DOI Artikel:
Feliks, Anna: Kolekcja obrazów włoskich Karola Lanckorońskiego
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14245#0207
Rocznik Historii Sztuki, tom XXV
Wydawnictwo Neriton, 2000
ANNA FELIKS
KOLEKCJA OBRAZÓW WŁOSKICH KAROLA LANCKOROŃSKIEGO*
W październiku 1994 roku profesor Karolina Lanckorońska podarowała Zamkom Królewskim na Wawelu
i w Warszawie rodzinną kolekcję dzieł sztuki. Istotną częścią daru przekazanego wawelskim zbiorom jest
grupa siedemdziesięciu dziewięciu obrazów włoskich pochodzących z kolekcji Karola Lanckorońskiego
(1848-1933), ojca ofiarodawczyni1.
Od lat 80. XIX wieku Karol Lanckoroński wzbogacał odziedziczoną w spadku kolekcję obrazami
szkoły florenckiej, sieneńskiej, weneckiej, ferraryjskiej, a także lombardzkiej. Jego zbiór, liczący około stu
czterdziestu dzieł, powstał pod koniec panowania mody na malarstwo włoskie trecenta i quattrocenta,
współcześnie z kolekcjami Edouarda André i jego żony Nélie Jacquemart, Jamesa Jacksona Jarvesa, Bernar-
da Berensona i Charlesa Loesera.
Przeprowadzone przeze mnie badania archiwalne w Bundesdenkmalamt w Wiedniu pozwoliły podjąć
próbę odtworzenia pełnego katalogu obrazów włoskich ze zbioru Lanckorońskiego. Między innymi ze względu
na ich różnorodność, podane przeze mnie atrybucje oparte zostały na wynikach dotychczasowych badań.
KOLEKCJA KAROLA LANCKOROŃSKIEGO
W PRZEWODNIKACH I OPRACOWANIACH NAUKOWYCH
Literatura dotycząca zbiorów oraz działalności kolekcjonerskiej Lanckorońskich jest dość bogata. Pierw-
sze wzmianki pojawiły się w niemieckich i polskich czasopismach ilustrowanych, publikacjach dotyczą-
cych historii Wiednia w XIX w. oraz w książkach poświęconych malarstwu włoskiemu od XII do XVI w.
Opracowania te, o wartości jedynie przyczynkarskiej, wymieniają najważniejsze dzieła.
Dużą wartość dokumentacyjną przedstawiają dwie publikacje samego Lanckorońskiego, z których
pierwsza, wydana w 1903 roku, była krótkim przewodnikiem po pałacu, a wobec braku inwentarza obecnie
pełni jego rolę. Druga natomiast, wydana dwa lata później, ma charakter popularnonaukowych uwag o zbio-
rze malarstwa cassonowego2. Na ten temat ukazały się także liczne artykuły w prasie3.
' Pragnę podziękować prof. Jerzemu Miziołkowi za konstruktywną krytykę, istotne sugestie dotyczące problemów atrybucyj-
nych i literatury tematu. Artykuł ten powstał na podstawie pracy magisterskiej, której napisanie było możliwe dzięki pomocy prof.
Zygmunta Waźbińskiego, prof. Waltera Krause i dr Theodora Briicklera kierownika Archiwum Bundesdenkmalamt w Wiedniu oraz
stypendiom Deutsches Kunsthistorisches Institut we Florencji i austriackiego Bundesministerium ftir Wissenschaft und Verkehr.
' Na Wawel, oprócz obrazów włoskich, przekazano 553 obiekty, a wśród nich rysunki i listy Jacka Malczewskiego oraz
numizmaty. Zamek Królewski w Warszawie wzbogacił się o 35 obrazów, z których 18 pochodzi z dawnej galerii Stanisława
Augusta, a także o 12 miniatur i grupę mebli.
2 Identyfikacja obiektów ze względu na istotne braki podstawowych danych jest znacznie utrudniona; Lanckoroński
1902, Palais Lanckoroński 1903, s. 3-24; Lanckoroński 1904/1905, s. 3-25.
