DOI Artikel:
Wojciechowski, Jerzy: Caraglio w Polsce
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14245#0023
CARAGLIO W POLSCE
17
10. G. G. Caraglio, wg Giulia Romano lub Perina del Vagi, Bitwa pod Termopilami (?), miedzioryt 435 x 485 mm,
Gabinet Rycin BUW. Fot. Pracownia Reprograficzna BUW
i w szkole Fontainebleau. Przekonują o tym zachowane rysunki do rycin, na których niejednokrotnie pej-
zaż nie występuje bądź jest tylko ujęty szkicowo.
Biorąc pod uwagę tę właśnie tradycję, przede wszystkim zaś ów sangwinowy projekt na odbitce prób-
nej, należy uznać za więcej niż tylko prawdopodobne, że Rosso pozostawił decyzji Caraglia koncepcję tego
pejzażu. Zauważyć jednak w tym miejscu wypada, że jest on integralnie związany z ukazaną sceną, gdyż
wspiera jej ideową wymowę. Nieprzypadkowo bowiem pejzaż po stronie Pieryd przybrał postać skalistego
wzniesienia, z niemal nagimi konarami drzew, podczas gdy po stronie muz zieleń zdecydownie bardziej
pokrywa wzniesienie; daleko bujniejszy jest też tam drzewostan. Ten kontrast bez wątpienia nie jest przy-
padkowy i stanowi kolejny (obok nagości) atrybut wyższości muz, których śpiew akceptuje natura.
Z analogicznym wkładem własnej inwencji zapoznaje nas Caraglio także w wyobrażeniu Bitwy pod
Termopilami (?) według rysunku Giulia Romano lub Perina del Vagi (il. 10)37. W literaturze przyjęło się
określać temat tej ryciny po prostu jako Bitwę Rzymian z barbarzyńcami. Jest jednak wielce prawdopodob-
ne, że intuicyjne odczytanie przez Matthaeusa Meriana38 sceny tej bitwy jako krwawej potyczki wojsk
Leonidasa i Kserksesa pod Termopilami było zgodne z intencją naszego rytownika. Taką interpretację na-
rzuca bowiem znaczne wyeksponowanie skał po lewej stronie sugerujące, że cała scena rozgrywa się w wą-
wozie. Pomysł ten wyszedł najprawdopodobniej właśnie od rytownika, który po raz kolejny wykazał inwen-
cję w rozwiązaniu dalszego planu. O tym, że Caraglio rzeczywiście był autorem tła pejzażowego w swych
rycinach, świadczą ponadto podobieństwa formalne między nimi, choć autorzy rysunków przygotowaw-
czych byli różni.
J/ Bartsch, 59.
38 Prezentowana Bitwa posłużyła za wzór rycinie Matthaeusa Meriana, który wykorzystał ją do zilustrowania bitwy pod
Termopilami wJohanna Ludwiga Gottfriedta Historische Chronica oder Beschreibung der fiirnehmsten Geschichten von
Anfang der Welt bis 1619, Frankfurt 1636, t. 2, s. 51. Merian powtórzył rycinę Caraglia w odwróceniu, zastępując skalisty drugi
plan tłumem wojowników z lancami, znacznie też pomniejszył wymiary kompozycji (97 x 137 mm).
17
10. G. G. Caraglio, wg Giulia Romano lub Perina del Vagi, Bitwa pod Termopilami (?), miedzioryt 435 x 485 mm,
Gabinet Rycin BUW. Fot. Pracownia Reprograficzna BUW
i w szkole Fontainebleau. Przekonują o tym zachowane rysunki do rycin, na których niejednokrotnie pej-
zaż nie występuje bądź jest tylko ujęty szkicowo.
Biorąc pod uwagę tę właśnie tradycję, przede wszystkim zaś ów sangwinowy projekt na odbitce prób-
nej, należy uznać za więcej niż tylko prawdopodobne, że Rosso pozostawił decyzji Caraglia koncepcję tego
pejzażu. Zauważyć jednak w tym miejscu wypada, że jest on integralnie związany z ukazaną sceną, gdyż
wspiera jej ideową wymowę. Nieprzypadkowo bowiem pejzaż po stronie Pieryd przybrał postać skalistego
wzniesienia, z niemal nagimi konarami drzew, podczas gdy po stronie muz zieleń zdecydownie bardziej
pokrywa wzniesienie; daleko bujniejszy jest też tam drzewostan. Ten kontrast bez wątpienia nie jest przy-
padkowy i stanowi kolejny (obok nagości) atrybut wyższości muz, których śpiew akceptuje natura.
Z analogicznym wkładem własnej inwencji zapoznaje nas Caraglio także w wyobrażeniu Bitwy pod
Termopilami (?) według rysunku Giulia Romano lub Perina del Vagi (il. 10)37. W literaturze przyjęło się
określać temat tej ryciny po prostu jako Bitwę Rzymian z barbarzyńcami. Jest jednak wielce prawdopodob-
ne, że intuicyjne odczytanie przez Matthaeusa Meriana38 sceny tej bitwy jako krwawej potyczki wojsk
Leonidasa i Kserksesa pod Termopilami było zgodne z intencją naszego rytownika. Taką interpretację na-
rzuca bowiem znaczne wyeksponowanie skał po lewej stronie sugerujące, że cała scena rozgrywa się w wą-
wozie. Pomysł ten wyszedł najprawdopodobniej właśnie od rytownika, który po raz kolejny wykazał inwen-
cję w rozwiązaniu dalszego planu. O tym, że Caraglio rzeczywiście był autorem tła pejzażowego w swych
rycinach, świadczą ponadto podobieństwa formalne między nimi, choć autorzy rysunków przygotowaw-
czych byli różni.
J/ Bartsch, 59.
38 Prezentowana Bitwa posłużyła za wzór rycinie Matthaeusa Meriana, który wykorzystał ją do zilustrowania bitwy pod
Termopilami wJohanna Ludwiga Gottfriedta Historische Chronica oder Beschreibung der fiirnehmsten Geschichten von
Anfang der Welt bis 1619, Frankfurt 1636, t. 2, s. 51. Merian powtórzył rycinę Caraglia w odwróceniu, zastępując skalisty drugi
plan tłumem wojowników z lancami, znacznie też pomniejszył wymiary kompozycji (97 x 137 mm).