATIF.GO Z POC ZĄTKU XVI WIKKU 9
4. Alvise Donati, Opłakiwanie Chrystusa, początek XVI w., tempera na desce. Genewa, Musée d'Art et d'Histoire,
fot. wg W. Suida, Aus der Gemàldesammlung...
wawelskie malowidła prezentują się dość skromnie, a to z powodu ich użytkowego, jak to spróbujemy wyka-
zać, charakteru (były zatem wielokrotnie narażone na rozmaite uszkodzenia i przemalowania) i nie przepro-
wadzonej dotąd konserwacji.
Od czasów wspomnianej tu publikacji Lanckorońskiego16 przyjmuje się, że wszystkie trzy obrazy pocho-
dzą z frontu zdemontowanego w nieznanym czasie cassone, czyli skrzyni wyprąwnej, jakie tradycyjnie, na
ogół w parach, wykonywano w Italii od późnego średniowiecza po połowę XVI wieku17. Opinię tę - nigdy
dotąd nie udokumentowaną - potwierdza w zupełności odwołanie się do kilku w całości zachowanych północ-
nowłoskich skrzyń wyprawnych (lub ich kompletnych frontów), a zwłaszcza tych pochodzących z Mediolanu,
Werony i Wenecji18. Fronty produkowanych tam cassoni były z reguły dzielone na trzy kwatery, z których
środkowa bywała niekiedy nieco mniejsza. Niektóre z nich ukazują poszczególne sekwencje tej samej historii
16 Lanckoroński, op. cit., s. 13-14; Schubring, op. cit., nr. 551-553; Barriault, The Abundand, Beautiful..., s. 10
i 15. Proces demontowania cassoni i innych ozdobionych malowidłami mebli rozpoczął się we Włoszech już w XVI w.,
kiedy w modę wchodziły szafy. Większość zachowanych do naszych dni malowideł cassonowych przetrwała w postaci frontów
cassoni lub w mniejszych fragmentach, jak omawiane tu obrazy Donatiego; na ten temat Miziołek, Toskańskie malarstwo cas-
sonowe...
17 Na temat włoskich zwyczajów weselnych i obdarowywania panien młodych malowanymi skrzyniami m.in. A. Schiapa-
relli, La casa fiorentina e i suoi arredi, Firenze 1983 (przedruk książki z 1908 r. z uzupełnieniami M. Sframelli i L. Pagnotta),
s. 254-301; P. Thornton, Cassoni, forzieri, goffani e cassette: terminology and its problems, „Apollo", 120: 1984 (October),
s. 246 251; E. Cali mann s.v. Cassone, [w:] The McMillan Dictionary of Art, ed. J. Turner, London 1996, t. 6, s. 1-7 z literaturą
przedmiotu; J. K. Ly dec ker, The Domestic Setting of the Arts in Renaissance Florence, Ann Arbor 1987, passim; Miziołek,
Toskańskie malarstwo cassonowe..., s. 96-109.
IX W północnej Italii dzieła malarstwa cassonowego są zdecydowanie mniej liczne niż w Toskanii i znacznie słabiej opraco-
wane. Wiele obiektów rozrzuconych obecnie po muzeach i prywatnych kolekcjach całego świata nie doczekało sit; dotąd publikacji.
4. Alvise Donati, Opłakiwanie Chrystusa, początek XVI w., tempera na desce. Genewa, Musée d'Art et d'Histoire,
fot. wg W. Suida, Aus der Gemàldesammlung...
wawelskie malowidła prezentują się dość skromnie, a to z powodu ich użytkowego, jak to spróbujemy wyka-
zać, charakteru (były zatem wielokrotnie narażone na rozmaite uszkodzenia i przemalowania) i nie przepro-
wadzonej dotąd konserwacji.
Od czasów wspomnianej tu publikacji Lanckorońskiego16 przyjmuje się, że wszystkie trzy obrazy pocho-
dzą z frontu zdemontowanego w nieznanym czasie cassone, czyli skrzyni wyprąwnej, jakie tradycyjnie, na
ogół w parach, wykonywano w Italii od późnego średniowiecza po połowę XVI wieku17. Opinię tę - nigdy
dotąd nie udokumentowaną - potwierdza w zupełności odwołanie się do kilku w całości zachowanych północ-
nowłoskich skrzyń wyprawnych (lub ich kompletnych frontów), a zwłaszcza tych pochodzących z Mediolanu,
Werony i Wenecji18. Fronty produkowanych tam cassoni były z reguły dzielone na trzy kwatery, z których
środkowa bywała niekiedy nieco mniejsza. Niektóre z nich ukazują poszczególne sekwencje tej samej historii
16 Lanckoroński, op. cit., s. 13-14; Schubring, op. cit., nr. 551-553; Barriault, The Abundand, Beautiful..., s. 10
i 15. Proces demontowania cassoni i innych ozdobionych malowidłami mebli rozpoczął się we Włoszech już w XVI w.,
kiedy w modę wchodziły szafy. Większość zachowanych do naszych dni malowideł cassonowych przetrwała w postaci frontów
cassoni lub w mniejszych fragmentach, jak omawiane tu obrazy Donatiego; na ten temat Miziołek, Toskańskie malarstwo cas-
sonowe...
17 Na temat włoskich zwyczajów weselnych i obdarowywania panien młodych malowanymi skrzyniami m.in. A. Schiapa-
relli, La casa fiorentina e i suoi arredi, Firenze 1983 (przedruk książki z 1908 r. z uzupełnieniami M. Sframelli i L. Pagnotta),
s. 254-301; P. Thornton, Cassoni, forzieri, goffani e cassette: terminology and its problems, „Apollo", 120: 1984 (October),
s. 246 251; E. Cali mann s.v. Cassone, [w:] The McMillan Dictionary of Art, ed. J. Turner, London 1996, t. 6, s. 1-7 z literaturą
przedmiotu; J. K. Ly dec ker, The Domestic Setting of the Arts in Renaissance Florence, Ann Arbor 1987, passim; Miziołek,
Toskańskie malarstwo cassonowe..., s. 96-109.
IX W północnej Italii dzieła malarstwa cassonowego są zdecydowanie mniej liczne niż w Toskanii i znacznie słabiej opraco-
wane. Wiele obiektów rozrzuconych obecnie po muzeach i prywatnych kolekcjach całego świata nie doczekało sit; dotąd publikacji.