DOI Artikel:
Woziński, Andrzej: Michał z Augsburga, Mistrz Paweł i epilog gotyckiej rzeźby gdańskiej
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.14536#0064
58
ANDRZF.J WOZ1ŃSKI
78. Pasja: Matka Boska Bolesna, kościół 79. Pasja: św. Jan Ewangelista, kościół
św. Mikołaja w Gdańsku św. Mikołaja w Gdańsku
formalnych i skrystalizowanym stylu. Ta niezmienność jego sztuki w ciągu blisko 30 lat oraz brak lub może
nieznajomość innych artystycznych albo pozaartystycznych faktów o dokładnie znanej metryce, z którymi
można by wiązać prace tego rzeźbiarza, sprawia, że trudno jest precyzyjniej odtworzyć ich chronologię.
Dowodzą tego dotychczasowe próby datowania, w których rozbieżności pomiędzy datami, proponowanymi
przez różnych badaczy, dochodziły niekiedy do 20 lat. Przykładem może być figura Matki Boskiej Bolesnej
w kościele NMP w Gdańsku, którą ten sam badacz - Drost - najpierw datował na około 1540 r.201, później
zaś na lata 1520-1525202. Większość przypisywanych Mistrzowi Pawłowi prac datowano do tej pory na
około 1525 r. i lata późniejsze. Niewiele natomiast dostrzegano możliwości związania któregokolwiek z dzieł
z początkowym okresem jego działalności w Gdańsku. Wyjątek stanowi hipoteza Kopczyńskiego, który
uznał Marię z Waplewa za najwcześniejsze zachowane dzieło Mistrza Pawła z około 1516 r.203 Punktem
oparcia w datowaniu tej rzeźby jest przypuszczenie, że rzeźba pochodzi ze zwieńczenia retabulum Michała
z Augsburga, które ustawiono na ołtarzu głównym kościoła Mariackiego w Gdańsku w latach 1516-1517204.
Jak wspomniano, hipoteza, utożsamiająca rzeźbę z Waplewa z zaginioną Madonną z gdańskiej nastawy, jest
prawdopodobna, lecz zupełnej pewności mieć nie można. Datowanie Kopczyńskiego należy zatem trakto-
wać z pewną rezerwą.
201 Drost, Danziger Malerei 1530-1750..., s. 6, 38, nr kat. 133, ii. 9.
202 Drost, Kunstdenkmàler..., Bd. 4, Die Marienkirche..., s. 93-94, tabl. 51-53, il. 33.
2Ш Kopczyński, Mistrz Paweł. Rzeźbiarz,.., s. 15-16, 28-29, nr kat. 1; idem, Mistrz Paweł-rzeźbiarz-, s. 244-245;
idem, Paweł..., s. 370.
204 Schmid, Die Bau und Kunstdenkmàler der Provinz. Westpreussen..., s. 366-367, il. 143; Drost, Kunstdenkmàler...,
Bd. 4, Die Marienkirche..., s. 76, 89, il. 18, tabl. 19.
ANDRZF.J WOZ1ŃSKI
78. Pasja: Matka Boska Bolesna, kościół 79. Pasja: św. Jan Ewangelista, kościół
św. Mikołaja w Gdańsku św. Mikołaja w Gdańsku
formalnych i skrystalizowanym stylu. Ta niezmienność jego sztuki w ciągu blisko 30 lat oraz brak lub może
nieznajomość innych artystycznych albo pozaartystycznych faktów o dokładnie znanej metryce, z którymi
można by wiązać prace tego rzeźbiarza, sprawia, że trudno jest precyzyjniej odtworzyć ich chronologię.
Dowodzą tego dotychczasowe próby datowania, w których rozbieżności pomiędzy datami, proponowanymi
przez różnych badaczy, dochodziły niekiedy do 20 lat. Przykładem może być figura Matki Boskiej Bolesnej
w kościele NMP w Gdańsku, którą ten sam badacz - Drost - najpierw datował na około 1540 r.201, później
zaś na lata 1520-1525202. Większość przypisywanych Mistrzowi Pawłowi prac datowano do tej pory na
około 1525 r. i lata późniejsze. Niewiele natomiast dostrzegano możliwości związania któregokolwiek z dzieł
z początkowym okresem jego działalności w Gdańsku. Wyjątek stanowi hipoteza Kopczyńskiego, który
uznał Marię z Waplewa za najwcześniejsze zachowane dzieło Mistrza Pawła z około 1516 r.203 Punktem
oparcia w datowaniu tej rzeźby jest przypuszczenie, że rzeźba pochodzi ze zwieńczenia retabulum Michała
z Augsburga, które ustawiono na ołtarzu głównym kościoła Mariackiego w Gdańsku w latach 1516-1517204.
Jak wspomniano, hipoteza, utożsamiająca rzeźbę z Waplewa z zaginioną Madonną z gdańskiej nastawy, jest
prawdopodobna, lecz zupełnej pewności mieć nie można. Datowanie Kopczyńskiego należy zatem trakto-
wać z pewną rezerwą.
201 Drost, Danziger Malerei 1530-1750..., s. 6, 38, nr kat. 133, ii. 9.
202 Drost, Kunstdenkmàler..., Bd. 4, Die Marienkirche..., s. 93-94, tabl. 51-53, il. 33.
2Ш Kopczyński, Mistrz Paweł. Rzeźbiarz,.., s. 15-16, 28-29, nr kat. 1; idem, Mistrz Paweł-rzeźbiarz-, s. 244-245;
idem, Paweł..., s. 370.
204 Schmid, Die Bau und Kunstdenkmàler der Provinz. Westpreussen..., s. 366-367, il. 143; Drost, Kunstdenkmàler...,
Bd. 4, Die Marienkirche..., s. 76, 89, il. 18, tabl. 19.