DOI Artikel:
Woziński, Andrzej: Michał z Augsburga, Mistrz Paweł i epilog gotyckiej rzeźby gdańskiej
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.14536#0094
88
ANDRZEJ WOZIŃSKI
110. Retabulum ołtarza głównego z kościoła NMP w Elblągu, repr. wg W. Wal 1er and, Altarkunst des
Deutschordensstaates Preussen unter Diirer Einfluss, Danzig 1940
pitelach, wykonane przez Karffycza i Mistrza Pawła. Porównanie twarzy brodatego, dojrzałego mężczyzny,
wyrzeźbionego przez pierwszego z nich (il. 108), z podobnym wizerunkiem dłuta Mistrza Pawła (il. 109)
ujawnia, iż zbieżności są zewnętrzne i wynikają z posłużenia się podobnym typem twarzy. Opracowanie
rzeźbiarskie i jego jakość w dziełach obu twórców są odmienne. Twarze, wyrzeźbione przez Karffycza,
mają charakter syntetyczny i cięte są dość „grubo". Mistrz Paweł natomiast cyzeluje formę bardzo precy-
zyjnie, z dbałością o wyraz plastyczny każdego szczegółu. Różnice są najbardziej widoczne w partiach
zarostu.
Prace Mistrza Pawła i Adriana Karffycza kończą wielką epokę gdańskiego snycerstwa. Jej końcowy
okres znamy jedynie fragmentarycznie, gdyż wiele dzieł tych artystów, które wykonali dla Dworu Artusa,
przepadło. Nie byli to zresztą jedyni snycerze, działający w Dworze Artusa. Dziełem niewątpliwie innej ręki
jest dość nieporadna, schematyczna, stojącą w dziwnej pozie figura Kazimierza Jagielończyka, którą można
datować na połowę XVI w. Pierwotnie, jak wiadomo z opisów, figurze towarzyszyły postacie jego czterech
synów: Władysława, Jana Olbrachta, Aleksandra i Zygmunta Starego374. Fakt, iż najpóźniejsze dzieła, po-
wstałe w omawianym okresie, pochodzą z Dworu Artusa, jest symptomatyczny. Przemiany religijno-świa-
topoglądowe znalazły odbicie w tematach, treściach i funkcji dzieł sztuki375, natomiast ich artystyczny
kształt, który z natury wynika z logiki wewnętrznego rozwoju sztuki i w małym stopniu podlega wpływom
czynników pozaartystycznych, w pewnej mierze pozostał tradycyjny - późnogotycki, czego najlepszym
dowodem są ostatnie prace Mistrza Pawła.
Drewno lipowe, figura pełnoplastyczna, polichromia temperowa; wys. 204 cm; stan zachowania: berło, dolny fragment
zbroi, część prawej nogi są rekonstruowane. Simson, Der Artushof..., s. 162; Abramów s к i, Gotische Altare..., s. nlb; Ja-
krzewska-Śnieżko, op. cit., s. 26, il. 65; Cieślak, op. cit., s. 90.
375 Cieślak, op. cit., s. 83 i n.
ANDRZEJ WOZIŃSKI
110. Retabulum ołtarza głównego z kościoła NMP w Elblągu, repr. wg W. Wal 1er and, Altarkunst des
Deutschordensstaates Preussen unter Diirer Einfluss, Danzig 1940
pitelach, wykonane przez Karffycza i Mistrza Pawła. Porównanie twarzy brodatego, dojrzałego mężczyzny,
wyrzeźbionego przez pierwszego z nich (il. 108), z podobnym wizerunkiem dłuta Mistrza Pawła (il. 109)
ujawnia, iż zbieżności są zewnętrzne i wynikają z posłużenia się podobnym typem twarzy. Opracowanie
rzeźbiarskie i jego jakość w dziełach obu twórców są odmienne. Twarze, wyrzeźbione przez Karffycza,
mają charakter syntetyczny i cięte są dość „grubo". Mistrz Paweł natomiast cyzeluje formę bardzo precy-
zyjnie, z dbałością o wyraz plastyczny każdego szczegółu. Różnice są najbardziej widoczne w partiach
zarostu.
Prace Mistrza Pawła i Adriana Karffycza kończą wielką epokę gdańskiego snycerstwa. Jej końcowy
okres znamy jedynie fragmentarycznie, gdyż wiele dzieł tych artystów, które wykonali dla Dworu Artusa,
przepadło. Nie byli to zresztą jedyni snycerze, działający w Dworze Artusa. Dziełem niewątpliwie innej ręki
jest dość nieporadna, schematyczna, stojącą w dziwnej pozie figura Kazimierza Jagielończyka, którą można
datować na połowę XVI w. Pierwotnie, jak wiadomo z opisów, figurze towarzyszyły postacie jego czterech
synów: Władysława, Jana Olbrachta, Aleksandra i Zygmunta Starego374. Fakt, iż najpóźniejsze dzieła, po-
wstałe w omawianym okresie, pochodzą z Dworu Artusa, jest symptomatyczny. Przemiany religijno-świa-
topoglądowe znalazły odbicie w tematach, treściach i funkcji dzieł sztuki375, natomiast ich artystyczny
kształt, który z natury wynika z logiki wewnętrznego rozwoju sztuki i w małym stopniu podlega wpływom
czynników pozaartystycznych, w pewnej mierze pozostał tradycyjny - późnogotycki, czego najlepszym
dowodem są ostatnie prace Mistrza Pawła.
Drewno lipowe, figura pełnoplastyczna, polichromia temperowa; wys. 204 cm; stan zachowania: berło, dolny fragment
zbroi, część prawej nogi są rekonstruowane. Simson, Der Artushof..., s. 162; Abramów s к i, Gotische Altare..., s. nlb; Ja-
krzewska-Śnieżko, op. cit., s. 26, il. 65; Cieślak, op. cit., s. 90.
375 Cieślak, op. cit., s. 83 i n.