DOI article:
Sulerzyska, Teresa: Księgarnia Försterów: "Bibliopolium Forsterianum" 1617 - 1668
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.14536#0168
18. Winieta, drzeworyt, 39 x 65 mm, A. M ar li anus, Theatrum politicum, Gdańsk 1655 oraz
S. Kobierzycki, Obsidio Clari Montis, Gdańsk 1659, s. 163
da tradycyjnej formuły „excudit", ale trudno inaczej tłumaczyć jego tam obecność, brak bowiem na razie
dowodów, aby sam parał się rytowaniem, chyba że była to pierwsza niekontynuowana już później próba
graficzna gdańskiego księgarza128. Jest to akwaforta, mierząca 389 x 477 mm, wykonana według rysunku
czynnego w Krakowie malarza Jana Chryzostoma Proszowskiego (1599 - po 1666), serwitora Jana Kazi-
mierza, co zostało zaznaczone w sygnaturze - S[acrae] 7?[egiae] M[aiestatis] Pic [tor] delineavit. Rozległy,
ujęty z lotu ptaka widok obejmuje całość założenia kompleksu desertum, ufundowanego w 1629 r. przez
Agnieszkę z Tęczyńskich Firlejową, wojewodzinę krakowską. Dolne naroża wypełniają jeszcze dwa ujęte
w innej skali przedstawienia - widok perspektywiczny klasztoru oraz widok dóbr, nadanych klasztorowi
przez Firlejową i J. Tęczyńskiego. W górnej partii ryciny widnieje herb zakonu, herb Polski oraz postać
patrona pustelni proroka Eliasza na wozie ognistym. Ozdobny kartusz, zwieńczony herbem Łodzią Opaliń-
skich, umieszczony pośrodku dolnego marginesu z legendą, zawiera czołobitną dedykację dla Łukasza
Opalińskiego, wówczas starosty hrubieszowskiego (od 16 października 1642 г.), podpisaną „devotissimus
cliens Georgius Forsterus". Nazwisko Forstera powtarza się jeszcze w zakończeniu legendy. Dzięki mał-
żeństwu z Izabellą Tęczyńską, bratanicą A. Firlej owej, Opaliński stał się dziedzicem hrabstwa tęczyńskie-
go. Po śmierci Firlejowej w 1644 r. budowę pustelni wspierali finansowo jej sukcesorzy, tj. biskup krakow-
ski Piotr Gembicki oraz Opaliński, co potwierdza tekst skierowanej do niego dedykacji. Opaliński został
mianowany marszałkiem nadwornym koronnym 19 lutego 1650 г., co niewątpliwie byłoby uwzględnione
przez Forstera. Należy więc przypuszczać, iż rycinę wykonano wcześniej. Datę jej powstania można więc
w przybliżeniu określić na lata 1642-1650, ściślej zaś na ok. 1648-1650, przyjmując za datę początkową
rok wstąpienia na tron Jana Kazimierza (dopóki nie uda się stwierdzić dokładnie, od kiedy Proszowski
występował jako „malarz JKM")129. Płytę miedziorytniczą do tej ryciny przechowywano w archiwum klasz-
Warszawa 1980, t. 2, Album ilustracji, il. 54, s. 448; M. Brykowska, Pustelnia w Czernej, „Biuletyn Historii Sztuki", XLIII, 1981,
2, s. 154, 163, 165-166 (szczegółowy opis i analiza ryciny), il. 12. Kamień węgielny budowy położono 19 marca 1629 г., a 10 maja
1631 r. fundatorka oficjalnie erygowała klasztor. Poświęcenie kościoła odbyło się 21 września 1640 r.
m [Wydaje się to nieprawdopodobne, tak ze względu na dość skomplikowaną kompozycję, jak i technikę, które wymagały
w miarę sprawnego grafika - przyp. J.T.].
