DOI article:
Wojciechowski, Jerzy: Caraglio w Polsce
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.14245#0052
46
JERZY WOJCIECHOWSKI
Medal bywa zazwyczaj publikowany jako anonimowe dzieło szkoły włoskiej. Za Caragliem opowie-
dział się Więcek. Za tym, że istotnie Caraglio mógł być jego autorem, przemawia, obok argumentacji Gu-
mowskiego, charakterystyczne dla artysty realistyczne traktowanie stroju modela, tu posunięte aż do prze-
sadnej dbałości o oddanie najdrobniejszej nawet perełki w noszonej przez królową biżuterii. Gian Giacomo
daje też znać o sobie przez wyeksponowanie na piersi władczyni gemmy w oprawie z pereł. Artysta, co
zrozumiałe z racji jego profesji, bardzo chętnie wprowadzał ten motyw do swoich popiersi portretowych; z
podobną gemmą ukazał Zygmunta Augusta (Kat. 9) i Bonę na niellu z Mediolanu (Kat. 7). Z medalem
czy gemmą portretową Zygmunta Augusta kazał się sportretować również sam Caraglio, jak to widzimy na
wawelskim obrazie Parysa Bordonego (il. 22).
Na korzyść autorstwa Caraglia przemawia też porównanie rewersu tego medalu z analogiczną stroną
medalu z portretem Zygmunta Starego (Kat. 1), jakkolwiek ten ostatni jest też tu tylko przypisywany Ca-
ragliowi. Cechą wspólną obu prac jest, dające wrażenie zbytniej płaskości, wtopienie w powierzchnię re-
wersu tarczy herbowej, niemal całkowicie wypełnienionej heraldycznym zwierzęciem.
4. ZYGMUNT II AUGUST
Medal z roku 1552. Średnica: 40 mm.
Według retuszowanej fotografii w artykule Kopery.
Wg fot. A. Głębockiego z 1890
Aw. Popiersie króla z prawego profilu, w ozdobnej zbroi, w otoku napis: SIGISMVNDVS • AVGVSTVS
. D-G- REX • POLON - DVX • L - 1552.
Rew. Tarcza z Orłem i koroną nad nią, ujęta czterema rozmieszczonymi na znak krzyża tarczami z her-
bem; Sforzów - Smok, Pras Królewskich - Orzeł z ręką uzbrojoną w miecz, Mazowsza - Orzeł, Rusi -
Lew w koronie, w otoku napis: • SI • DEVS • P - RO • NOBIS - QVIS • CON - TRA • NOS.
Lit.: „Dwutygodnik naukowy poświęcony archeologii, historyi...", 1879, t. 2, s. 344; Korotyński 1880, nr 39, s. 620-21, il. ory-
ginału s. 624; „Zapiski numizmatyczne", 1886, s. 129 i 323, tabl. XXIV; Kopera 1898; Gumowski 1906, nr 76, tabl. XX.
Medal ten, wzmiankowany po raz pierwszy w dziale Wiadomości „Dwutygodnika naukowego", został
zakupiony, zapewne w 1879 roku, przez Ottona Siemaszkę w Hôtel Drouot w Paryżu za sumę 70 czy też -
jak podaje Korotyński - 76 franków. Już wówczas było wiadome, że szczęśliwy nabywca wszedł w posia-
danie bodaj unikatowego egzemplarza tej pracy. Fakt ten podniósł w swym artykule o medalu Korotyński,
który opublikował zdjęcie jego rewersu i awersu. Fotografia ta stanowi najcenniejszy przekaz ikonograficz-
ny medalu, gdyż oryginalny egzemplarz z brązu ze zbiorów Siemaszki w Paryżu zniknął po jego śmierci
bez śladu i zachowały się jedynie jego galwaniczne kopie w kolekcji Fundacji XX Czartoryskich w Krako-
wie i Władysława Bartynowskiego tamże.
JERZY WOJCIECHOWSKI
Medal bywa zazwyczaj publikowany jako anonimowe dzieło szkoły włoskiej. Za Caragliem opowie-
dział się Więcek. Za tym, że istotnie Caraglio mógł być jego autorem, przemawia, obok argumentacji Gu-
mowskiego, charakterystyczne dla artysty realistyczne traktowanie stroju modela, tu posunięte aż do prze-
sadnej dbałości o oddanie najdrobniejszej nawet perełki w noszonej przez królową biżuterii. Gian Giacomo
daje też znać o sobie przez wyeksponowanie na piersi władczyni gemmy w oprawie z pereł. Artysta, co
zrozumiałe z racji jego profesji, bardzo chętnie wprowadzał ten motyw do swoich popiersi portretowych; z
podobną gemmą ukazał Zygmunta Augusta (Kat. 9) i Bonę na niellu z Mediolanu (Kat. 7). Z medalem
czy gemmą portretową Zygmunta Augusta kazał się sportretować również sam Caraglio, jak to widzimy na
wawelskim obrazie Parysa Bordonego (il. 22).
Na korzyść autorstwa Caraglia przemawia też porównanie rewersu tego medalu z analogiczną stroną
medalu z portretem Zygmunta Starego (Kat. 1), jakkolwiek ten ostatni jest też tu tylko przypisywany Ca-
ragliowi. Cechą wspólną obu prac jest, dające wrażenie zbytniej płaskości, wtopienie w powierzchnię re-
wersu tarczy herbowej, niemal całkowicie wypełnienionej heraldycznym zwierzęciem.
4. ZYGMUNT II AUGUST
Medal z roku 1552. Średnica: 40 mm.
Według retuszowanej fotografii w artykule Kopery.
Wg fot. A. Głębockiego z 1890
Aw. Popiersie króla z prawego profilu, w ozdobnej zbroi, w otoku napis: SIGISMVNDVS • AVGVSTVS
. D-G- REX • POLON - DVX • L - 1552.
Rew. Tarcza z Orłem i koroną nad nią, ujęta czterema rozmieszczonymi na znak krzyża tarczami z her-
bem; Sforzów - Smok, Pras Królewskich - Orzeł z ręką uzbrojoną w miecz, Mazowsza - Orzeł, Rusi -
Lew w koronie, w otoku napis: • SI • DEVS • P - RO • NOBIS - QVIS • CON - TRA • NOS.
Lit.: „Dwutygodnik naukowy poświęcony archeologii, historyi...", 1879, t. 2, s. 344; Korotyński 1880, nr 39, s. 620-21, il. ory-
ginału s. 624; „Zapiski numizmatyczne", 1886, s. 129 i 323, tabl. XXIV; Kopera 1898; Gumowski 1906, nr 76, tabl. XX.
Medal ten, wzmiankowany po raz pierwszy w dziale Wiadomości „Dwutygodnika naukowego", został
zakupiony, zapewne w 1879 roku, przez Ottona Siemaszkę w Hôtel Drouot w Paryżu za sumę 70 czy też -
jak podaje Korotyński - 76 franków. Już wówczas było wiadome, że szczęśliwy nabywca wszedł w posia-
danie bodaj unikatowego egzemplarza tej pracy. Fakt ten podniósł w swym artykule o medalu Korotyński,
który opublikował zdjęcie jego rewersu i awersu. Fotografia ta stanowi najcenniejszy przekaz ikonograficz-
ny medalu, gdyż oryginalny egzemplarz z brązu ze zbiorów Siemaszki w Paryżu zniknął po jego śmierci
bez śladu i zachowały się jedynie jego galwaniczne kopie w kolekcji Fundacji XX Czartoryskich w Krako-
wie i Władysława Bartynowskiego tamże.