DOI article:
Nowacki, Dariusz: Warsztat złotnika gdańskiego Petera II Rodego
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.14536#0113
WARSZTAT ZŁOTNIKA GDAŃSKIEGO Р1П H RA II RODBGO 1 ()7
16. Kubek, ok. 1680. W handlu
antykwarycznym, fot. dzięki uprzej-
mości antykwariatu Helga Matzke
w Grunwald (kat. 27)
17. Kubek, ok. 1680. W handlu antykwa-
rycznym, fot. Van Ham Kunstauktionen
w Kolonii (kat. 28)
18. Kubek, zapewne ok. 1680-1690.
W handlu antykwarycznym, fot. wg
Judische Kulturgerate... (kat. 30)
timanna . W najpóźniej przez nas datowanym kubku (kat. 30, il. 18) powierzchnia płaszcza pozbawiona jest
zupełnie złocenia, zgodnie z praktyką warsztatową rozpowszechnioną w ostatnim dwudziestoleciu XVII w.
i na początku następnego stulecia75. W dno wprawiono medal Henryka II de Valois z 1552 r.
Wolno sądzić, że to właśnie aktywności warsztatu Rodego zawdzięczamy znaczną popularność małych
gdańskich kubków, dekorowanych repusowanym motywem wici akantowej. Dowodzą tego okazy z pracow-
ni wykształconych przezeń: syna - Johanna II76 oraz Daniela Mullicha (von Myliusa)77, a także Johanna
Gottfrieda Hola78, Johanna Meinertza79, nierozpoznanego mistrza80 oraz wykraczające poza 1700 r. prace
Arnolda Langego81.
Owalna miednica (misa), ujawniona w kolekcji petersburskiego Ermitażu (kat. 32), jest dziś niezmier-
nie rzadkim przykładem okazałego paradnego gdańskiego srebra z przełomu lat sześćdziesiątych i siedem-
dziesiątych XVII w. W ślad za modnymi w całej Europie pierwowzorami holenderskimi i augsburskimi
pomieszczoną w lustrze miednicy repusowaną scenę figuralną z antykizującym sztafażem ujmuje bardzo
plastyczna dekoracja kołnierza z motywami bujnego akantu oraz dużych, naturalistycznie potraktowanych
kwiatów. Niedostępność misy sprawiła, iż nie udało się rozpoznać sceny, w której młody władca, siedzący
na podwyższeniu pod baldachimem, przyjmuje hołd klęczącej przed nim postaci, której asystuje stojąca
kobieta; w tle sumarycznie zaznaczono pejzaż, zapewne pole bitwy. Niezależnie od identyfikacji przedsta-
wienia jego wymowa jest dość czytelna - najpewniej mamy do czynienia z personifikacją wstrzemięźliwo-
ści (względnie wspaniałomyślności i skromności), często ilustrowaną w gdańskim złotnictwie, m.in. sceną
Rodzina Aleksandra Wielkiego przed Dariuszem, zaczerpniętą z dobrze znanego i szeroko komentowanego
4 R. Berliner, G. Egger, Ornamentale Forlageblàtter des 15. bis 19. Jahrhunderts, wyd. II, Miinchen 1981, Bd. I-III,
s. 87, poz. 1043-1050.
75 Por. np. Fischinger, Nowacki, op. cit., s. 115-117, poz. 22-23; s. 120-124, poz. 25; s. 129-133, poz. 27; s. 142-
149, poz. 30-31.
76 Gdańsk, Muzeum Narodowe (nr inw. MNG/SD/153/MT) - Danziger Silber..., s. 78, poz. 54; aukcja u Hansa G. Dehio we
Frankfurcie nad Menem, 31 V 1969 - „Weltkunst", XXXIX, 1969, nr 10, s. 579; na aukcji w Neumeister, w Monachium - Auktion
269. 23 IX 1992, s. 10, poz. 40, Taf. 8.
77 Kubek sprzed 1708 г., Norymberga, Germanisches Nationalmuseum (nr inw. HG 11439) - Deutsche Kunst..., s. 159-160,
poz. 35 (błędnie datowany na ok. 1720).
78 W 1991 r. w antykwariacie Weinmiiller w Monachium.
79 Moskwa, Państwowe Muzeum Historyczno-Kulturalne „Moskiewski Kreml" (nr inw. M3 927), dotąd określany jako praca
Melchera Jaskego.
80 Moskwa, Państwowe Muzeum Historyczne (nr inw. 80868/MBB 307 OK. 14270) - Aurea porta..., t. II, s. 408, poz. IX 64
(oprać. T. S i z o w a ).
