DOI Artikel:
Woziński, Andrzej: Michał z Augsburga, Mistrz Paweł i epilog gotyckiej rzeźby gdańskiej
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14536#0013
MIC HAL Z AUGSBURGA. MISTRZ PAWŁ-Ł 1 l l'll Od (,(>! V( KII .1 K/.k/BY ( ,i )WSKII-.I 7
1. Retabulum Michała z Augsburga, kościół NMP w Gdańsku
Pruski XVI-wieczny kronikarz, mnich z Tolkmicka Simon Grunau, określił twórcę nastawy ołtarzowej
jako „ein Schwabe von Augsburg"16, natomiast XVII-wieczne przekazy podają dwie wersje jego nazwiska:
Glantz lub Schwartz17. Ta ostatnia forma pisowni w połączeniu z informacją, iż Michał pochodził z Augs-
burga, przywodzi na myśl słynną augsburską rodzinę medalierów i rzeźbiarzy Schwarzów. Czy Michał
spokrewniony był z nimi, nie wiadomo. Źródła wspominają o dwóch zleceniach, których podjął się artysta.
Niedawno opublikowany przez von Bonsdorffa18 dokument mówi o „tablicy", którą w 1511 r. „mester Michel
Gdansk" wykonać miał dla fińskiego klasztoru św. Brygidy w Nadendal koło Abo. Mimo pobrania zaliczki
Michał nie wywiązał się z umowy, co spowodowało zatarg z reprezentującym klasztor kupcem Olofem
Pederssonem. Propozycję wykonania tej pracy za niższą kwotę złożył „mester Olaff', lecz do podpisania
z nim kontraktu wówczas nie doszło. Nie wiadomo, czy zlecenie zostało zrealizowane i kto ostatecznie był
jego wykonawcą. Nie wiemy również, czy interesujący nas artysta wywiązał się ze zlecenia, które rok
później otrzymał od przedstawicieli kościoła i władz miejskich w Lęborku. Kontrakt przewidywał wykona-
nie dla tamtejszego kościoła nastawy w formie tryptyku z rzeźbionymi wyobrażeniami Trójcy Świętej, św.
Jana Chrzciciela i św. Bartłomieja, które miały stać w korpusie na złotym tle, pomiędzy złoconymi filarami;
16 Simon Grunau s Preussische Chronik Tractat XXII, § 54, [w:] Die preussischen Geschichtschreiber des XVI. und XVII.
Jahrhunderts, Bd. 2, hg. P. Wagner, Leipzig 1896, s. 716.
17 N. S с h m i e d e n, H. D a 1 m e r, H. Tu r a u, Des Historischen Kirchen-Registers der Grossem Pfarrkirchen Continuation
bis A. 1640 inclusive, BG PAN, ms. 947, ustęp 37 i 39; E. Pr ae tor i u s, Das evangelische Danzig - vorstellend den Lebenslauff
aller evangelischen Lehrer in Dantzig, Bd. I, BG PAN, ms. 428, s. 31. Fragmenty tych obu rękopisów cytuje Pr u siewie z,
op. cit., aneks 9 i 11.
18 J. von Bonsdorff, Kunstproduktion und Kunstverbreitung im Ostseerawn des Spdtmittelalters, Helsinki-Helsingtors
1993, s. 121 (autor cytuje in extenso passus dotyczący Mistrza Michała).
1. Retabulum Michała z Augsburga, kościół NMP w Gdańsku
Pruski XVI-wieczny kronikarz, mnich z Tolkmicka Simon Grunau, określił twórcę nastawy ołtarzowej
jako „ein Schwabe von Augsburg"16, natomiast XVII-wieczne przekazy podają dwie wersje jego nazwiska:
Glantz lub Schwartz17. Ta ostatnia forma pisowni w połączeniu z informacją, iż Michał pochodził z Augs-
burga, przywodzi na myśl słynną augsburską rodzinę medalierów i rzeźbiarzy Schwarzów. Czy Michał
spokrewniony był z nimi, nie wiadomo. Źródła wspominają o dwóch zleceniach, których podjął się artysta.
Niedawno opublikowany przez von Bonsdorffa18 dokument mówi o „tablicy", którą w 1511 r. „mester Michel
Gdansk" wykonać miał dla fińskiego klasztoru św. Brygidy w Nadendal koło Abo. Mimo pobrania zaliczki
Michał nie wywiązał się z umowy, co spowodowało zatarg z reprezentującym klasztor kupcem Olofem
Pederssonem. Propozycję wykonania tej pracy za niższą kwotę złożył „mester Olaff', lecz do podpisania
z nim kontraktu wówczas nie doszło. Nie wiadomo, czy zlecenie zostało zrealizowane i kto ostatecznie był
jego wykonawcą. Nie wiemy również, czy interesujący nas artysta wywiązał się ze zlecenia, które rok
później otrzymał od przedstawicieli kościoła i władz miejskich w Lęborku. Kontrakt przewidywał wykona-
nie dla tamtejszego kościoła nastawy w formie tryptyku z rzeźbionymi wyobrażeniami Trójcy Świętej, św.
Jana Chrzciciela i św. Bartłomieja, które miały stać w korpusie na złotym tle, pomiędzy złoconymi filarami;
16 Simon Grunau s Preussische Chronik Tractat XXII, § 54, [w:] Die preussischen Geschichtschreiber des XVI. und XVII.
Jahrhunderts, Bd. 2, hg. P. Wagner, Leipzig 1896, s. 716.
17 N. S с h m i e d e n, H. D a 1 m e r, H. Tu r a u, Des Historischen Kirchen-Registers der Grossem Pfarrkirchen Continuation
bis A. 1640 inclusive, BG PAN, ms. 947, ustęp 37 i 39; E. Pr ae tor i u s, Das evangelische Danzig - vorstellend den Lebenslauff
aller evangelischen Lehrer in Dantzig, Bd. I, BG PAN, ms. 428, s. 31. Fragmenty tych obu rękopisów cytuje Pr u siewie z,
op. cit., aneks 9 i 11.
18 J. von Bonsdorff, Kunstproduktion und Kunstverbreitung im Ostseerawn des Spdtmittelalters, Helsinki-Helsingtors
1993, s. 121 (autor cytuje in extenso passus dotyczący Mistrza Michała).