DOI article:
Ilkosz, Jerzy: Hala Stulecia we Wrocławiu: dzieło Maxa Berga
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.17216#0153
HALA STULECIA WE WROCŁAWIU DZIEŁO МАХА BERGA
147
11. Max Berg, projekt wieży wodnej dla północnej części Wrocławia, rysunek perspektywiczny, ok. 1909,
Institut fur Regionalentwicklung und Strukturplanung w Erkner k. Berlina
Max Berg i Hans Poelzig animowali większość przedsięwzięć artystycznych we Wrocławiu. Współpra-
cowali z nimi twórcy skupieni we wrocławskiej Akademii Sztuki oraz młodzi architekci: Paul Heim, Albert
Kempter, Richard Konwiarz, Ludwig Moshamer, Théo Effenberger, Fritz Behrendt czy Paul Schmitthenner,
którzy uczestniczyli też w organizacji Wystawy Stulecia oraz brali udział w kształtowaniu terenów wystawo-
wych na wrocławskich Szczytnikach.
Tereny wystawowe do czasu II wojny światowej były miejscem, gdzie skupiały się najbardziej awangar-
dowe przedsięwzięcia w zakresie architektury. To tutaj usytuowano Halę Stulecia, a w jej otoczeniu w roku
1929 wybudowano wzorcowe osiedle niemieckiego Werkbundu, które przyrównywane bywa do stuttgarckie-
go Weissenhofsiedlung z 1927 r. Inny reformator architektury, twórca „nowego Frankfurtu", Ernst May, na
organizowanych w okresie międzywojennym wystawach budowlanych prezentował swoje doświadczenia w za-
kresie typizacji budynków mieszkalnych, tzw. minimów socjalnych. Na terenach wystawowych odbywały się
również wielkie ekspozycje sztuki nowoczesnej.
XIX-wiecznych w aspekcie utopii socjalnych, z punktu widzenia estetycznego (wpływ Camilla Sittego i postulaty Heimatschutz
i Diirerbund) i z pozycji miast ogrodów (wpływ Howarda i Kampffmeyera). Berg w swoich wystąpieniach na polu urbanistyki
sugerował ustanowienie najpierw szczególnego prawa dla samego Berlina. Byłoby ono podstawą kodyfikacji planowania prze-
strzennego dla innych wielkich miast, z uwzględnieniem warunków gospodarczych, higienicznych, dających możliwość planowego
rozwoju i rozprzestrzenienia się miasta. Prawa takie zostały sformułowane dopiero w roku 1933 i obecnie znane są jako „Karta
Ateńska". Proponował podzielenie miasta na funkcjonalne strefy: 1. Miasto do zamieszkania (Wohnstadt). 2. Miasto pracy (Arbe-
itstadt), rozdzielone na miasto biznesu (Geschàftsstadt, City) i miasto przemysłowe (Industriestadt). 3. Miasto monumentalne
(Monumentalstadt), jako strefa miejska przeznaczona dla kultury, reprezentacji i administracji państwowej.
147
11. Max Berg, projekt wieży wodnej dla północnej części Wrocławia, rysunek perspektywiczny, ok. 1909,
Institut fur Regionalentwicklung und Strukturplanung w Erkner k. Berlina
Max Berg i Hans Poelzig animowali większość przedsięwzięć artystycznych we Wrocławiu. Współpra-
cowali z nimi twórcy skupieni we wrocławskiej Akademii Sztuki oraz młodzi architekci: Paul Heim, Albert
Kempter, Richard Konwiarz, Ludwig Moshamer, Théo Effenberger, Fritz Behrendt czy Paul Schmitthenner,
którzy uczestniczyli też w organizacji Wystawy Stulecia oraz brali udział w kształtowaniu terenów wystawo-
wych na wrocławskich Szczytnikach.
Tereny wystawowe do czasu II wojny światowej były miejscem, gdzie skupiały się najbardziej awangar-
dowe przedsięwzięcia w zakresie architektury. To tutaj usytuowano Halę Stulecia, a w jej otoczeniu w roku
1929 wybudowano wzorcowe osiedle niemieckiego Werkbundu, które przyrównywane bywa do stuttgarckie-
go Weissenhofsiedlung z 1927 r. Inny reformator architektury, twórca „nowego Frankfurtu", Ernst May, na
organizowanych w okresie międzywojennym wystawach budowlanych prezentował swoje doświadczenia w za-
kresie typizacji budynków mieszkalnych, tzw. minimów socjalnych. Na terenach wystawowych odbywały się
również wielkie ekspozycje sztuki nowoczesnej.
XIX-wiecznych w aspekcie utopii socjalnych, z punktu widzenia estetycznego (wpływ Camilla Sittego i postulaty Heimatschutz
i Diirerbund) i z pozycji miast ogrodów (wpływ Howarda i Kampffmeyera). Berg w swoich wystąpieniach na polu urbanistyki
sugerował ustanowienie najpierw szczególnego prawa dla samego Berlina. Byłoby ono podstawą kodyfikacji planowania prze-
strzennego dla innych wielkich miast, z uwzględnieniem warunków gospodarczych, higienicznych, dających możliwość planowego
rozwoju i rozprzestrzenienia się miasta. Prawa takie zostały sformułowane dopiero w roku 1933 i obecnie znane są jako „Karta
Ateńska". Proponował podzielenie miasta na funkcjonalne strefy: 1. Miasto do zamieszkania (Wohnstadt). 2. Miasto pracy (Arbe-
itstadt), rozdzielone na miasto biznesu (Geschàftsstadt, City) i miasto przemysłowe (Industriestadt). 3. Miasto monumentalne
(Monumentalstadt), jako strefa miejska przeznaczona dla kultury, reprezentacji i administracji państwowej.