DOI Artikel:
Wojciechowski, Jerzy: Caraglio w Polsce
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14245#0040
34
JERZY WOJCIECHOWSKI
19. Stanisław Pusch, Zygmunt I Stary, kopia galwaniczna wg szesnastowiecznego oryginału,
Muzeum Sztuki Medalierskiej we Wrocławiu, Inw. MSM Mp. 2257
został złotnik Piętro de Benedetti102. Pierwszy poprawnie zidentyfikował Caraglia z osobą przedstawioną na
płótnie Jan Bołoz Antoniewicz w 1905 roku103. Wystarczającym bodaj dowodem słuszności tego powiąza-
nia jest namalowany w tle amfiteatr weroński, stojący po dziś dzień w rodzinnym mieście artysty. Za au-
torstwem Parysa Bordone opowiedzieli się między innymi Giuseppe Fiocco i monografistka artysty, Gior-
dana Canova. Bordone od października 1552 r. mieszkał w Wenecji104, prawdopodobne wydaje się więc, że
właśnie tam portret został namalowany.
Warto w tym miejscu zatrzymać się jeszcze na chwilę przy osobie Parysa Bordone. Z przekazu Vasa-
riego wiadomo, że malarz ten przesłał królowi polskiemu, niewątpliwie Zygmuntowi Augustowi, piękny
ponoć obraz ukazujący Jowisza z nimfą105. Fakt ten przypomina również Carlo Ridolfi, powiadając, że
Bordone „[...] Dla króla Polski posłał inwencje z Jowiszem i Kalisto"106. Kto wie, czy do tej wysyłki nie
doszło właśnie za sprawą Caraglia, przy okazji namalowania przez Bordonego jego portretu. Choć są to
tylko przypuszczenia, to jednak uprawdopodobnia je wykonanie przez malarza wizerunku Zygmunta Au-
gusta w postaci widocznego na portrecie Caraglia medalu z profilem władcy. Wskazywałby na to również
fakt, że ówczesną podróż Caraglia do Italii opłacono z kasy dworskiej; przy okazji załatwiania własnych
spraw Caraglio mógł więc wypełniać jakieś dodatkowe misje powierzone mu przez dwór. Także temat
nadesłanego królowi obrazu przywodzi na myśl naszego rytownika, mianowicie cykl jego miedziorytów
z Miłościami bogów, z którego chętnie czerpali wzorce weneccy malarze, mógł się więc nim zainspirować
również Parys Bordone.
Na znajdującym się obecnie w zbiorach wawelskich obrazie (il. 18)107 widzimy Caraglia, jak w po-
kornym skłonie ofiarowuje Orłowi Polskiemu w koronie, zapewne wykonany przez siebie, wiszący na zło-
1112 Ridolfi 1648, t. 1, s. 212. O ile mi wiadomo, nie zachowały się żadne świadectwa, wskazujące na związek tego
artysty z dworem Zygmunta Augusta.
103 Antoniewicza identyfikacja sportretowanego złotnika z Caragliem dokonana została przez niego jedynie na podstawie
opisu, sam obraz bowiem wówczas uchodził za zaginiony.
"l4Bailo, Biscaro 1900, s. 93-94.
11,5 Va s ar i. t. 1, s. 268.
106 Ridolfi 1648, wyd. Hadelna s. 233; cyt. za Białostockim 1994, s. 274. Obraz czy też obrazy Bordone spłonęły
zapewne podczas pożaru Wawelu w 1595 г.; zob.: J. Białostocki, Weneckie zamówienia Zygmunta III, „Biuletyn Historii Sztu-
ki", XVI, 1954, nr 1, s. 162-164.
