DOI Artikel:
Woziński, Andrzej: Michał z Augsburga, Mistrz Paweł i epilog gotyckiej rzeźby gdańskiej
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.14536#0061
MICHAŁ Z AUGSBURGA, MISTRZ PAWEŁ I EPILOG GOTYCKIEJ RZEŹBY GDAŃSKIEJ
55
76. Drzewo Jessego w ramie do obrazów, Dwór 77. Pasja: Chrystus Ukrzyżowany, kościół św. Mikołaja
Artusa w Gdańsku w Gdańsku
ręczynie186 oraz figury, pochodzące z nastawy z Niedźwiedzicy koło Malborka (il. 80-82)187. Gdańską Pasję
warsztatowi Mistrza Pawła przypisał Drost, który dostrzegł w jej figurach, zwłaszcza w postaci Marii, po-
dobieństwo w sposobie formowania draperii do Chrystusa Salvatora z kościoła Mariackiego w Gdańsku (il.
57)188. Kopczyński twierdził, iż na grupę z kościoła św. Mikołaja oddziaływała Pasja Mistrza Pawła z ko-
ścioła Mariackiego w Gdańsku (il. 58-63)189, Gosieniecka zaś przypisała rzeźby ze świątyni dominikanów
samemu Mistrzowi190. W tych monumentalnych figurach o szerokich, niepozbawionych wewnętrznego ży-
cia twarzach, draperie otrzymały formę grubych, długich wałków, których rysunek porównać można nie
tylko z rzeźbami, wskazanymi przez Drosta i Kopczyńskiego, lecz również z figurami z Pokłonu Trzech
Króli z kościoła św. Katarzyny (il. 46-56). W figurze św. Jana Ewangelisty z dominikańskiej Pasji (il. 79)
przewieszona przez lewe ramie poła płaszcza w formie języka z małżowinowym wywinięciem oraz małżo-
winowe fałdy u jego stóp oraz stóp Marii (il. 78), a także na jej płaszczu, wywodzą się również z repertuaru
rozwiązań formalnych Mistrza Pawła. Rzeźby Marii z Dzieciątkiem z Nowego Stawu (il. 75)191 nie łączono
186 Drewno lipowe, figura pełna, polichromia temperowa; wym.: 105 x 52 cm; stan zachowania: brak obu dłoni Jezusa, części
prawej dłoni Marii, berła, jabłka, końców księżyca, niektórych promieni; drobne ubytki na krawędziach figury; niektóre ubytki są
uzupełnione, rzeźba była kilkakrotnie przemalowana.
187 Drewno dębowe, tyły figur płaskie, polichromia; wym. skrzyni, w której stały figury (wg B. Schmid, Die Bau und
Kunstdenkmàler des Kreises Marienburg, Danzig 1919, s. LIII, 27): 196 x 158 cm; wys.: Maria: 115 cm, św. Jakub: 93 cm, św.
Anna: 120 cm, św. Andrzej: 55 cm, św. Jan Ew.: 57 cm, św. Mateusz: 61 cm, św. Paweł: 60 cm; stan zachowania: skrzynia nastawy
nie zachowała się; florystyczna dekoracja skrzyni wykonana została - zdaniem Schmida - w XVII w. Polichromia figur dużych
z licznymi ubytkami, figur małych zachowana śladowo i wtórna (?).
188 Drost, Kunstdenkmàler..., Bd. 3, Sankt Nikolai..., s. 71-73, il. 61-64; idem, Kunstdenkmàler..., Bd. 4, Die Marienkir-
che..., s. 96.
189 Kopczyński, Mistrz Paweł. Rzeźbiarz..., s. 24; idem, Mistrz Paweł-rzeźbiarz..., s. 245.
190 Gosieniecka, op. cit., s. 289-290.
191 Schmid, Die Bau und Kunstdenkmàler des Kreises Marienburg..., s. 225, il. 287; idem, Baukunst und bildende Kunst
zur Ordenszeit, [w:] Deutsche Staatenbildung und deutsche Kultur im Preussenlande, Konigsberg 1931, s. 148; idem, Bau und
Kunstdenkmàler der Ordenszeit in Preussen, Bd. 2, Pomesanien, das Oberland und das Grosse Werder, Danzig-Marienburg 1941,
s. 132.
