DOI Artikel:
Zasławska, Danuta Natalia: Chinoiseries w kolekcji Stanisława Kostki Potockiego w Wilanowie
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.14245#0105
CHINOISERIES W KOLEKCJI STANISŁAWA KOSTKI POTOCKIEGO W WILANOWIE
99
37. Altana Chińska w Wilanowie, 1805-1812. Fot. Autorka
w ogrodach Europy delikatne pawilony i kioski chińskie. Istniejąca do dziś w wilanowskim parku Altana
Chińska o pięknej formie (il. 37), wyróżniająca się pomiędzy zachowanymi w Europie podobnymi budow-
lami, została wybudowana przez Stanisława Kostkę w latach 1805—181288. Jako jeden z elementów rozle-
głego założenia krajobrazowego o charakterze romantycznym była wynikiem fascynacji ogrodami angiel-
skimi, które urzekły Potockiego podczas wspomnianej podróży do Anglii w 1787 r.
Odrodzenie chinoiserie w Anglii w późnym okresie georgiańskim zaowocowało tak znakomitymi kre-
acjami, jak Carlton House (1790), Brighton Pavilion (od 1802), a nieco wcześniej Nostell Priory i Adelphi,
gdzie Robert Adam włączył chińskie tapety i meble pokryte imitacją japońskiej laki do swych ściśle klasy-
cystycznych schematów dekoracji89. Powaga nowych form, dążenie do regularnej harmonii i konsekwentnie
realizowany priorytet stworzenia zbioru o naukowo-poglądowym charakterze złożyły się na dość niezwy-
W Pamiętniku Interessów, w „Dyspozycji dla Pana Bartla" z roku 1806, znajdują się szczegółowe zalecenia co do wyglą-
du „Kiosku Chińskiego", czyli Altany Chińskiej (punkt 15). Niżej jest wzmianka: „Książkę Chińską oddaję p. Dąbrowskiemu którą
p. Bartel odbierze i mnie odda" [Dąbrowski wraz z Kicińskim wykonali polichromię „Kiosku Chińskiego" w Wilanowie; Barthel
był zatrudniony jako ogrodnik wilanowski jeszcze przez Izabelę Lubomirską, przyp. mój - D.Z.]. Być może chodzi o jeden z al-
bumów-wzorników architektonicznych W. Chambersa bądź o publikację G. Le Rouge'a Détails des nouveaux jardins a la mode,
zawierającą m.in. projekt kiosku czy też pawilonu chińskiego zwanego T'ing, o formie bardzo zbliżonej do wilanowskiej konstruk-
cji. Następny cytat z Pamiętnika zdaje się świadczyć o szybkim postępie prac przy altanie chińskiej: „Od malowania Dachu nad
Kijoskiem zgodził się p. Bartel z p. Dombrowskim na 30 #, a to z szybą i szpikulcem na Wierzchu złoconym dobrym złotem, ten
dach ma bydź dwa razy przeciągniony, tego ieszcze lata a dwa drugim na przyszłą wiosnę". Warszawa, AGAD, AGWil., Anteriora
302, op. cit., s. 218; Jacobson, op. cit., il. na s. 165 i 173.
89 Ibidem, op. cit., s. 184-186.
99
37. Altana Chińska w Wilanowie, 1805-1812. Fot. Autorka
w ogrodach Europy delikatne pawilony i kioski chińskie. Istniejąca do dziś w wilanowskim parku Altana
Chińska o pięknej formie (il. 37), wyróżniająca się pomiędzy zachowanymi w Europie podobnymi budow-
lami, została wybudowana przez Stanisława Kostkę w latach 1805—181288. Jako jeden z elementów rozle-
głego założenia krajobrazowego o charakterze romantycznym była wynikiem fascynacji ogrodami angiel-
skimi, które urzekły Potockiego podczas wspomnianej podróży do Anglii w 1787 r.
Odrodzenie chinoiserie w Anglii w późnym okresie georgiańskim zaowocowało tak znakomitymi kre-
acjami, jak Carlton House (1790), Brighton Pavilion (od 1802), a nieco wcześniej Nostell Priory i Adelphi,
gdzie Robert Adam włączył chińskie tapety i meble pokryte imitacją japońskiej laki do swych ściśle klasy-
cystycznych schematów dekoracji89. Powaga nowych form, dążenie do regularnej harmonii i konsekwentnie
realizowany priorytet stworzenia zbioru o naukowo-poglądowym charakterze złożyły się na dość niezwy-
W Pamiętniku Interessów, w „Dyspozycji dla Pana Bartla" z roku 1806, znajdują się szczegółowe zalecenia co do wyglą-
du „Kiosku Chińskiego", czyli Altany Chińskiej (punkt 15). Niżej jest wzmianka: „Książkę Chińską oddaję p. Dąbrowskiemu którą
p. Bartel odbierze i mnie odda" [Dąbrowski wraz z Kicińskim wykonali polichromię „Kiosku Chińskiego" w Wilanowie; Barthel
był zatrudniony jako ogrodnik wilanowski jeszcze przez Izabelę Lubomirską, przyp. mój - D.Z.]. Być może chodzi o jeden z al-
bumów-wzorników architektonicznych W. Chambersa bądź o publikację G. Le Rouge'a Détails des nouveaux jardins a la mode,
zawierającą m.in. projekt kiosku czy też pawilonu chińskiego zwanego T'ing, o formie bardzo zbliżonej do wilanowskiej konstruk-
cji. Następny cytat z Pamiętnika zdaje się świadczyć o szybkim postępie prac przy altanie chińskiej: „Od malowania Dachu nad
Kijoskiem zgodził się p. Bartel z p. Dombrowskim na 30 #, a to z szybą i szpikulcem na Wierzchu złoconym dobrym złotem, ten
dach ma bydź dwa razy przeciągniony, tego ieszcze lata a dwa drugim na przyszłą wiosnę". Warszawa, AGAD, AGWil., Anteriora
302, op. cit., s. 218; Jacobson, op. cit., il. na s. 165 i 173.
89 Ibidem, op. cit., s. 184-186.