DOI Artikel:
Nowacki, Dariusz: Warsztat złotnika gdańskiego Petera II Rodego
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14536#0099
Rocznik Historii Sztuki, tom XXVII
Wydawnictwo Neriton, 2002
DARIUSZ NOWACKI
(ZAMEK KRÓLEWSKI NA WAWELU)
WARSZTAT ZŁOTNIKA GDAŃSKIEGO PETERA II RODEGCT
Choć badania nad nowożytnym złotnictwem gdańskim mają już stuletnią tradycję, to ich intensywność,
a zwłaszcza zakres, wciąż pozostawiają wiele do życzenia. Praca Eugena Czihaka, będąca sumiennym ze-
stawieniem większości znanych faktów na temat organizacji cechu oraz wykazem warsztatów i autoryzowa-
nych dzieł1, w niewielkim stopniu uzupełniana i korygowana po katastrofie wojen światowych, wciąż pozo-
staje głównym punktem odniesienia, gdy idzie o faktografię2. Jednym z zasadniczych mankamentów
późniejszych publikacji jest znaczne, czytelne w zestawieniu z Czihakiem, ograniczenie zakresu zaintereso-
wań do naprędce zebranego, nierzadko bardzo przypadkowego materiału zabytkowego3. O możliwościach,
wynikłych z choćby nieznacznego poszerzenia pola badawczego, poucza porównanie ustaleń Gradowskiego
w odniesieniu do znaków miejskich Gdańska4. Monografie warsztatów Andreasa I Mackensena5, Christiana
* Wyrazy wdzięczności za pomoc w powstaniu niniejszej pracy zechcą przyjąć: Michał Gradowski, Iain Harrison, Jacek
Kriegseisen, Helga Matzke, Marina Łopato, dr Magdalena Piwocka, Natalia Raszkowan, dr Ursula Reinhardt, Małgorzata Rusz-
kowska-Macur, Anna Saratowicz-Dudyńska, Michael Scheublein, Tatiana I. Sizova, dr Jolanta Talbierska, Barbara Tuchołka-Wło-
darska, dr Michał Woźniak.
1 E. Czihak, Die Edelschmiedekunst friiherer Zeiten in Preussen, Bd. II, Westpreussen, Leipzig 1908.
2 A.R. Chodyński, Złotnicy gdańscy nieznani E. Czihakowi, „Rocznik Gdański", XLIV, 1984, z. 1, s. 123-132;
B. Tuchołka-Włodarska, Uwagi o działalności warsztatów prowadzonych przez wdowy po gdańskich złotnikach i konwisa-
rzach w końcu XVII i w XVIII wieku, „Gdańskie Studia Muzealne", IV, 1985, s. 103-113; M. Woźniak, Uwagi o pochodzeniu
mistrzów i czeladników gdańskiego cechu złotniczego, „Acta Universitatis Nicolai Copernici. Zabytkoznawstwo i konserwator-
stwo", XXV, 1994, s. 127-140. W maszynopisie pozostaje ważna praca: M. Gradowski, A. Kasprzak-Miler, Złotnicy na
ziemiach północnej Polski, cz. I, Województwo pomorskie, kujawsko-pomorskie i warmińsko-mazurskie, Warszawa [2001]. Jej au-
torom dziękuję za udostępnienie tekstu oraz zgodę na publikację rysunków znaków warsztatowych Rodego.
3 Min.: I. Rembowska, Andrzej Mackensen I - złotnik gdański (XVII w.), „Rocznik Gdański", XXIII, 1964, s. 173-184;
zob. krytyczne uwagi: A. Fischinger [rec.:], I. Rembowska, Gdański cech złotników od XIV do końca XVIII w., „Biuletyn
Historii Sztuki", XXXIII, 1971, nr 4, s. 396-398.
4 M. Gradowski, Znaki na srebrze. Znaki miejskie i państwowe używane na terenie Polski w obecnych jej granicach,
Warszawa 1994, s. 72-86; idem, Znaki bite na srebrach, [w:] Aurea porta Rzeczypospolitej. Sztuka Gdańska od połowy XV do
końca XVIII wieku. Katalog wystawy, Muzeum Narodowe w Gdańsku, red. T. Grzybkowska, Gdańsk 1997, t. I, Eseje, s. 246-
252; idem, Znaki na srebrze. Znaki miejskie i państwowe używane na terenie Polski w obecnych jej granicach, Warszawa 2001,
s. 66-81.
5 Rembowska, Andrzej Mackensen..., s. 173-184; A. Fischinger, Uwagi nad twórczością Andrzeja Mackensena I
złotnika krakowskiego i gdańskiego, „Sprawozdania z posiedzeń Komisji Naukowych Oddziału Krakowskiego PAN", styczeń-
czerwiec 1969 (wyd. 1970), s. 173-175; I. Rembowska, Andrzej Mackensen (Mackenson) I (? - po 1670), złotnik gdański, [w:|
Zasłużeni ludzie Pomorza Nadwiślańskiego XVII wieku. Szkice biograficzne, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1982, s. 126-
132; M. W o ź n i a k, Friihe Augsburger Sonnenmonstranzen in Polen und der Danziger Goldschmied Andréas I. Mackensen, „Pan-
theon", XLV, 1987, s. 90-97; idem, Der Goldschmied Andréas Mackensen aus Delmenhorst in Danzig, [w:] Festschrift Kurt
Asche, Lilienthal 1990, s. 147-154.
