DOI Artikel:
Wojciechowski, Jerzy: Caraglio w Polsce
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14245#0051
CARAGLIO W POLSCE
45
indywidualnych, a duży przedział czasu, w którym powstały prace wiązane z Caragliem, też nie jest tu
okolicznością sprzyjającą. To, co jednak daje się zauważyć jako indywidualna cecha, to wyraźnie rysujące
się u artysty zacięcie realistyczne w podejściu do modela, w tym konkretnym przypadku uwidocznione
detalami stroju, zwłaszcza misternym ukazaniem ozdobnego wzoru na stojącym kołnierzu koszuli.
3. BONA SFORZA
Medal z roku 1546. Średnica: 47 mm.
Fot. Muzeum Narodowe w Krakowie
Aw. Popiersie z prawego profilu, po bokach przedzielona głową data: 15-46; w otoku napis:
BONA SFORCIA ■ REGINA- POLONIAE INCEITISSIMA • ETA • ANNO XLVI.
Rew. Dwa putta podtrzymujące tarczę herbową ze smokiem Sforzów i napis w otoku: ANNO VERO
• DOMINI • SALVATORIS • NOSTRI IESV CHRISTI • M • D • XLVI.
Kraków, Muzeum Narodowe
Lit.: Gumowski 1906, nr 74, tabl. XIX; Kopera 1937-1838, s. 232-233 (jako Padovano); Johnson 1975; s. 17 (błędnie
łączy z medalem wzmiankowanym w liście Aretina z 1539 г.); Więcek 1989, s. 21-23.
Gumowski, który atrybuował medal Caragliowi, stwierdza, że na pierwszy rzut oka przypomina on
medal Bony z 1532 r. autorstwa Giovanniego Marii Mosca, znanego bardziej jako Jan Maria Padovano,
z jego słynnej serii czterech medali z portretami rodziny królewskiej (oprócz Bony i Zygmunta I Starego,
ich dzieci: Zygmunt August i Izabella Jagiellonka, zob.: Markham Schulz 1998, t. 1, s. 286-288,
nr 26, t. 2, pl. 109-116). Gumowski pisze, że choć „oryginału nie znamy i o delikatności roboty mówić
tutaj nie możemy, jednakże wielce złotnicze traktowanie przedmiotu, widoczne zwłaszcza na stronie od-
wrotnej, skłania nas do przypuszczenia, że raczej w Caragliu niż w kim innym należy szukać autora".
Za ręką Padovana zdecydowanie opowiedział się Kopera. Trzeba jednak zauważyć, że seria medali
z wizerunkami panującej rodziny, którą zamierzał zaskarbić sobie łaski Jagiellonów, nie znalazła zapewne
oczekiwanego przez artystę uznania na dworze, co spowodowane było, być może, zbytnim, jak na polskie
warunki, wyeksponowaniem nazwiska twórcy na rewersach medali. Świadczy o tym wyraźne ostudzenie
zapału Padovana do dzieł medalierskich, nic nam bowiem nie wiadomo, by po roku 1532 wykonywał jakieś
prace w tym zakresie.
Niewątpliwe podobieństwo portretu Bony z 1546 r. z medalem Padovana nie jest argumentem przema-
wiającym na niekorzyść autorstwa Caraglia, który musiał widzieć prace swego rodaka. Jest pewne, że ci
artyści się znali. Wskazuje na to zapis w testamencie Caraglia, w którym polecił przekazać Giovanniemu
Marii Padovano 80 florenów na niezachowany nagrobek nadwornego lekarza Zygmunta Augusta, Bonawen-
tury Cardianiego (Ptaśnik 1909, s. 70).
45
indywidualnych, a duży przedział czasu, w którym powstały prace wiązane z Caragliem, też nie jest tu
okolicznością sprzyjającą. To, co jednak daje się zauważyć jako indywidualna cecha, to wyraźnie rysujące
się u artysty zacięcie realistyczne w podejściu do modela, w tym konkretnym przypadku uwidocznione
detalami stroju, zwłaszcza misternym ukazaniem ozdobnego wzoru na stojącym kołnierzu koszuli.
3. BONA SFORZA
Medal z roku 1546. Średnica: 47 mm.
Fot. Muzeum Narodowe w Krakowie
Aw. Popiersie z prawego profilu, po bokach przedzielona głową data: 15-46; w otoku napis:
BONA SFORCIA ■ REGINA- POLONIAE INCEITISSIMA • ETA • ANNO XLVI.
Rew. Dwa putta podtrzymujące tarczę herbową ze smokiem Sforzów i napis w otoku: ANNO VERO
• DOMINI • SALVATORIS • NOSTRI IESV CHRISTI • M • D • XLVI.
Kraków, Muzeum Narodowe
Lit.: Gumowski 1906, nr 74, tabl. XIX; Kopera 1937-1838, s. 232-233 (jako Padovano); Johnson 1975; s. 17 (błędnie
łączy z medalem wzmiankowanym w liście Aretina z 1539 г.); Więcek 1989, s. 21-23.
Gumowski, który atrybuował medal Caragliowi, stwierdza, że na pierwszy rzut oka przypomina on
medal Bony z 1532 r. autorstwa Giovanniego Marii Mosca, znanego bardziej jako Jan Maria Padovano,
z jego słynnej serii czterech medali z portretami rodziny królewskiej (oprócz Bony i Zygmunta I Starego,
ich dzieci: Zygmunt August i Izabella Jagiellonka, zob.: Markham Schulz 1998, t. 1, s. 286-288,
nr 26, t. 2, pl. 109-116). Gumowski pisze, że choć „oryginału nie znamy i o delikatności roboty mówić
tutaj nie możemy, jednakże wielce złotnicze traktowanie przedmiotu, widoczne zwłaszcza na stronie od-
wrotnej, skłania nas do przypuszczenia, że raczej w Caragliu niż w kim innym należy szukać autora".
Za ręką Padovana zdecydowanie opowiedział się Kopera. Trzeba jednak zauważyć, że seria medali
z wizerunkami panującej rodziny, którą zamierzał zaskarbić sobie łaski Jagiellonów, nie znalazła zapewne
oczekiwanego przez artystę uznania na dworze, co spowodowane było, być może, zbytnim, jak na polskie
warunki, wyeksponowaniem nazwiska twórcy na rewersach medali. Świadczy o tym wyraźne ostudzenie
zapału Padovana do dzieł medalierskich, nic nam bowiem nie wiadomo, by po roku 1532 wykonywał jakieś
prace w tym zakresie.
Niewątpliwe podobieństwo portretu Bony z 1546 r. z medalem Padovana nie jest argumentem przema-
wiającym na niekorzyść autorstwa Caraglia, który musiał widzieć prace swego rodaka. Jest pewne, że ci
artyści się znali. Wskazuje na to zapis w testamencie Caraglia, w którym polecił przekazać Giovanniemu
Marii Padovano 80 florenów na niezachowany nagrobek nadwornego lekarza Zygmunta Augusta, Bonawen-
tury Cardianiego (Ptaśnik 1909, s. 70).