DOI article:
Feliks, Anna: Kolekcja obrazów włoskich Karola Lanckorońskiego
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.14245#0218
208
ANNA FELIKS
5. Rudolf von Alt, mieszkanie przy Riemergasse 8 w Wiedniu, akwarela, 30 x 43 cm sygnowany R. Alt 881.
Fot. Ósterreichische National Bibliothek, Wiedeń
Choć Lanckoroński przeciwstawiał się „magazynowaniu" obiektów, nie zdołał swej licznej kolekcji
swobodnie rozlokować w zbyt szczupłym pałacu. Na ścianach „wytapetowanych" od podłogi aż po sufit
obrazami trudno bowiem doszukać się odrobiny dekoracyjności38.
Porządkowanie i rozmieszczanie zbiorów w nowym pałacu trwało do 1901 r. Jako muzeum rezydencja
została udostępniona zwiedzającym na początku 1902 roku. Jednak niełatwo było się tam dostać. Pozwole-
nia na wstęp do pałacu Lanckorońskich udzielał sam właściciel. Chętnie przyjmował u siebie i sam opro-
wadzał przyjaciół, znajomych krytyków sztuki i dziennikarzy. Opublikowany w 1903 roku przewodnik
ułatwiał zwiedzającym śledzenie pokazywanych przez właściciela zabytków. Przy pożegnaniu goście otrzy-
mywali komplet reprodukcji przedstawiających cenniejsze obiekty39. Wydane w formie kart pocztowych
prezentowały zarówno fragmenty ekspozycji, jak również pojedyncze eksponaty: obrazy, rzeźby, parawany
i wachlarze4". Przewodnik i karty zostały wydane w celu prezentacji i reklamy kolekcji, dzięki czemu zbiory
Lanckorońskiego były znane również poza Wiedniem i Austrią41.
Przeznaczenie części pałacu na salony muzealne oraz udostępnienie publiczności zbiorów nie było
przypadkiem odosobnionym42. W Austrii na przełomie XIX i XX w. to samo zrobili, m.in. Czernin, Figdor,
■ „...daB die iiberladene Innerausschmùckung (Kunsthistorisches Muséum) den GenuB der in diesem Gebaude verwahrten
Kunstwerke auf marktschreierische Weise stórt und hindert. Es liegt auf der Hand, daB die grôste Einfachheit und Schlichtheit in
Ràumen geboten erscheint, die wertvolle Kunstwerke beherbergen, damit dereń Wirkung nicht beeintràchtigt werde."; Lancko-
roński 1919, s. 5. Wygląd ścian w pałacu oddaje otworzony w zamku Królewskim na Wawelu Gabinet Włoski, w którym pre-
zentowane są obrazy z kolekcji Lanckorońskich.
39 Krzy woszewski 1903, s. 7; Frimel 1914, s. 490; Goryńska 1933, s. 5; na temat otwarcia kolekcji w 1902 roku,
uroczystym wykładem wygłoszonym przez Lanckorońskiego, M i z i o ł e к 1997/1998, s. 150.
40 Pocztówki zachowały się w wielu bibliotekach wiedeńskich i zbiorach prywatnych.
41 Zestawem pocztówek obdarowany został także Bernard Berenson.
42 Lanckoroński znał wybudowane nieopodal Belwederu pałace Alberta i Nathaniela Rothschildów, słynące ze wspaniałych
kolekcji, bliskie jego muzeum z uwagi na charakter wnętrz oraz dostęp publiczności. Wspomnieć należy także podmiejskie zbiory
prezentowane w tzw. wnętrzach muzealnych w zamku Seebenstein - rodziny Lichtenstein i Kreuzenstein - Hansa Wilczka. W ÓNB
- Handschriftensammlung, NachlaB Lanckoroński, 462/29, zachował się zbiór listów napisanych przez Karola do znajomych
i przyjaciół m.in. do Wilczka; Kort z 1906, s. 398-^100; Frit sche 1914, s. 233-241 ; Haider 1984, s. 140-151. Wymienione
