DOI Artikel:
Manikowska, Ewa: Zbiór obrazów i rzeźb Zofii i Artura Potockich z Krzeszowic: ze studiów nad dziewiętnastowiecznym kolekcjonerstwem w Polsce
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.14245#0172
166
EWA MANIKOWSKA
2. Giovanni Battista Cima da Conegliano, Chrystus wśród doktorów. Kolekcja Potockich z Krzeszowic, Muzeum Narodowe
w Warszawie. Fot. Muzeum
badań archiwalnych. Nic bardziej mylnego. Giovanni Francesco pochodził z mało znanej gałęzi rodziny
Cornaro14', o której działalności na polu mecenatu i kolekcjonerstwa nic nam nie jest wiadome. Przede
wszystkim zaś data jego narodzin - 1545 rok142 - wskazuje na to, że dawno nieżyjącemu już Belliniemu143
nie mógł zlecić namalowania obrazu. Przysłanie miniatur wraz z towarzyszącym erudycyjnym wywodem
jest dopasowaniem, dokonanym ad hoc i bez żadnych podstaw historycznych, jakiegoś członka olbrzymiej
rodziny Cornaro do obrazu, który w galerii Cornaro został zakupiony144. Dodajmy jeszcze, że Cicognara był
zbieraczem rycin i rysunków, pergamin z portretami mógł mu po prostu przypadkiem wpaść w ręce -
wystarczyło więc tylko dorobić historię oraz opisać jego świetność145, bo przecież pergamin jest jednocze-
śnie dziełem sztuki.
W kolekcji Potockich znajduje się też mały obrazek Benvenuta Tisiego z przedstawieniem Madonny
z Dzieciątkiem, który „nabył z Galeryi prywatnej wenecyjskiej Hrabia Cigognara [sic!] na ówczas Prezes
Akademii Sztuk Pięknych dla hrabiego Arthura Potockiego"146. Trudno powiedzieć, czy obraz ten został
sprezentowany, czy też Cicognara był zwyczajnie pośrednikiem. Na pewno jednak nie pochodził z prywat-
nej kolekcji, na odwrocie obrazu znajduje się bowiem pieczęć weneckiej Akademii.
Ten sam rodzaj usług świadczył Cicognara co najmniej setce innych kolekcjonerów. Nie powinna więc
dziwić ich powierzchowność i stosowane oszustwa. Chciałabym tu wychwycić dwulicowość Cicognary. Był
on z jednej strony wybitnym badaczem i historykiem, z drugiej jednak człowiekiem bardzo dbającym o wła-
sną pozycję społeczną; niezliczona ilość drobnych usług i porad była jednym z ważniejszych czynników,
141 Corner de Candia, Archivio di Stato di Venezia, E. Barbaro, Arborii dei patritii veneti, fotokopia rękopisu w czytelni
podręcznej, t. 10, k. 117-118.
142 Ibidem.
141 Bellini zmarł w 1515 r. Gianfrancesco Cornaro nie mógł też zlecić wykonania obrazu Cimie da Conegliano, zmarł on
bowiem w 1518 r.
144 Por. Inwentarz...
I4? AK Pot 2851, k. 56: „[...] les portraits des enfants me paraissent si bien peints, et si bien conservés et on y voit la naïvité
du temps classique de ce siècle fameux pour les arts.", zob. aneks.
146 Galeryja Obrazów..., к. 52; obraz znajduje się w Muzeum Narodowym w Warszawie.
EWA MANIKOWSKA
2. Giovanni Battista Cima da Conegliano, Chrystus wśród doktorów. Kolekcja Potockich z Krzeszowic, Muzeum Narodowe
w Warszawie. Fot. Muzeum
badań archiwalnych. Nic bardziej mylnego. Giovanni Francesco pochodził z mało znanej gałęzi rodziny
Cornaro14', o której działalności na polu mecenatu i kolekcjonerstwa nic nam nie jest wiadome. Przede
wszystkim zaś data jego narodzin - 1545 rok142 - wskazuje na to, że dawno nieżyjącemu już Belliniemu143
nie mógł zlecić namalowania obrazu. Przysłanie miniatur wraz z towarzyszącym erudycyjnym wywodem
jest dopasowaniem, dokonanym ad hoc i bez żadnych podstaw historycznych, jakiegoś członka olbrzymiej
rodziny Cornaro do obrazu, który w galerii Cornaro został zakupiony144. Dodajmy jeszcze, że Cicognara był
zbieraczem rycin i rysunków, pergamin z portretami mógł mu po prostu przypadkiem wpaść w ręce -
wystarczyło więc tylko dorobić historię oraz opisać jego świetność145, bo przecież pergamin jest jednocze-
śnie dziełem sztuki.
W kolekcji Potockich znajduje się też mały obrazek Benvenuta Tisiego z przedstawieniem Madonny
z Dzieciątkiem, który „nabył z Galeryi prywatnej wenecyjskiej Hrabia Cigognara [sic!] na ówczas Prezes
Akademii Sztuk Pięknych dla hrabiego Arthura Potockiego"146. Trudno powiedzieć, czy obraz ten został
sprezentowany, czy też Cicognara był zwyczajnie pośrednikiem. Na pewno jednak nie pochodził z prywat-
nej kolekcji, na odwrocie obrazu znajduje się bowiem pieczęć weneckiej Akademii.
Ten sam rodzaj usług świadczył Cicognara co najmniej setce innych kolekcjonerów. Nie powinna więc
dziwić ich powierzchowność i stosowane oszustwa. Chciałabym tu wychwycić dwulicowość Cicognary. Był
on z jednej strony wybitnym badaczem i historykiem, z drugiej jednak człowiekiem bardzo dbającym o wła-
sną pozycję społeczną; niezliczona ilość drobnych usług i porad była jednym z ważniejszych czynników,
141 Corner de Candia, Archivio di Stato di Venezia, E. Barbaro, Arborii dei patritii veneti, fotokopia rękopisu w czytelni
podręcznej, t. 10, k. 117-118.
142 Ibidem.
141 Bellini zmarł w 1515 r. Gianfrancesco Cornaro nie mógł też zlecić wykonania obrazu Cimie da Conegliano, zmarł on
bowiem w 1518 r.
144 Por. Inwentarz...
I4? AK Pot 2851, k. 56: „[...] les portraits des enfants me paraissent si bien peints, et si bien conservés et on y voit la naïvité
du temps classique de ce siècle fameux pour les arts.", zob. aneks.
146 Galeryja Obrazów..., к. 52; obraz znajduje się w Muzeum Narodowym w Warszawie.