DOI article:
Woziński, Andrzej: Michał z Augsburga, Mistrz Paweł i epilog gotyckiej rzeźby gdańskiej
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.14536#0053
MICHA! / AUGSBURGA, MISTRZ PAWKŁ I EPILOG GOTYCKIEJ RZF.ŻBY GDAŃSK11 J
47
62. Mistrz Paweł, Pasja: Matka Boska Bolesna, 63. Mistrz Paweł, Pasja: św. Jan Ewangelista, kościół NMP
kościół NMP w Gdańsku w Gdańsku
motywy zdobnicze szat (kratka na brzegach płaszcza, karbowana podwika, ornament z perełkami na man-
kietach sukni i aplikacjach na piersiach, mający odpowiednik na obszyciu spodniej szaty Kaspra - ił. 54),
bardzo podobne, przesadne uwydatnienie brzucha i skrócenie torsu. Typ fizjonomiczny figury Matki Boskiej
Bolesnej (il. 64-66) różni się od postaci Marii z Pokłonu Trzech Króli (il. 47-48). Twarz pierwszej ma
łagodniejsze rysy, jest piękniejsza. Poziom wykonania, pewne szczegóły, zwłaszcza kształt oczu, z wyraźnie
wyodrębnionymi kanalikami łzowymi, oraz podwójna obwódka wokół powiek są takie same w obu rzeź-
bach. W dziele z kościoła NMP zwraca uwagę sposób, w jaki ukazany został temat Matki Boskiej Bolesnej.
Wizerunek Marii Mistrza Pawła odbiega od schematów. W ikonografii późnośredniowiecznej Matka Boska
Bolesna najczęściej ukazywana była jako dojrzała lub stara kobieta o rysach wyostrzonych przeżywanym
dramatem, podczas gdy dzieło gdańskie ukazuje ją jako młodą dziewczynę o niezwykle subtelnej twarzy.
Ból Marii Mistrz Paweł wyobraził jako głębokie przeżycie wewnętrzne, na zewnątrz manifestujące się ra-
czej dyskretnie. Lekko pochylone oblicze o przymkniętych powiekach i rozchylonych ustach, przepełnione
spokojem i jak gdyby pogrążone w letargu, kojarzy się w większym stopniu z postacią Marii ze scen Zaśnię-
cia aniżeli z któregoś z dramatycznych wydarzeń pasyjnych. Jedynym mocnym w wyrazie akcentem są
kurczowo zaciśnięte palce połączonych dłoni.
Kolejne wiązane z Mistrzem Pawłem dzieło - Pasja z kościoła Mariackiego w Gdańsku (il. 58-63) -
stanowi trudniejszy problem atrybucyjny. Grupę przypisali jemu Behling164 oraz Drost165, którzy mieli oka-
B e h 1 i n g, op. cit., s. 1-7, il. 1 i п.
165 Drost, Kunstdenkmdler..., Bd. 4, Die Marienkirche..., s. 92-93, tabl. 44—19, il. 29.
47
62. Mistrz Paweł, Pasja: Matka Boska Bolesna, 63. Mistrz Paweł, Pasja: św. Jan Ewangelista, kościół NMP
kościół NMP w Gdańsku w Gdańsku
motywy zdobnicze szat (kratka na brzegach płaszcza, karbowana podwika, ornament z perełkami na man-
kietach sukni i aplikacjach na piersiach, mający odpowiednik na obszyciu spodniej szaty Kaspra - ił. 54),
bardzo podobne, przesadne uwydatnienie brzucha i skrócenie torsu. Typ fizjonomiczny figury Matki Boskiej
Bolesnej (il. 64-66) różni się od postaci Marii z Pokłonu Trzech Króli (il. 47-48). Twarz pierwszej ma
łagodniejsze rysy, jest piękniejsza. Poziom wykonania, pewne szczegóły, zwłaszcza kształt oczu, z wyraźnie
wyodrębnionymi kanalikami łzowymi, oraz podwójna obwódka wokół powiek są takie same w obu rzeź-
bach. W dziele z kościoła NMP zwraca uwagę sposób, w jaki ukazany został temat Matki Boskiej Bolesnej.
Wizerunek Marii Mistrza Pawła odbiega od schematów. W ikonografii późnośredniowiecznej Matka Boska
Bolesna najczęściej ukazywana była jako dojrzała lub stara kobieta o rysach wyostrzonych przeżywanym
dramatem, podczas gdy dzieło gdańskie ukazuje ją jako młodą dziewczynę o niezwykle subtelnej twarzy.
Ból Marii Mistrz Paweł wyobraził jako głębokie przeżycie wewnętrzne, na zewnątrz manifestujące się ra-
czej dyskretnie. Lekko pochylone oblicze o przymkniętych powiekach i rozchylonych ustach, przepełnione
spokojem i jak gdyby pogrążone w letargu, kojarzy się w większym stopniu z postacią Marii ze scen Zaśnię-
cia aniżeli z któregoś z dramatycznych wydarzeń pasyjnych. Jedynym mocnym w wyrazie akcentem są
kurczowo zaciśnięte palce połączonych dłoni.
Kolejne wiązane z Mistrzem Pawłem dzieło - Pasja z kościoła Mariackiego w Gdańsku (il. 58-63) -
stanowi trudniejszy problem atrybucyjny. Grupę przypisali jemu Behling164 oraz Drost165, którzy mieli oka-
B e h 1 i n g, op. cit., s. 1-7, il. 1 i п.
165 Drost, Kunstdenkmdler..., Bd. 4, Die Marienkirche..., s. 92-93, tabl. 44—19, il. 29.