ANNA FELIKS
5. Rudolf von Alt, mieszkanie przy Riemergasse 8 w Wiedniu, akwarela, 30 x 43 cm sygnowany R. Alt 881.
Fot. Ósterreichische National Bibliothek, Wiedeń
Choć Lanckoroński przeciwstawiał się „magazynowaniu" obiektów, nie zdołał swej licznej kolekcji
swobodnie rozlokować w zbyt szczupłym pałacu. Na ścianach „wytapetowanych" od podłogi aż po sufit
obrazami trudno bowiem doszukać się odrobiny dekoracyjności38.
Porządkowanie i rozmieszczanie zbiorów w nowym pałacu trwało do 1901 r. Jako muzeum rezydencja
została udostępniona zwiedzającym na początku 1902 roku. Jednak niełatwo było się tam dostać. Pozwole-
nia na wstęp do pałacu Lanckorońskich udzielał sam właściciel. Chętnie przyjmował u siebie i sam opro-
wadzał przyjaciół, znajomych krytyków sztuki i dziennikarzy. Opublikowany w 1903 roku przewodnik
ułatwiał zwiedzającym śledzenie pokazywanych przez właściciela zabytków. Przy pożegnaniu goście otrzy-
mywali komplet reprodukcji przedstawiających cenniejsze obiekty39. Wydane w formie kart pocztowych
prezentowały zarówno fragmenty ekspozycji, jak również pojedyncze eksponaty: obrazy, rzeźby, parawany
i wachlarze4". Przewodnik i karty zostały wydane w celu prezentacji i reklamy kolekcji, dzięki czemu zbiory
Lanckorońskiego były znane również poza Wiedniem i Austrią41.
Przeznaczenie części pałacu na salony muzealne oraz udostępnienie publiczności zbiorów nie było
przypadkiem odosobnionym42. W Austrii na przełomie XIX i XX w. to samo zrobili, m.in. Czernin, Figdor,
■ „...daB die iiberladene Innerausschmùckung (Kunsthistorisches Muséum) den GenuB der in diesem Gebaude verwahrten
Kunstwerke auf marktschreierische Weise stórt und hindert. Es liegt auf der Hand, daB die grôste Einfachheit und Schlichtheit in
Ràumen geboten erscheint, die wertvolle Kunstwerke beherbergen, damit dereń Wirkung nicht beeintràchtigt werde."; Lancko-
roński 1919, s. 5. Wygląd ścian w pałacu oddaje otworzony w zamku Królewskim na Wawelu Gabinet Włoski, w którym pre-
zentowane są obrazy z kolekcji Lanckorońskich.
39 Krzy woszewski 1903, s. 7; Frimel 1914, s. 490; Goryńska 1933, s. 5; na temat otwarcia kolekcji w 1902 roku,
uroczystym wykładem wygłoszonym przez Lanckorońskiego, M i z i o ł e к 1997/1998, s. 150.
40 Pocztówki zachowały się w wielu bibliotekach wiedeńskich i zbiorach prywatnych.
41 Zestawem pocztówek obdarowany został także Bernard Berenson.
42 Lanckoroński znał wybudowane nieopodal Belwederu pałace Alberta i Nathaniela Rothschildów, słynące ze wspaniałych
kolekcji, bliskie jego muzeum z uwagi na charakter wnętrz oraz dostęp publiczności. Wspomnieć należy także podmiejskie zbiory
prezentowane w tzw. wnętrzach muzealnych w zamku Seebenstein - rodziny Lichtenstein i Kreuzenstein - Hansa Wilczka. W ÓNB
- Handschriftensammlung, NachlaB Lanckoroński, 462/29, zachował się zbiór listów napisanych przez Karola do znajomych
i przyjaciół m.in. do Wilczka; Kort z 1906, s. 398-^100; Frit sche 1914, s. 233-241 ; Haider 1984, s. 140-151. Wymienione