107 Portret Caraglia znajduje się w Zamku Królewskim na Wawelu w Krakowie od 1972 г.; płótno, olej, 139 x 106,5 cm;
nr inw. 5882. Na postumencie kolumny napis: ATATIS / SVAE / ANN [O] / ХХХХ / VII. Obraz, wzmiankowany po raz pierwszy
przez Ridolfiego w 1648 г., był w XVII w. własnością rodu Musellich w Weronie i jako taki został wymieniony w inwentarzu ich
JERZY WOJCIECHOWSKI
19. Stanisław Pusch, Zygmunt I Stary, kopia galwaniczna wg szesnastowiecznego oryginału,
Muzeum Sztuki Medalierskiej we Wrocławiu, Inw. MSM Mp. 2257
został złotnik Piętro de Benedetti102. Pierwszy poprawnie zidentyfikował Caraglia z osobą przedstawioną na
płótnie Jan Bołoz Antoniewicz w 1905 roku103. Wystarczającym bodaj dowodem słuszności tego powiąza-
nia jest namalowany w tle amfiteatr weroński, stojący po dziś dzień w rodzinnym mieście artysty. Za au-
torstwem Parysa Bordone opowiedzieli się między innymi Giuseppe Fiocco i monografistka artysty, Gior-
dana Canova. Bordone od października 1552 r. mieszkał w Wenecji104, prawdopodobne wydaje się więc, że
właśnie tam portret został namalowany.
Warto w tym miejscu zatrzymać się jeszcze na chwilę przy osobie Parysa Bordone. Z przekazu Vasa-
riego wiadomo, że malarz ten przesłał królowi polskiemu, niewątpliwie Zygmuntowi Augustowi, piękny
ponoć obraz ukazujący Jowisza z nimfą105. Fakt ten przypomina również Carlo Ridolfi, powiadając, że
Bordone „[...] Dla króla Polski posłał inwencje z Jowiszem i Kalisto"106. Kto wie, czy do tej wysyłki nie
doszło właśnie za sprawą Caraglia, przy okazji namalowania przez Bordonego jego portretu. Choć są to
tylko przypuszczenia, to jednak uprawdopodobnia je wykonanie przez malarza wizerunku Zygmunta Au-
gusta w postaci widocznego na portrecie Caraglia medalu z profilem władcy. Wskazywałby na to również
fakt, że ówczesną podróż Caraglia do Italii opłacono z kasy dworskiej; przy okazji załatwiania własnych
spraw Caraglio mógł więc wypełniać jakieś dodatkowe misje powierzone mu przez dwór. Także temat
nadesłanego królowi obrazu przywodzi na myśl naszego rytownika, mianowicie cykl jego miedziorytów
z Miłościami bogów, z którego chętnie czerpali wzorce weneccy malarze, mógł się więc nim zainspirować
również Parys Bordone.
Na znajdującym się obecnie w zbiorach wawelskich obrazie (il. 18)107 widzimy Caraglia, jak w po-
kornym skłonie ofiarowuje Orłowi Polskiemu w koronie, zapewne wykonany przez siebie, wiszący na zło-
1112 Ridolfi 1648, t. 1, s. 212. O ile mi wiadomo, nie zachowały się żadne świadectwa, wskazujące na związek tego
artysty z dworem Zygmunta Augusta.
103 Antoniewicza identyfikacja sportretowanego złotnika z Caragliem dokonana została przez niego jedynie na podstawie
opisu, sam obraz bowiem wówczas uchodził za zaginiony.
"l4Bailo, Biscaro 1900, s. 93-94.
11,5 Va s ar i. t. 1, s. 268.
106 Ridolfi 1648, wyd. Hadelna s. 233; cyt. za Białostockim 1994, s. 274. Obraz czy też obrazy Bordone spłonęły
zapewne podczas pożaru Wawelu w 1595 г.; zob.: J. Białostocki, Weneckie zamówienia Zygmunta III, „Biuletyn Historii Sztu-
ki", XVI, 1954, nr 1, s. 162-164.
107 Portret Caraglia znajduje się w Zamku Królewskim na Wawelu w Krakowie od 1972 г.; płótno, olej, 139 x 106,5 cm;
nr inw. 5882. Na postumencie kolumny napis: ATATIS / SVAE / ANN [O] / ХХХХ / VII. Obraz, wzmiankowany po raz pierwszy
przez Ridolfiego w 1648 г., był w XVII w. własnością rodu Musellich w Weronie i jako taki został wymieniony w inwentarzu ich