129 Brykowska, op. cit., na s. 165 datuje rycinę na lata 1648-1658, zaś na s. 166 - na 1648-1662, co jest niemożliwe ze
względu na śmierć Forstera w 1660 r.
S. Kobierzycki, Obsidio Clari Montis, Gdańsk 1659, s. 163
da tradycyjnej formuły „excudit", ale trudno inaczej tłumaczyć jego tam obecność, brak bowiem na razie
dowodów, aby sam parał się rytowaniem, chyba że była to pierwsza niekontynuowana już później próba
graficzna gdańskiego księgarza128. Jest to akwaforta, mierząca 389 x 477 mm, wykonana według rysunku
czynnego w Krakowie malarza Jana Chryzostoma Proszowskiego (1599 - po 1666), serwitora Jana Kazi-
mierza, co zostało zaznaczone w sygnaturze - S[acrae] 7?[egiae] M[aiestatis] Pic [tor] delineavit. Rozległy,
ujęty z lotu ptaka widok obejmuje całość założenia kompleksu desertum, ufundowanego w 1629 r. przez
Agnieszkę z Tęczyńskich Firlejową, wojewodzinę krakowską. Dolne naroża wypełniają jeszcze dwa ujęte
w innej skali przedstawienia - widok perspektywiczny klasztoru oraz widok dóbr, nadanych klasztorowi
przez Firlejową i J. Tęczyńskiego. W górnej partii ryciny widnieje herb zakonu, herb Polski oraz postać
patrona pustelni proroka Eliasza na wozie ognistym. Ozdobny kartusz, zwieńczony herbem Łodzią Opaliń-
skich, umieszczony pośrodku dolnego marginesu z legendą, zawiera czołobitną dedykację dla Łukasza
Opalińskiego, wówczas starosty hrubieszowskiego (od 16 października 1642 г.), podpisaną „devotissimus
cliens Georgius Forsterus". Nazwisko Forstera powtarza się jeszcze w zakończeniu legendy. Dzięki mał-
żeństwu z Izabellą Tęczyńską, bratanicą A. Firlej owej, Opaliński stał się dziedzicem hrabstwa tęczyńskie-
go. Po śmierci Firlejowej w 1644 r. budowę pustelni wspierali finansowo jej sukcesorzy, tj. biskup krakow-
ski Piotr Gembicki oraz Opaliński, co potwierdza tekst skierowanej do niego dedykacji. Opaliński został
mianowany marszałkiem nadwornym koronnym 19 lutego 1650 г., co niewątpliwie byłoby uwzględnione
przez Forstera. Należy więc przypuszczać, iż rycinę wykonano wcześniej. Datę jej powstania można więc
w przybliżeniu określić na lata 1642-1650, ściślej zaś na ok. 1648-1650, przyjmując za datę początkową
rok wstąpienia na tron Jana Kazimierza (dopóki nie uda się stwierdzić dokładnie, od kiedy Proszowski
występował jako „malarz JKM")129. Płytę miedziorytniczą do tej ryciny przechowywano w archiwum klasz-
Warszawa 1980, t. 2, Album ilustracji, il. 54, s. 448; M. Brykowska, Pustelnia w Czernej, „Biuletyn Historii Sztuki", XLIII, 1981,
2, s. 154, 163, 165-166 (szczegółowy opis i analiza ryciny), il. 12. Kamień węgielny budowy położono 19 marca 1629 г., a 10 maja
1631 r. fundatorka oficjalnie erygowała klasztor. Poświęcenie kościoła odbyło się 21 września 1640 r.
m [Wydaje się to nieprawdopodobne, tak ze względu na dość skomplikowaną kompozycję, jak i technikę, które wymagały
w miarę sprawnego grafika - przyp. J.T.].
129 Brykowska, op. cit., na s. 165 datuje rycinę na lata 1648-1658, zaś na s. 166 - na 1648-1662, co jest niemożliwe ze
względu na śmierć Forstera w 1660 r.