DOI article:
Nowacki, Dariusz: Warsztat złotnika gdańskiego Petera II Rodego
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.14536#0119
WARSZTAT ZŁOTNIKA GDAŃSKIEGO PHTERA II RODEGO
113
31. Peter von der Rennen, Jakob I lub II Jâger i Peter II Rode, trumna św. Stanisława, 1669-1671. Kraków, katedra na Wawelu,
fot. Stanisław Michta (kat. 56)
Najbliższe analogie, także niskiej klasy artystycznej, daleko odbiegającej od przeciętnej w złotnictwie
krakowskim i wielkopolskim 3. tercji XVII w., odnajdujemy przede wszystkim w licznych kielichach Johan-
na II Rodego92, czasami o jeszcze dziwaczniej szych formach części składowych93. Trzeba przy tym zauwa-
żyć ogólny niewysoki poziom gdańskich paramentów liturgicznych z 2. połowy XVII stulecia; chlubne
wyjątki w postaci prac Andreasa II Mackensena, Christiana Schuberta czy Siegfrieda Órnstera jedynie po-
twierdzają tę regułę.
W 2. połowie lat siedemdziesiątych XVII w. powstał niewielki protestancki dzban liturgiczny, zacho-
wany w gdańskim Muzeum Narodowym (kat. 55, il. 30). Znaczenie tego przeciętnego artystycznie dzieła
polega na możliwości śledzenia na jego przykładzie pewnego etapu ewolucji form gdańskich dzbanów do
Wieczerzy Pańskiej. Korpus zachowuje tradycyjne, wysmukłe proporcje, ale nie jest cylindrem - znacznie
rozszerza się ku dołowi, stosownie do tendencji z 1. połowy stulecia. Także w zachowawczy sposób skom-
ponowano rytowany na korpusie ornament akantowy z pozostałościami małżowiny; w formie pasów w po-
bliżu krawędzi, z pozostawieniem pośrodku obszernej strefy, pozbawionej jakiejkolwiek dekoracji. Zaak-
92 M.in. kielich w kościele Świętej Trójcy w Łobżenicy, 1676-1689 - J. Ko h t e, Verzeichnis der Kunstdenkmiiler der Provinz
Posen, IV, Berlin 1896, s. 167; KZSP, XI, z. 20, Wyrzysk, Nakło i okolice, oprać. T. Chrzanowski, M. Kornecki, Warszawa
1980, s. 21, il. 106 (jako Johan Christian Flansdorf (?), czynny 1687-1706, koniec XVII w.; czara z 2. ćwierci XVII w.), w kościele
św. Stanisława w Sarbiewie - KZSP, X, z. 16, Płońsk i okolice, oprać. I. Galicka, H. Sygietyńska, T. Mroczko, Warszawa
1979, s. 66, il. 180 (jako monogramista TR, 3. ćwierć XVII w.), w kościele Świętego Ducha w Węgrzynowie - KZSP, X, z. 7,
Maków Mazowiecki..., s. IX, 24, il. 53 (datowany ok. 1700 г., uznany za dzieło tej samej pracowni co kielich w Makowie Mazo-
wieckim - por. przyp. 94).
93 Np. zbyt wydłużony nodus kielicha w kościele Bożego Ciała w Makowie Mazowieckim - KZSP, X, z. 7, Maków Mazo-
wiecki i okolice, oprać. I. Galicka, H. Sygietyńska, Warszawa 1982, s. IX, 14, il. 55 (jako Johann Rohde II ?, ok. 1700).
113
31. Peter von der Rennen, Jakob I lub II Jâger i Peter II Rode, trumna św. Stanisława, 1669-1671. Kraków, katedra na Wawelu,
fot. Stanisław Michta (kat. 56)
Najbliższe analogie, także niskiej klasy artystycznej, daleko odbiegającej od przeciętnej w złotnictwie
krakowskim i wielkopolskim 3. tercji XVII w., odnajdujemy przede wszystkim w licznych kielichach Johan-
na II Rodego92, czasami o jeszcze dziwaczniej szych formach części składowych93. Trzeba przy tym zauwa-
żyć ogólny niewysoki poziom gdańskich paramentów liturgicznych z 2. połowy XVII stulecia; chlubne
wyjątki w postaci prac Andreasa II Mackensena, Christiana Schuberta czy Siegfrieda Órnstera jedynie po-
twierdzają tę regułę.
W 2. połowie lat siedemdziesiątych XVII w. powstał niewielki protestancki dzban liturgiczny, zacho-
wany w gdańskim Muzeum Narodowym (kat. 55, il. 30). Znaczenie tego przeciętnego artystycznie dzieła
polega na możliwości śledzenia na jego przykładzie pewnego etapu ewolucji form gdańskich dzbanów do
Wieczerzy Pańskiej. Korpus zachowuje tradycyjne, wysmukłe proporcje, ale nie jest cylindrem - znacznie
rozszerza się ku dołowi, stosownie do tendencji z 1. połowy stulecia. Także w zachowawczy sposób skom-
ponowano rytowany na korpusie ornament akantowy z pozostałościami małżowiny; w formie pasów w po-
bliżu krawędzi, z pozostawieniem pośrodku obszernej strefy, pozbawionej jakiejkolwiek dekoracji. Zaak-
92 M.in. kielich w kościele Świętej Trójcy w Łobżenicy, 1676-1689 - J. Ko h t e, Verzeichnis der Kunstdenkmiiler der Provinz
Posen, IV, Berlin 1896, s. 167; KZSP, XI, z. 20, Wyrzysk, Nakło i okolice, oprać. T. Chrzanowski, M. Kornecki, Warszawa
1980, s. 21, il. 106 (jako Johan Christian Flansdorf (?), czynny 1687-1706, koniec XVII w.; czara z 2. ćwierci XVII w.), w kościele
św. Stanisława w Sarbiewie - KZSP, X, z. 16, Płońsk i okolice, oprać. I. Galicka, H. Sygietyńska, T. Mroczko, Warszawa
1979, s. 66, il. 180 (jako monogramista TR, 3. ćwierć XVII w.), w kościele Świętego Ducha w Węgrzynowie - KZSP, X, z. 7,
Maków Mazowiecki..., s. IX, 24, il. 53 (datowany ok. 1700 г., uznany za dzieło tej samej pracowni co kielich w Makowie Mazo-
wieckim - por. przyp. 94).
93 Np. zbyt wydłużony nodus kielicha w kościele Bożego Ciała w Makowie Mazowieckim - KZSP, X, z. 7, Maków Mazo-
wiecki i okolice, oprać. I. Galicka, H. Sygietyńska, Warszawa 1982, s. IX, 14, il. 55 (jako Johann Rohde II ?, ok. 1700).