DOI Artikel:
Ilkosz, Jerzy: Hala Stulecia we Wrocławiu: dzieło Maxa Berga
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.17216#0208
60. Próba generalna Festspiel im Deutschen Reimen w Hali Stulecia w 1913. Max Berg stoi
z lewej strony obok kobiety, Max Reinhardt siedzi pośrodku podparty, Gerhart Hauptmann stoi za
Reinhardtem, reprodukcja z Gerhart Hauptmann. Theater und bildende Kunst. Eine Ausstellungs-
reihe der Kiinstlergilde in Verbindung mit der Stiftung Kulturwerk Schlesien,
Esslingen am Neckar 1984, s. 40
tytułem Festspiel im Deutschen Reimen, przedstawiającą w symbolicznej formie wojnę wyzwoleńczą, reży-
serował Max Reinhardt, a muzykę skomponował Einer Nielsen. Max Berg zaprojektował architektoniczny
kształt widowni i sceny, projekty dekoracji wykonał Ernst Stern273. Na prapremierę 31 maja 1913 roku przy-
było z całych Niemiec ok. 6000 osób. Widzów dowożono specjalnymi pociągami z Berlina i innych miast.
Spektakl odniósł wielki sukces, takiego przedstawienia w mieście dotąd nie było276.
Tuż po premierze w całej prasie niemieckiej rozpętała się dyskusja na temat sztuki Hauptmanna. Jak
donosił korespondent lokalnej gazety, „ogólnie można powiedzieć, że prasa socjaldemokratyczna i liberalna
jest za, podczas gdy nastawiona narodowo - przeciw"277. Pisarz Artur Westphal w „Welt am Sonntag" wy-
rokował: „Cała sztuka jest po prostu bezdenną bezczelnością, jestem zawstydzony, że ten hokus-pokus
pokazano z okazji rocznicy 1813 r. Wstydzę się jako Niemiec, pisarz i człowiek kultury"278. Pretekstem do
krytyki było to, jak pisano w konserwatywnych gazetach, że: „dla wszystkich hurrapatriotów przedstawienie
Hauptmanna jest za mało patriotyczne. Jego sztuka nie była uświetnieniem, lecz potępieniem wojny wyzwo-
leńczej i apoteozowała pokój"279. Festspiel im Deutschen Reimen wystawiono tuż przed 1 wojną światową
w okresie wybujałego nacjonalizmu niemieckiego, który ogarnął również szerokie warstwy mieszczaństwa,
a także proletariat. Burzę w prasie spowodował protest przeciw Hauptmannowi pruskich wojskowych z „Pro-
vinziell Kriegesverband". Wkrótce lokalna „Schlesische Zeitung" zamieściła listę protestujących280. W obro-
Archiwum Państwowe we Wrocławiu, Akta Miasta Wrocławia, sygn.: 17025, 17033, 1739.
276 Das Hauptmann Festspiel, „Schlesische Zeitung", 2 VI 1913; Sonderziige zur Jahrhundertausstellung, „Breslauer Ge-
neral Anzeiger", 2.6.1913.
277 Das Hauptmann Festspiel und die Kritik, „Schlesische Zeitung", 4 VI 1913.
27X Ibidem.
279 Ibidem.
2X0 Jahrhundertfeier der Freiheitskriege, „Schlesische Zeitung", 7 VI 1913.
z lewej strony obok kobiety, Max Reinhardt siedzi pośrodku podparty, Gerhart Hauptmann stoi za
Reinhardtem, reprodukcja z Gerhart Hauptmann. Theater und bildende Kunst. Eine Ausstellungs-
reihe der Kiinstlergilde in Verbindung mit der Stiftung Kulturwerk Schlesien,
Esslingen am Neckar 1984, s. 40
tytułem Festspiel im Deutschen Reimen, przedstawiającą w symbolicznej formie wojnę wyzwoleńczą, reży-
serował Max Reinhardt, a muzykę skomponował Einer Nielsen. Max Berg zaprojektował architektoniczny
kształt widowni i sceny, projekty dekoracji wykonał Ernst Stern273. Na prapremierę 31 maja 1913 roku przy-
było z całych Niemiec ok. 6000 osób. Widzów dowożono specjalnymi pociągami z Berlina i innych miast.
Spektakl odniósł wielki sukces, takiego przedstawienia w mieście dotąd nie było276.
Tuż po premierze w całej prasie niemieckiej rozpętała się dyskusja na temat sztuki Hauptmanna. Jak
donosił korespondent lokalnej gazety, „ogólnie można powiedzieć, że prasa socjaldemokratyczna i liberalna
jest za, podczas gdy nastawiona narodowo - przeciw"277. Pisarz Artur Westphal w „Welt am Sonntag" wy-
rokował: „Cała sztuka jest po prostu bezdenną bezczelnością, jestem zawstydzony, że ten hokus-pokus
pokazano z okazji rocznicy 1813 r. Wstydzę się jako Niemiec, pisarz i człowiek kultury"278. Pretekstem do
krytyki było to, jak pisano w konserwatywnych gazetach, że: „dla wszystkich hurrapatriotów przedstawienie
Hauptmanna jest za mało patriotyczne. Jego sztuka nie była uświetnieniem, lecz potępieniem wojny wyzwo-
leńczej i apoteozowała pokój"279. Festspiel im Deutschen Reimen wystawiono tuż przed 1 wojną światową
w okresie wybujałego nacjonalizmu niemieckiego, który ogarnął również szerokie warstwy mieszczaństwa,
a także proletariat. Burzę w prasie spowodował protest przeciw Hauptmannowi pruskich wojskowych z „Pro-
vinziell Kriegesverband". Wkrótce lokalna „Schlesische Zeitung" zamieściła listę protestujących280. W obro-
Archiwum Państwowe we Wrocławiu, Akta Miasta Wrocławia, sygn.: 17025, 17033, 1739.
276 Das Hauptmann Festspiel, „Schlesische Zeitung", 2 VI 1913; Sonderziige zur Jahrhundertausstellung, „Breslauer Ge-
neral Anzeiger", 2.6.1913.
277 Das Hauptmann Festspiel und die Kritik, „Schlesische Zeitung", 4 VI 1913.
27X Ibidem.
279 Ibidem.
2X0 Jahrhundertfeier der Freiheitskriege, „Schlesische Zeitung", 7 VI 1913.