3 Hevesi 1902, s. 17-18; К r z y w o s z e w s к i 1903, s. 1-3, 5-7.
Wydawnictwo Neriton, 2000
ANNA FELIKS
KOLEKCJA OBRAZÓW WŁOSKICH KAROLA LANCKOROŃSKIEGO*
W październiku 1994 roku profesor Karolina Lanckorońska podarowała Zamkom Królewskim na Wawelu
i w Warszawie rodzinną kolekcję dzieł sztuki. Istotną częścią daru przekazanego wawelskim zbiorom jest
grupa siedemdziesięciu dziewięciu obrazów włoskich pochodzących z kolekcji Karola Lanckorońskiego
(1848-1933), ojca ofiarodawczyni1.
Od lat 80. XIX wieku Karol Lanckoroński wzbogacał odziedziczoną w spadku kolekcję obrazami
szkoły florenckiej, sieneńskiej, weneckiej, ferraryjskiej, a także lombardzkiej. Jego zbiór, liczący około stu
czterdziestu dzieł, powstał pod koniec panowania mody na malarstwo włoskie trecenta i quattrocenta,
współcześnie z kolekcjami Edouarda André i jego żony Nélie Jacquemart, Jamesa Jacksona Jarvesa, Bernar-
da Berensona i Charlesa Loesera.
Przeprowadzone przeze mnie badania archiwalne w Bundesdenkmalamt w Wiedniu pozwoliły podjąć
próbę odtworzenia pełnego katalogu obrazów włoskich ze zbioru Lanckorońskiego. Między innymi ze względu
na ich różnorodność, podane przeze mnie atrybucje oparte zostały na wynikach dotychczasowych badań.
KOLEKCJA KAROLA LANCKOROŃSKIEGO
W PRZEWODNIKACH I OPRACOWANIACH NAUKOWYCH
Literatura dotycząca zbiorów oraz działalności kolekcjonerskiej Lanckorońskich jest dość bogata. Pierw-
sze wzmianki pojawiły się w niemieckich i polskich czasopismach ilustrowanych, publikacjach dotyczą-
cych historii Wiednia w XIX w. oraz w książkach poświęconych malarstwu włoskiemu od XII do XVI w.
Opracowania te, o wartości jedynie przyczynkarskiej, wymieniają najważniejsze dzieła.
Dużą wartość dokumentacyjną przedstawiają dwie publikacje samego Lanckorońskiego, z których
pierwsza, wydana w 1903 roku, była krótkim przewodnikiem po pałacu, a wobec braku inwentarza obecnie
pełni jego rolę. Druga natomiast, wydana dwa lata później, ma charakter popularnonaukowych uwag o zbio-
rze malarstwa cassonowego2. Na ten temat ukazały się także liczne artykuły w prasie3.
' Pragnę podziękować prof. Jerzemu Miziołkowi za konstruktywną krytykę, istotne sugestie dotyczące problemów atrybucyj-
nych i literatury tematu. Artykuł ten powstał na podstawie pracy magisterskiej, której napisanie było możliwe dzięki pomocy prof.
Zygmunta Waźbińskiego, prof. Waltera Krause i dr Theodora Briicklera kierownika Archiwum Bundesdenkmalamt w Wiedniu oraz
stypendiom Deutsches Kunsthistorisches Institut we Florencji i austriackiego Bundesministerium ftir Wissenschaft und Verkehr.
' Na Wawel, oprócz obrazów włoskich, przekazano 553 obiekty, a wśród nich rysunki i listy Jacka Malczewskiego oraz
numizmaty. Zamek Królewski w Warszawie wzbogacił się o 35 obrazów, z których 18 pochodzi z dawnej galerii Stanisława
Augusta, a także o 12 miniatur i grupę mebli.
2 Identyfikacja obiektów ze względu na istotne braki podstawowych danych jest znacznie utrudniona; Lanckoroński
1902, Palais Lanckoroński 1903, s. 3-24; Lanckoroński 1904/1905, s. 3-25.
3 Hevesi 1902, s. 17-18; К r z y w o s z e w s к i 1903, s. 1-3, 5-7.