Wydawnictwo Neriton, 2002
DARIUSZ NOWACKI
(ZAMEK KRÓLEWSKI NA WAWELU)
WARSZTAT ZŁOTNIKA GDAŃSKIEGO PETERA II RODEGCT
Choć badania nad nowożytnym złotnictwem gdańskim mają już stuletnią tradycję, to ich intensywność,
a zwłaszcza zakres, wciąż pozostawiają wiele do życzenia. Praca Eugena Czihaka, będąca sumiennym ze-
stawieniem większości znanych faktów na temat organizacji cechu oraz wykazem warsztatów i autoryzowa-
nych dzieł1, w niewielkim stopniu uzupełniana i korygowana po katastrofie wojen światowych, wciąż pozo-
staje głównym punktem odniesienia, gdy idzie o faktografię2. Jednym z zasadniczych mankamentów
późniejszych publikacji jest znaczne, czytelne w zestawieniu z Czihakiem, ograniczenie zakresu zaintereso-
wań do naprędce zebranego, nierzadko bardzo przypadkowego materiału zabytkowego3. O możliwościach,
wynikłych z choćby nieznacznego poszerzenia pola badawczego, poucza porównanie ustaleń Gradowskiego
w odniesieniu do znaków miejskich Gdańska4. Monografie warsztatów Andreasa I Mackensena5, Christiana
* Wyrazy wdzięczności za pomoc w powstaniu niniejszej pracy zechcą przyjąć: Michał Gradowski, Iain Harrison, Jacek
Kriegseisen, Helga Matzke, Marina Łopato, dr Magdalena Piwocka, Natalia Raszkowan, dr Ursula Reinhardt, Małgorzata Rusz-
kowska-Macur, Anna Saratowicz-Dudyńska, Michael Scheublein, Tatiana I. Sizova, dr Jolanta Talbierska, Barbara Tuchołka-Wło-
darska, dr Michał Woźniak.
1 E. Czihak, Die Edelschmiedekunst friiherer Zeiten in Preussen, Bd. II, Westpreussen, Leipzig 1908.
2 A.R. Chodyński, Złotnicy gdańscy nieznani E. Czihakowi, „Rocznik Gdański", XLIV, 1984, z. 1, s. 123-132;
B. Tuchołka-Włodarska, Uwagi o działalności warsztatów prowadzonych przez wdowy po gdańskich złotnikach i konwisa-
rzach w końcu XVII i w XVIII wieku, „Gdańskie Studia Muzealne", IV, 1985, s. 103-113; M. Woźniak, Uwagi o pochodzeniu
mistrzów i czeladników gdańskiego cechu złotniczego, „Acta Universitatis Nicolai Copernici. Zabytkoznawstwo i konserwator-
stwo", XXV, 1994, s. 127-140. W maszynopisie pozostaje ważna praca: M. Gradowski, A. Kasprzak-Miler, Złotnicy na
ziemiach północnej Polski, cz. I, Województwo pomorskie, kujawsko-pomorskie i warmińsko-mazurskie, Warszawa [2001]. Jej au-
torom dziękuję za udostępnienie tekstu oraz zgodę na publikację rysunków znaków warsztatowych Rodego.
3 Min.: I. Rembowska, Andrzej Mackensen I - złotnik gdański (XVII w.), „Rocznik Gdański", XXIII, 1964, s. 173-184;
zob. krytyczne uwagi: A. Fischinger [rec.:], I. Rembowska, Gdański cech złotników od XIV do końca XVIII w., „Biuletyn
Historii Sztuki", XXXIII, 1971, nr 4, s. 396-398.
4 M. Gradowski, Znaki na srebrze. Znaki miejskie i państwowe używane na terenie Polski w obecnych jej granicach,
Warszawa 1994, s. 72-86; idem, Znaki bite na srebrach, [w:] Aurea porta Rzeczypospolitej. Sztuka Gdańska od połowy XV do
końca XVIII wieku. Katalog wystawy, Muzeum Narodowe w Gdańsku, red. T. Grzybkowska, Gdańsk 1997, t. I, Eseje, s. 246-
252; idem, Znaki na srebrze. Znaki miejskie i państwowe używane na terenie Polski w obecnych jej granicach, Warszawa 2001,
s. 66-81.
5 Rembowska, Andrzej Mackensen..., s. 173-184; A. Fischinger, Uwagi nad twórczością Andrzeja Mackensena I
złotnika krakowskiego i gdańskiego, „Sprawozdania z posiedzeń Komisji Naukowych Oddziału Krakowskiego PAN", styczeń-
czerwiec 1969 (wyd. 1970), s. 173-175; I. Rembowska, Andrzej Mackensen (Mackenson) I (? - po 1670), złotnik gdański, [w:|
Zasłużeni ludzie Pomorza Nadwiślańskiego XVII wieku. Szkice biograficzne, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1982, s. 126-
132; M. W o ź n i a k, Friihe Augsburger Sonnenmonstranzen in Polen und der Danziger Goldschmied Andréas I. Mackensen, „Pan-
theon", XLV, 1987, s. 90-97; idem, Der Goldschmied Andréas Mackensen aus Delmenhorst in Danzig, [w:] Festschrift Kurt
Asche, Lilienthal 1990, s. 147-154.