DOI Artikel:
Woziński, Andrzej: Michał z Augsburga, Mistrz Paweł i epilog gotyckiej rzeźby gdańskiej
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.14536#0078
72
ANDRZEJ WOZIŃSKI
90. Maria z Dzieciątkiem, kościół śś. Małgorzaty i Marcina w Lignowych
miast nieokreślony biskup i św. Franciszek . Po 1944 r. nastawa uległa poważnym uszkodzeniom i jej
obecny stan to w dużej mierze rekonstrukcja. Stanowi ona dość rzadki na Pomorzu Wschodnim typ retabu-
lum baldachimowego, choć w Gdańsku nieodosobniony. Podobny reprezentowała nastawa balwierzy i cy-
rulików z kaplicy śś. Kośmy i Damiana z pierwszej połowy XV w. oraz retabulum maryjne bractwa kapłań-
skiego w kościele NMP w Gdańsku296. Ten typ retabulów był szczególnie rozpowszechniony na Północy,
zwłaszcza w Szwecji297. Przedstawienia rzeźbione w nastawie Pięknej Madonny inspirowane były pracami
norymberskich drzeworytników. Ogólna kompozycja oraz grupy adorantów zaczerpnięte są z prac Wolfa
Trauta298, natomiast sceny w medalionach, ukazujące Obnażenie Chrystusa, Koronowanie cierniem, wzoro-
wane są na grafikach Schàufeleina ze Spéculum passionis Ulricha Pindera z 1506 r.299 W porównaniu z za-
bytkiem z Ostrowitego partie rzeźbione są tutaj wykonane nieco subtelniej, co widać przede wszystkim
w twarzach. Ponadto uwagę zwraca umiejętne wkomponowanie scen w tonda różańca. Wiele elementów
świadczy jednak o wzajemnych związkach warsztatowych. Oblicze kobiety w grupie adorantów z lewej
strony Marii jest identyczne, jak Marii w scenie Koronacji (il. 91); sposób rzeźbienia partii zarostu króla
w tej samej grupie adorantów jest taki sam, jak u Boga Ojca, Chrystusa i apostołów w Ostrowitem. W obu
dziełach fałdy mają bardzo zbliżony jednostajny rytm, przerywany miejscami małżowinowymi wywinięciami;
™ Ibidem.
296 Ostatnio A.S. Labuda, Dzieła tworzone w Gdańsku w drugiej połowie XV i w początkach XVI wieku, [w:] J. Dorna-
s ł o w s к i, A. Karłowska-Kamzowa, A.S. Labuda, Malarstwo gotyckie na Pomorzu Wschodnim, Warszawa-Poznań 1990,
s. 93-94, 122-124, il. 47, 63.
297 Tangeberg, op. cit., s. 130-135.
29x Są to drzeworyty Wolfa Trauta ukazujące różaniec z 1510 r. i legendę św. Franciszka z 1511 г., F.H.A. van O u den-
dijk-Pieterse, Diirers Rozenkransfest en de Ikonografie der Duitse Rozenkransgroepen in de XV en het begin der XVI eeuw,
Amsterdam 1934, s. 242, 310, nr kat. 129, 282, il. 23, 53; por. też grupy adorantów w drzeworycie przedstawiającym Narodziny
Chrystusa, jedenaście scen pasyjnych oraz stany społeczności chrześcijańskiej, Bilder-Katalog..., nr 1404, oraz drzeworyt Erharda
Schoena, również ukazujący różaniec z około 1515 г., Bilder-Katalog..., nr 1133.
Schreyl, op. cit., il. 371 (Obnażenie Chrystusa), 373 (Koronowanie cierniem).
ANDRZEJ WOZIŃSKI
90. Maria z Dzieciątkiem, kościół śś. Małgorzaty i Marcina w Lignowych
miast nieokreślony biskup i św. Franciszek . Po 1944 r. nastawa uległa poważnym uszkodzeniom i jej
obecny stan to w dużej mierze rekonstrukcja. Stanowi ona dość rzadki na Pomorzu Wschodnim typ retabu-
lum baldachimowego, choć w Gdańsku nieodosobniony. Podobny reprezentowała nastawa balwierzy i cy-
rulików z kaplicy śś. Kośmy i Damiana z pierwszej połowy XV w. oraz retabulum maryjne bractwa kapłań-
skiego w kościele NMP w Gdańsku296. Ten typ retabulów był szczególnie rozpowszechniony na Północy,
zwłaszcza w Szwecji297. Przedstawienia rzeźbione w nastawie Pięknej Madonny inspirowane były pracami
norymberskich drzeworytników. Ogólna kompozycja oraz grupy adorantów zaczerpnięte są z prac Wolfa
Trauta298, natomiast sceny w medalionach, ukazujące Obnażenie Chrystusa, Koronowanie cierniem, wzoro-
wane są na grafikach Schàufeleina ze Spéculum passionis Ulricha Pindera z 1506 r.299 W porównaniu z za-
bytkiem z Ostrowitego partie rzeźbione są tutaj wykonane nieco subtelniej, co widać przede wszystkim
w twarzach. Ponadto uwagę zwraca umiejętne wkomponowanie scen w tonda różańca. Wiele elementów
świadczy jednak o wzajemnych związkach warsztatowych. Oblicze kobiety w grupie adorantów z lewej
strony Marii jest identyczne, jak Marii w scenie Koronacji (il. 91); sposób rzeźbienia partii zarostu króla
w tej samej grupie adorantów jest taki sam, jak u Boga Ojca, Chrystusa i apostołów w Ostrowitem. W obu
dziełach fałdy mają bardzo zbliżony jednostajny rytm, przerywany miejscami małżowinowymi wywinięciami;
™ Ibidem.
296 Ostatnio A.S. Labuda, Dzieła tworzone w Gdańsku w drugiej połowie XV i w początkach XVI wieku, [w:] J. Dorna-
s ł o w s к i, A. Karłowska-Kamzowa, A.S. Labuda, Malarstwo gotyckie na Pomorzu Wschodnim, Warszawa-Poznań 1990,
s. 93-94, 122-124, il. 47, 63.
297 Tangeberg, op. cit., s. 130-135.
29x Są to drzeworyty Wolfa Trauta ukazujące różaniec z 1510 r. i legendę św. Franciszka z 1511 г., F.H.A. van O u den-
dijk-Pieterse, Diirers Rozenkransfest en de Ikonografie der Duitse Rozenkransgroepen in de XV en het begin der XVI eeuw,
Amsterdam 1934, s. 242, 310, nr kat. 129, 282, il. 23, 53; por. też grupy adorantów w drzeworycie przedstawiającym Narodziny
Chrystusa, jedenaście scen pasyjnych oraz stany społeczności chrześcijańskiej, Bilder-Katalog..., nr 1404, oraz drzeworyt Erharda
Schoena, również ukazujący różaniec z około 1515 г., Bilder-Katalog..., nr 1133.
Schreyl, op. cit., il. 371 (Obnażenie Chrystusa), 373 (Koronowanie cierniem).