DOI Artikel:
Woziński, Andrzej: Michał z Augsburga, Mistrz Paweł i epilog gotyckiej rzeźby gdańskiej
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.14536#0056
50
ANDRZEJ WOZIŃSKI
67. Mistrz Paweł, św. Anna Samotrzeć z kościoła ewangelickiego we Frydlądzie, repr. wg. W. Hubatsch, Geschichte der
evangelischen Kirche Ostpreussens, Bd. II, Bilder ostpreussischer Kirchen bearbeitet von Iselin Gundermann, Gottingen 1968
z kolistymi wywinięciami powtarzają się w obu porównywanych dziełach. Warto też zwrócić uwagę, iż
szata Madonny udrapowana jest bardzo podobnie do odzienia Jessego z rzeźby z Frydlądu (il. 67). Twarz
Marii z Waplewa (il. 69) różni się natomiast dość zdecydowanie od oblicza Marii z grupy Pokłonu Trzech
Króli (il. 47-48). Jest daleko bardziej konwencjonalna w typie i wyrazie. Ponadto w porównaniu z figurami
Mistrza Pawła, które odznaczają się pełnym wdzięku wygięciem sylwety i pochyleniem głowy, poza Marii
z Waplewa jest dosyć sztywna.
W kręgu bardzo bliskim Mistrzowi Pawłowi powstał Chrystus Ukrzyżowany z Grójca (il. 70-71)171 na
Mazowszu. Porównując tę rzeźbę z krucyfiksem z Pasji (il. 59-61) w kościele Mariackim w Gdańsku,
różnice narzucają się w sposób oczywisty. Gdy jednak zestawi się twarz Chrystusa z rzeźby z Grójca z po-
stacią Chrystusa Salvatora (il. 57), pokrewieństwo formy i stylu obu rzeźb staje się zupełnie wyraźne. Obie
twarze mają takie same rysy, z pionowymi bruzdami na policzkach i identycznym kształtem brwi. Zarost
oraz włosy są uformowane i rzeźbione tak samo w obu wyobrażeniach. Rzeźbę z Grójca Dobrzeniecki
określił jako dzieło warsztatu mazowieckiego, zwrócił jednak uwagę na jej podobieństwo do krucyfiksu
z grupy pasyjnej w Słupsku (il. 72)ш. Nie znając słupskiej Pasji z autopsji, kwestię ewentualnych związków
obu dzieł pozostawił nierozstrzygniętą173. Związek ich jest niewątpliwie bardzo bliski. Kompozycja obu
krucyfiksów opiera się na jednakowym schemacie. Chrystus, rozpięty na krzyżu, na ukośnie rozpostartych
171 Drewno lipowe, tył figury wydrążony, polichromia; wym. 216 x 186 cm; stan zachowania: figura przemalowana z przodu
i z boków.
172 Drewno nieokreślonego gatunku, figury opracowane ze wszystkich stron, polichromia; wym.: Chrystus: około 230; Maria
i Jan: około 170; aniołowie: około 70 cm; stan zachowania: krzyż nowy; polichromia częściowo wtórna.
173 T. Dobrzeniecki, Ze studiów nad rzeźbą gotycką Mazowsza, „Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie", VIII,
1964, s. 67-84, il. 32-34.
ANDRZEJ WOZIŃSKI
67. Mistrz Paweł, św. Anna Samotrzeć z kościoła ewangelickiego we Frydlądzie, repr. wg. W. Hubatsch, Geschichte der
evangelischen Kirche Ostpreussens, Bd. II, Bilder ostpreussischer Kirchen bearbeitet von Iselin Gundermann, Gottingen 1968
z kolistymi wywinięciami powtarzają się w obu porównywanych dziełach. Warto też zwrócić uwagę, iż
szata Madonny udrapowana jest bardzo podobnie do odzienia Jessego z rzeźby z Frydlądu (il. 67). Twarz
Marii z Waplewa (il. 69) różni się natomiast dość zdecydowanie od oblicza Marii z grupy Pokłonu Trzech
Króli (il. 47-48). Jest daleko bardziej konwencjonalna w typie i wyrazie. Ponadto w porównaniu z figurami
Mistrza Pawła, które odznaczają się pełnym wdzięku wygięciem sylwety i pochyleniem głowy, poza Marii
z Waplewa jest dosyć sztywna.
W kręgu bardzo bliskim Mistrzowi Pawłowi powstał Chrystus Ukrzyżowany z Grójca (il. 70-71)171 na
Mazowszu. Porównując tę rzeźbę z krucyfiksem z Pasji (il. 59-61) w kościele Mariackim w Gdańsku,
różnice narzucają się w sposób oczywisty. Gdy jednak zestawi się twarz Chrystusa z rzeźby z Grójca z po-
stacią Chrystusa Salvatora (il. 57), pokrewieństwo formy i stylu obu rzeźb staje się zupełnie wyraźne. Obie
twarze mają takie same rysy, z pionowymi bruzdami na policzkach i identycznym kształtem brwi. Zarost
oraz włosy są uformowane i rzeźbione tak samo w obu wyobrażeniach. Rzeźbę z Grójca Dobrzeniecki
określił jako dzieło warsztatu mazowieckiego, zwrócił jednak uwagę na jej podobieństwo do krucyfiksu
z grupy pasyjnej w Słupsku (il. 72)ш. Nie znając słupskiej Pasji z autopsji, kwestię ewentualnych związków
obu dzieł pozostawił nierozstrzygniętą173. Związek ich jest niewątpliwie bardzo bliski. Kompozycja obu
krucyfiksów opiera się na jednakowym schemacie. Chrystus, rozpięty na krzyżu, na ukośnie rozpostartych
171 Drewno lipowe, tył figury wydrążony, polichromia; wym. 216 x 186 cm; stan zachowania: figura przemalowana z przodu
i z boków.
172 Drewno nieokreślonego gatunku, figury opracowane ze wszystkich stron, polichromia; wym.: Chrystus: około 230; Maria
i Jan: około 170; aniołowie: około 70 cm; stan zachowania: krzyż nowy; polichromia częściowo wtórna.
173 T. Dobrzeniecki, Ze studiów nad rzeźbą gotycką Mazowsza, „Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie", VIII,
1964, s. 67-84, il. 32-34.