DOI Artikel:
Kaleciński, Marcin: Oblicza historyzmu w malarstwie Rzymu i Bolonii w latach około 1580 - 1615
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.17216#0072
66
MARCIN KALF.CIŃSKI
13. Cavalière d'Arpino, Bóg Ojciec między aniołami, mozaika w kościele
S. Cesareo de' Appia w Rzymie, fot. według Baronio e 1'arte...
dzieł z czasów karolińskich, które pierwotnie zdobiły apsydę kościoła, by odwołać się do bardziej naturali-
stycznych wzorów wczesnochrześcijańskich. Mamy więc do czynienia z uzasadnionym ideowo wyborem hi-
storycznych form artystycznych, ewokujących określone treści, w tym przypadku złoty wiek chrześcijaństwa.
Na ścianach apsydy powstał w latach 1596-1597 fresk przedstawiający Sw. Grzegorza głoszącego
dwadzieścia osiem homilii. Tym razem, mimo że papież Grzegorz żył na przełomie VI i VII w., wszystkie
postaci ubrane są w stroje współczesne Baroniuszowi. Symetria, frontalność i lapidarność formy znów przy-
wołują ducha sztuki wczesnochrześcijańskiej. Założona na elipsie kompozycja w sposób iluzjonistyczny za-
myka przestrzeń kościoła.
Dekorację malarską kościoła uzupełniają freski na ścianach nad arkadami międzynawowymi, przedsta-
wiające sceny z życia i śmierć męczenników. Z punktu widzenia świadomej „historyzacji" motywów bardziej
interesujące zdają się wyobrażenia aniołów (osiem uskrzydlonych postaci kobiecych, odzianych w peplosy
i tuniki, trzymających palmy i wieńce) na ścianach czołowych arkad, namalowane w latach 1596-1597. Re-
pertuar motywów o rodowodzie wczesnochrześcijańskim użytych do dekoracji kościoła SS. Nereo ed Achilleo
uzupełniają dwa malowidła niewielkich rozmiarów. Pierwsze z nich przedstawia czerwony krzyż z zielonymi
palmami (herb rodziny kardynała, przedstawiony także na fasadzie kościoła i kilkakrotnie w jego wnętrzu),
drugie wyobraża krzyż z palmami otoczony wieńcem (motyw znany w różnych wariantach z epitafiów i sar-
kofagów wczesnochrześcijańskich zdobi ościeża portalu kościoła). Zastosowanie tych motywów świadczy po
raz kolejny o znajomości Baroniusza zarówno wczesnochrześcijańskich źródeł pisanych dotyczących symboliki
tej epoki, jak i pochodzących z niej dzieł sepulkralnych i monet, na których często pojawiały się tego rodzaju
motywy (zabytki takie kolekcjonował przyjaciel Baroniusza, Lelio Pasqualino, kanonik z S. Maria Maggiore).
Fasadę kościoła pokryły sgrafitta z wizerunkami jego patronów, narzędziami ich męki, przedstawieniem
Madonny delia Vallicella, symbolami o rodowodzie antyczno-chrześcijańskim i herbami kardynała (niektóre
z tych symboli wykorzystał potem Borromini w dekoracji oratorium filipinów i wnętrza kościoła św. Jana na
Lateranie)85.
Hs Zuccari, La politica culturale..., s. 174-177.
MARCIN KALF.CIŃSKI
13. Cavalière d'Arpino, Bóg Ojciec między aniołami, mozaika w kościele
S. Cesareo de' Appia w Rzymie, fot. według Baronio e 1'arte...
dzieł z czasów karolińskich, które pierwotnie zdobiły apsydę kościoła, by odwołać się do bardziej naturali-
stycznych wzorów wczesnochrześcijańskich. Mamy więc do czynienia z uzasadnionym ideowo wyborem hi-
storycznych form artystycznych, ewokujących określone treści, w tym przypadku złoty wiek chrześcijaństwa.
Na ścianach apsydy powstał w latach 1596-1597 fresk przedstawiający Sw. Grzegorza głoszącego
dwadzieścia osiem homilii. Tym razem, mimo że papież Grzegorz żył na przełomie VI i VII w., wszystkie
postaci ubrane są w stroje współczesne Baroniuszowi. Symetria, frontalność i lapidarność formy znów przy-
wołują ducha sztuki wczesnochrześcijańskiej. Założona na elipsie kompozycja w sposób iluzjonistyczny za-
myka przestrzeń kościoła.
Dekorację malarską kościoła uzupełniają freski na ścianach nad arkadami międzynawowymi, przedsta-
wiające sceny z życia i śmierć męczenników. Z punktu widzenia świadomej „historyzacji" motywów bardziej
interesujące zdają się wyobrażenia aniołów (osiem uskrzydlonych postaci kobiecych, odzianych w peplosy
i tuniki, trzymających palmy i wieńce) na ścianach czołowych arkad, namalowane w latach 1596-1597. Re-
pertuar motywów o rodowodzie wczesnochrześcijańskim użytych do dekoracji kościoła SS. Nereo ed Achilleo
uzupełniają dwa malowidła niewielkich rozmiarów. Pierwsze z nich przedstawia czerwony krzyż z zielonymi
palmami (herb rodziny kardynała, przedstawiony także na fasadzie kościoła i kilkakrotnie w jego wnętrzu),
drugie wyobraża krzyż z palmami otoczony wieńcem (motyw znany w różnych wariantach z epitafiów i sar-
kofagów wczesnochrześcijańskich zdobi ościeża portalu kościoła). Zastosowanie tych motywów świadczy po
raz kolejny o znajomości Baroniusza zarówno wczesnochrześcijańskich źródeł pisanych dotyczących symboliki
tej epoki, jak i pochodzących z niej dzieł sepulkralnych i monet, na których często pojawiały się tego rodzaju
motywy (zabytki takie kolekcjonował przyjaciel Baroniusza, Lelio Pasqualino, kanonik z S. Maria Maggiore).
Fasadę kościoła pokryły sgrafitta z wizerunkami jego patronów, narzędziami ich męki, przedstawieniem
Madonny delia Vallicella, symbolami o rodowodzie antyczno-chrześcijańskim i herbami kardynała (niektóre
z tych symboli wykorzystał potem Borromini w dekoracji oratorium filipinów i wnętrza kościoła św. Jana na
Lateranie)85.
Hs Zuccari, La politica culturale..., s. 174-177.