DOI Artikel:
Woziński, Andrzej: Michał z Augsburga, Mistrz Paweł i epilog gotyckiej rzeźby gdańskiej
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.14536#0059
MICHAŁ Z AUGSBURGA. MISTRZ PAWŁŁ I EPILOG GOTYCKIEJ RZEŹBY GDAŃSKIEJ
53
Die Bau und Kunstdenkmàler der Provinz Westpreussen, H. I:
72. Pasja, kościół NMP w Słupsku Die Kreise Carthaus, Berent und Neustadt, Danzig 1884
okalające twarz. Drost przypisał tę figurę pomocnikowi Mistrza Pawła, dostrzegając nawiązania do Matki
Boskiej Bolesnej z kościoła Mariackiego w Gdańsku (il. 64-65)178.
Niewielkich rozmiarów, piękny relief ze sceną Pokłonu Trzech Króli z kościoła w Lalkowych (obecnie
Muzeum Diecezjalne w Pelplinie - il. 74)179 nie budził do niedawna skojarzeń z twórczością Mistrza Pawła.
Ciecholewski oraz Pasierb utrzymywali, iż jest to dzieło warsztatu niderlandzkiego180. Scena osadzona jest
w pejzażu ze stajenką i misternie rzeźbionymi drzewami, spomiędzy których wystaje głowa pasterza lub
pachołka, przyglądającego się wydarzeniu. Scena hołdu rozgrywa się na estradzie, której pochyłość powięk-
sza optyczną głębię. Bogate szaty oraz wdzięcznie poruszone pozy postaci nadają scenie arystokratycznego
uroku. Stroje, typy fizjonomiczne oraz styl rzeźbienia szat w niewielkim stopniu przypominają prace sny-
cerzy niderlandzkich. Przywodzą natomiast na myśl wykonaną przez Mistrza Pawła grupę Pokłonu Trzech
Króli i należące do niej reliefy (il. 46-56). Twarze mężczyzn są niemal identyczne w obu dziełach. Głowa
króla, wskazującego na gwiazdę betlejemską, w kompozycji z Lalkowych stanowi miniaturową kopię głowy
króla Melchiora z grupy gdańskiej (il. 51-52). W Lalkowych, tak jak i w Gdańsku, ponad wysuniętym
kolanem Marii, na udzie fałdy uformowane są w dwa zataczające łuk wałki, natomiast u jej stóp krańce
płaszcza wywijają się koliście. Zwraca też uwagę drobna, chropawa faktura dachu stajenki i koron drzew,
przypominająca wibrujące żłobienia w tłach gdańskich reliefów. Daleko idące zbieżności oraz wysoka ja-
kość artystyczna reliefu z Lalkowych mogłyby wskazywać, iż jego autorem jest Mistrz Paweł. Pewne wąt-
pliwości budzi jednak lalkowata, bez głębszego wyrazu twarz Marii, różniąca się znacznie od wizerunków
Drost, Kunstdenkmàler..., Bd. 4, Die Marienkirche..., s. 93-94, il. 36.
179 Drewno nieokreślonego gatunku, relief, polichromia; wym.: 78 x 65 x 11 cm; stan zachowania: polichrommia pierwot-
na (?), spękana i zabrudzona, Woziński, Rzeźba XV-XVI wieku..., kat. nr 11.19.
1X0 R. С i e с h о 1 e w ski, Rzeźba gotycka w pelplińskim Muzeum Diecezjalnym, „ Studia Pelplińskie" (nadbitka) 1983, s. nlb;
J.S. Pasierb, Pelplin i jego zabytki, Pelplin 1993, s. 102.
53
Die Bau und Kunstdenkmàler der Provinz Westpreussen, H. I:
72. Pasja, kościół NMP w Słupsku Die Kreise Carthaus, Berent und Neustadt, Danzig 1884
okalające twarz. Drost przypisał tę figurę pomocnikowi Mistrza Pawła, dostrzegając nawiązania do Matki
Boskiej Bolesnej z kościoła Mariackiego w Gdańsku (il. 64-65)178.
Niewielkich rozmiarów, piękny relief ze sceną Pokłonu Trzech Króli z kościoła w Lalkowych (obecnie
Muzeum Diecezjalne w Pelplinie - il. 74)179 nie budził do niedawna skojarzeń z twórczością Mistrza Pawła.
Ciecholewski oraz Pasierb utrzymywali, iż jest to dzieło warsztatu niderlandzkiego180. Scena osadzona jest
w pejzażu ze stajenką i misternie rzeźbionymi drzewami, spomiędzy których wystaje głowa pasterza lub
pachołka, przyglądającego się wydarzeniu. Scena hołdu rozgrywa się na estradzie, której pochyłość powięk-
sza optyczną głębię. Bogate szaty oraz wdzięcznie poruszone pozy postaci nadają scenie arystokratycznego
uroku. Stroje, typy fizjonomiczne oraz styl rzeźbienia szat w niewielkim stopniu przypominają prace sny-
cerzy niderlandzkich. Przywodzą natomiast na myśl wykonaną przez Mistrza Pawła grupę Pokłonu Trzech
Króli i należące do niej reliefy (il. 46-56). Twarze mężczyzn są niemal identyczne w obu dziełach. Głowa
króla, wskazującego na gwiazdę betlejemską, w kompozycji z Lalkowych stanowi miniaturową kopię głowy
króla Melchiora z grupy gdańskiej (il. 51-52). W Lalkowych, tak jak i w Gdańsku, ponad wysuniętym
kolanem Marii, na udzie fałdy uformowane są w dwa zataczające łuk wałki, natomiast u jej stóp krańce
płaszcza wywijają się koliście. Zwraca też uwagę drobna, chropawa faktura dachu stajenki i koron drzew,
przypominająca wibrujące żłobienia w tłach gdańskich reliefów. Daleko idące zbieżności oraz wysoka ja-
kość artystyczna reliefu z Lalkowych mogłyby wskazywać, iż jego autorem jest Mistrz Paweł. Pewne wąt-
pliwości budzi jednak lalkowata, bez głębszego wyrazu twarz Marii, różniąca się znacznie od wizerunków
Drost, Kunstdenkmàler..., Bd. 4, Die Marienkirche..., s. 93-94, il. 36.
179 Drewno nieokreślonego gatunku, relief, polichromia; wym.: 78 x 65 x 11 cm; stan zachowania: polichrommia pierwot-
na (?), spękana i zabrudzona, Woziński, Rzeźba XV-XVI wieku..., kat. nr 11.19.
1X0 R. С i e с h о 1 e w ski, Rzeźba gotycka w pelplińskim Muzeum Diecezjalnym, „ Studia Pelplińskie" (nadbitka) 1983, s. nlb;
J.S. Pasierb, Pelplin i jego zabytki, Pelplin 1993, s. 102.