DOI article:
Manikowska, Ewa: Zbiór obrazów i rzeźb Zofii i Artura Potockich z Krzeszowic: ze studiów nad dziewiętnastowiecznym kolekcjonerstwem w Polsce
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.14245#0184
178
EWA MANIKOWSKA
8. Claude Josef Vernet, Widok portu. Kolekcja Potockich z Krzeszowic, Muzeum Narodowe w Warszawie. Fot. Muzeum
Między postawą Potockiego-kolekcjonera we Włoszech a postawą Potockiego-kolekcjonera w Paryżu,
Dreźnie i Wiedniu istnieją więc zasadnicze różnice, mimo iż w obydwu wypadkach jest to zbieracz trochę
zdezorientowany, nie najlepiej znający się na sztuce. Na Półwyspie Apenińskim Potocki kupował obrazy
z myślą o kolekcji, dzięki czemu powstał samodzielny zbiór, mający być dowodem znawstwa i pamiątką
z podróży. Religijny charakter dzieł wskazuje na aspiracje zbieracza. Głównymi kryteriami stosowanymi
przy zakupach w Wiedniu, Dreźnie i Paryżu były natomiast format (nie za wielki) oraz atrakcyjność tematu.
Zebrane obrazy mają charakter domowy, intymny - dopełniają je portrety małżeństwa, a najbardziej wy-
mowne są płótna związane z polowaniami, a zwłaszcza portret ulubionego wyżła. Właściwie tylko kilka
obrazów - przede wszystkim Święta Rodzina Francesca Penniego - mogłoby wskazywać na wyższe aspi-
racje kolekcjonerskie.
GALERIA OBRAZÓW JAKO UNIWERSALNA HISTORIA SZTUKI
Obrazy i dzieła sztuki przywiezione z Włoch nazwane przeze mnie „kolekcją turystyczną" wraz z za-
kupionymi w innych miastach utworzyły w Krakowie całość - jeden zbiór. Zwróćmy uwagę na te jego
aspekty, które zauważali i podkreślali współcześni: „W innym wprawdzie celu, lecz zawsze chwalebnym
podróżuje nasz czcigodny ziomek Jaśnie Wielmożny Hrabia Artur Potocki, albowiem nie tylko we Włoszech
znacznie zasilił artystów ziomków naszych; otworzył fundusz na sporządzenie najlepszych wzorów i odle-
wów posągów starożytnych dla Akademii Krakowskiej przeznaczonych; ale co ważniejsza: nieszczędzi summ
na skupywanie obrazów (pierwotworów) sławnych malarzy wszelkich szkół przyszłą Galeryę w Krakowie
składać mających, do czego już nawet stosowne mieysce obmyślił i urządzić polecił - Chwała niech będzie
znakomitym Mężom, którzy tak godnie dostatków swych używają!"238
„Goniec Krakowski", 13 IV 1830, s. 346.
EWA MANIKOWSKA
8. Claude Josef Vernet, Widok portu. Kolekcja Potockich z Krzeszowic, Muzeum Narodowe w Warszawie. Fot. Muzeum
Między postawą Potockiego-kolekcjonera we Włoszech a postawą Potockiego-kolekcjonera w Paryżu,
Dreźnie i Wiedniu istnieją więc zasadnicze różnice, mimo iż w obydwu wypadkach jest to zbieracz trochę
zdezorientowany, nie najlepiej znający się na sztuce. Na Półwyspie Apenińskim Potocki kupował obrazy
z myślą o kolekcji, dzięki czemu powstał samodzielny zbiór, mający być dowodem znawstwa i pamiątką
z podróży. Religijny charakter dzieł wskazuje na aspiracje zbieracza. Głównymi kryteriami stosowanymi
przy zakupach w Wiedniu, Dreźnie i Paryżu były natomiast format (nie za wielki) oraz atrakcyjność tematu.
Zebrane obrazy mają charakter domowy, intymny - dopełniają je portrety małżeństwa, a najbardziej wy-
mowne są płótna związane z polowaniami, a zwłaszcza portret ulubionego wyżła. Właściwie tylko kilka
obrazów - przede wszystkim Święta Rodzina Francesca Penniego - mogłoby wskazywać na wyższe aspi-
racje kolekcjonerskie.
GALERIA OBRAZÓW JAKO UNIWERSALNA HISTORIA SZTUKI
Obrazy i dzieła sztuki przywiezione z Włoch nazwane przeze mnie „kolekcją turystyczną" wraz z za-
kupionymi w innych miastach utworzyły w Krakowie całość - jeden zbiór. Zwróćmy uwagę na te jego
aspekty, które zauważali i podkreślali współcześni: „W innym wprawdzie celu, lecz zawsze chwalebnym
podróżuje nasz czcigodny ziomek Jaśnie Wielmożny Hrabia Artur Potocki, albowiem nie tylko we Włoszech
znacznie zasilił artystów ziomków naszych; otworzył fundusz na sporządzenie najlepszych wzorów i odle-
wów posągów starożytnych dla Akademii Krakowskiej przeznaczonych; ale co ważniejsza: nieszczędzi summ
na skupywanie obrazów (pierwotworów) sławnych malarzy wszelkich szkół przyszłą Galeryę w Krakowie
składać mających, do czego już nawet stosowne mieysce obmyślił i urządzić polecił - Chwała niech będzie
znakomitym Mężom, którzy tak godnie dostatków swych używają!"238
„Goniec Krakowski", 13 IV 1830, s. 346.