DOI Artikel:
Wojciechowski, Jerzy: Caraglio w Polsce
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.14245#0062
56
JERZY WOJCIECHOWSKI
Caraglia, z zamkniętą koroną z perłowym zawieszeniem, niemal przesłania oblicze Barbary. Ciekawa ema-
lia, z 2. połowy XVI (?) wieku, niegdyś w kolekcji Władysława Łozińskiego, ujmująca królową do kolan,
przedstawia ją jako blondynkę, z niebieskim beretem na głowie, nałożonym na złocisty, przetykany klejno-
tami czepiec (Katalog zbiorów Władysława Łozińskiego we Lwowie, Lwów 1987, s. 113, poz. 529, repr.
w kolorze W. Łoziński, Życie polskie w dawnych wiekach, Kraków 1958, tabl. między stronami 104
i 105). Rysy Barbary sportretowanej na emali są dość bliskie ujętemu profilem wizerunkowi królowej na
gemmie. Możemy jednak ufać podobieństwu portretowej kamei do modela, gdyż, jak wiadomo, właśnie
kryterium podobieństwa leżało u podstaw zadowolenia osoby zamawiającej portret. Dodatkowo w przypad-
ku Barbary, artysta nie musiał uciekać się do idealizacji jej twarzy, gdyż, jeśli wierzyć Zygmuntowi Augu-
stowi, była to bodaj najbardziej urodziwa z polskich władczyń.
11. PIECZĘĆ WIELKA KORONNA
Średnica 87 mm. W środku koronowana tarcza z orłem, którą podtrzymują dwa putta, nad nią, na
wstędze litera S oraz dwie tarcze podtrzymywane przez uskrzydlone putta: jedna przedstawia herb Pogoń,
druga Smoka Sforzów. Centralna tarcza otoczona przez dziewięć tarcz z herbami: ruskim, wołyńskim, kujaw-
skim, lubelskim, dobrzyńskim, krzyżem podwójnym, sandomierskim, pomorskim i pruskim. W otoku napis
w podwójnym ciągu: SIGISMVNDVS. AVGVSTVS - DEI • GRACIA • REX • POLONIE • MAGNVS • DVX -
LITVANIA / RVSSIA • PRVSSIA - MASOVIA - SAMOGITIA - ETC - DOMINVS- ET HERES •
Fot. Pracownia Reprograficzna BUW, za: Gumowski 1910-1920
Lit.: Gumowski 1910-1920, nr 50.
Pieczęć tę odnajdujemy na dokumentach z lat 1549-1572. Na autorstwo Caraglia wskazuje motyw
dwóch puttów podtrzymujących tarczę z orłem, które przypominają putta na rewersie medalu z portretem
Bony z roku 1546 (Kat. 3) Motyw ten nie występował dotąd na pieczęciach królewskich w tej renesansowej
postaci. Mniejsza pieczęć koronna Zygmunta I, z podobnym motywem, ma jako trzymacze herbowe anioły
(Gumowski 1910-1920, nr 46).
Obok formalnych podobieństw w ukształtowaniu puttów, związek między medalem a pieczęcią wykazu-
je również specyfika pisowni słów: SFORCIA na przywołanym medalu i GRACIA na pieczęci, których
końcowa sylaba odbiega od zasad łacińskiej ortografii.
JERZY WOJCIECHOWSKI
Caraglia, z zamkniętą koroną z perłowym zawieszeniem, niemal przesłania oblicze Barbary. Ciekawa ema-
lia, z 2. połowy XVI (?) wieku, niegdyś w kolekcji Władysława Łozińskiego, ujmująca królową do kolan,
przedstawia ją jako blondynkę, z niebieskim beretem na głowie, nałożonym na złocisty, przetykany klejno-
tami czepiec (Katalog zbiorów Władysława Łozińskiego we Lwowie, Lwów 1987, s. 113, poz. 529, repr.
w kolorze W. Łoziński, Życie polskie w dawnych wiekach, Kraków 1958, tabl. między stronami 104
i 105). Rysy Barbary sportretowanej na emali są dość bliskie ujętemu profilem wizerunkowi królowej na
gemmie. Możemy jednak ufać podobieństwu portretowej kamei do modela, gdyż, jak wiadomo, właśnie
kryterium podobieństwa leżało u podstaw zadowolenia osoby zamawiającej portret. Dodatkowo w przypad-
ku Barbary, artysta nie musiał uciekać się do idealizacji jej twarzy, gdyż, jeśli wierzyć Zygmuntowi Augu-
stowi, była to bodaj najbardziej urodziwa z polskich władczyń.
11. PIECZĘĆ WIELKA KORONNA
Średnica 87 mm. W środku koronowana tarcza z orłem, którą podtrzymują dwa putta, nad nią, na
wstędze litera S oraz dwie tarcze podtrzymywane przez uskrzydlone putta: jedna przedstawia herb Pogoń,
druga Smoka Sforzów. Centralna tarcza otoczona przez dziewięć tarcz z herbami: ruskim, wołyńskim, kujaw-
skim, lubelskim, dobrzyńskim, krzyżem podwójnym, sandomierskim, pomorskim i pruskim. W otoku napis
w podwójnym ciągu: SIGISMVNDVS. AVGVSTVS - DEI • GRACIA • REX • POLONIE • MAGNVS • DVX -
LITVANIA / RVSSIA • PRVSSIA - MASOVIA - SAMOGITIA - ETC - DOMINVS- ET HERES •
Fot. Pracownia Reprograficzna BUW, za: Gumowski 1910-1920
Lit.: Gumowski 1910-1920, nr 50.
Pieczęć tę odnajdujemy na dokumentach z lat 1549-1572. Na autorstwo Caraglia wskazuje motyw
dwóch puttów podtrzymujących tarczę z orłem, które przypominają putta na rewersie medalu z portretem
Bony z roku 1546 (Kat. 3) Motyw ten nie występował dotąd na pieczęciach królewskich w tej renesansowej
postaci. Mniejsza pieczęć koronna Zygmunta I, z podobnym motywem, ma jako trzymacze herbowe anioły
(Gumowski 1910-1920, nr 46).
Obok formalnych podobieństw w ukształtowaniu puttów, związek między medalem a pieczęcią wykazu-
je również specyfika pisowni słów: SFORCIA na przywołanym medalu i GRACIA na pieczęci, których
końcowa sylaba odbiega od zasad łacińskiej ortografii.