81 Gdańsk, Muzeum Narodowe (nr inw. MNG/SD/102/MT) - Danziger Silber..., s. 78, poz. 55.
16. Kubek, ok. 1680. W handlu
antykwarycznym, fot. dzięki uprzej-
mości antykwariatu Helga Matzke
w Grunwald (kat. 27)
17. Kubek, ok. 1680. W handlu antykwa-
rycznym, fot. Van Ham Kunstauktionen
w Kolonii (kat. 28)
18. Kubek, zapewne ok. 1680-1690.
W handlu antykwarycznym, fot. wg
Judische Kulturgerate... (kat. 30)
timanna . W najpóźniej przez nas datowanym kubku (kat. 30, il. 18) powierzchnia płaszcza pozbawiona jest
zupełnie złocenia, zgodnie z praktyką warsztatową rozpowszechnioną w ostatnim dwudziestoleciu XVII w.
i na początku następnego stulecia75. W dno wprawiono medal Henryka II de Valois z 1552 r.
Wolno sądzić, że to właśnie aktywności warsztatu Rodego zawdzięczamy znaczną popularność małych
gdańskich kubków, dekorowanych repusowanym motywem wici akantowej. Dowodzą tego okazy z pracow-
ni wykształconych przezeń: syna - Johanna II76 oraz Daniela Mullicha (von Myliusa)77, a także Johanna
Gottfrieda Hola78, Johanna Meinertza79, nierozpoznanego mistrza80 oraz wykraczające poza 1700 r. prace
Arnolda Langego81.
Owalna miednica (misa), ujawniona w kolekcji petersburskiego Ermitażu (kat. 32), jest dziś niezmier-
nie rzadkim przykładem okazałego paradnego gdańskiego srebra z przełomu lat sześćdziesiątych i siedem-
dziesiątych XVII w. W ślad za modnymi w całej Europie pierwowzorami holenderskimi i augsburskimi
pomieszczoną w lustrze miednicy repusowaną scenę figuralną z antykizującym sztafażem ujmuje bardzo
plastyczna dekoracja kołnierza z motywami bujnego akantu oraz dużych, naturalistycznie potraktowanych
kwiatów. Niedostępność misy sprawiła, iż nie udało się rozpoznać sceny, w której młody władca, siedzący
na podwyższeniu pod baldachimem, przyjmuje hołd klęczącej przed nim postaci, której asystuje stojąca
kobieta; w tle sumarycznie zaznaczono pejzaż, zapewne pole bitwy. Niezależnie od identyfikacji przedsta-
wienia jego wymowa jest dość czytelna - najpewniej mamy do czynienia z personifikacją wstrzemięźliwo-
ści (względnie wspaniałomyślności i skromności), często ilustrowaną w gdańskim złotnictwie, m.in. sceną
Rodzina Aleksandra Wielkiego przed Dariuszem, zaczerpniętą z dobrze znanego i szeroko komentowanego
4 R. Berliner, G. Egger, Ornamentale Forlageblàtter des 15. bis 19. Jahrhunderts, wyd. II, Miinchen 1981, Bd. I-III,
s. 87, poz. 1043-1050.
75 Por. np. Fischinger, Nowacki, op. cit., s. 115-117, poz. 22-23; s. 120-124, poz. 25; s. 129-133, poz. 27; s. 142-
149, poz. 30-31.
76 Gdańsk, Muzeum Narodowe (nr inw. MNG/SD/153/MT) - Danziger Silber..., s. 78, poz. 54; aukcja u Hansa G. Dehio we
Frankfurcie nad Menem, 31 V 1969 - „Weltkunst", XXXIX, 1969, nr 10, s. 579; na aukcji w Neumeister, w Monachium - Auktion
269. 23 IX 1992, s. 10, poz. 40, Taf. 8.
77 Kubek sprzed 1708 г., Norymberga, Germanisches Nationalmuseum (nr inw. HG 11439) - Deutsche Kunst..., s. 159-160,
poz. 35 (błędnie datowany na ok. 1720).
78 W 1991 r. w antykwariacie Weinmiiller w Monachium.
79 Moskwa, Państwowe Muzeum Historyczno-Kulturalne „Moskiewski Kreml" (nr inw. M3 927), dotąd określany jako praca
Melchera Jaskego.
80 Moskwa, Państwowe Muzeum Historyczne (nr inw. 80868/MBB 307 OK. 14270) - Aurea porta..., t. II, s. 408, poz. IX 64
(oprać. T. S i z o w a ).
81 Gdańsk, Muzeum Narodowe (nr inw. MNG/SD/102/MT) - Danziger Silber..., s. 78, poz. 55.