55
76. Drzewo Jessego w ramie do obrazów, Dwór 77. Pasja: Chrystus Ukrzyżowany, kościół św. Mikołaja
Artusa w Gdańsku w Gdańsku
ręczynie186 oraz figury, pochodzące z nastawy z Niedźwiedzicy koło Malborka (il. 80-82)187. Gdańską Pasję
warsztatowi Mistrza Pawła przypisał Drost, który dostrzegł w jej figurach, zwłaszcza w postaci Marii, po-
dobieństwo w sposobie formowania draperii do Chrystusa Salvatora z kościoła Mariackiego w Gdańsku (il.
57)188. Kopczyński twierdził, iż na grupę z kościoła św. Mikołaja oddziaływała Pasja Mistrza Pawła z ko-
ścioła Mariackiego w Gdańsku (il. 58-63)189, Gosieniecka zaś przypisała rzeźby ze świątyni dominikanów
samemu Mistrzowi190. W tych monumentalnych figurach o szerokich, niepozbawionych wewnętrznego ży-
cia twarzach, draperie otrzymały formę grubych, długich wałków, których rysunek porównać można nie
tylko z rzeźbami, wskazanymi przez Drosta i Kopczyńskiego, lecz również z figurami z Pokłonu Trzech
Króli z kościoła św. Katarzyny (il. 46-56). W figurze św. Jana Ewangelisty z dominikańskiej Pasji (il. 79)
przewieszona przez lewe ramie poła płaszcza w formie języka z małżowinowym wywinięciem oraz małżo-
winowe fałdy u jego stóp oraz stóp Marii (il. 78), a także na jej płaszczu, wywodzą się również z repertuaru
rozwiązań formalnych Mistrza Pawła. Rzeźby Marii z Dzieciątkiem z Nowego Stawu (il. 75)191 nie łączono
186 Drewno lipowe, figura pełna, polichromia temperowa; wym.: 105 x 52 cm; stan zachowania: brak obu dłoni Jezusa, części
prawej dłoni Marii, berła, jabłka, końców księżyca, niektórych promieni; drobne ubytki na krawędziach figury; niektóre ubytki są
uzupełnione, rzeźba była kilkakrotnie przemalowana.
187 Drewno dębowe, tyły figur płaskie, polichromia; wym. skrzyni, w której stały figury (wg B. Schmid, Die Bau und
Kunstdenkmàler des Kreises Marienburg, Danzig 1919, s. LIII, 27): 196 x 158 cm; wys.: Maria: 115 cm, św. Jakub: 93 cm, św.
Anna: 120 cm, św. Andrzej: 55 cm, św. Jan Ew.: 57 cm, św. Mateusz: 61 cm, św. Paweł: 60 cm; stan zachowania: skrzynia nastawy
nie zachowała się; florystyczna dekoracja skrzyni wykonana została - zdaniem Schmida - w XVII w. Polichromia figur dużych
z licznymi ubytkami, figur małych zachowana śladowo i wtórna (?).
188 Drost, Kunstdenkmàler..., Bd. 3, Sankt Nikolai..., s. 71-73, il. 61-64; idem, Kunstdenkmàler..., Bd. 4, Die Marienkir-
che..., s. 96.
189 Kopczyński, Mistrz Paweł. Rzeźbiarz..., s. 24; idem, Mistrz Paweł-rzeźbiarz..., s. 245.
190 Gosieniecka, op. cit., s. 289-290.
191 Schmid, Die Bau und Kunstdenkmàler des Kreises Marienburg..., s. 225, il. 287; idem, Baukunst und bildende Kunst
zur Ordenszeit, [w:] Deutsche Staatenbildung und deutsche Kultur im Preussenlande, Konigsberg 1931, s. 148; idem, Bau und
Kunstdenkmàler der Ordenszeit in Preussen, Bd. 2, Pomesanien, das Oberland und das Grosse Werder, Danzig-Marienburg 1941,
s. 132.