DOI article:
Chodyński, Antoni Romuald: Kolekcjonerzy i kolekcje w Gdańsku XVI - XIX wieku (do 1872 roku): "Inventarium et taxam" dzieł sztuki
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.14536#0191
KOLEKCJONERZY I KOLEKCJE W GDAŃSKU XVI XIX WIEKU
185
6. Heinrich Aldegrever (1502-1558), Winieta ze sceną walki centaurów, 1529. Miedzioryt, 5,5 x 8,0 cm.
Kolekcja J. Kabruna, nr 39. Muzeum Narodowe w Gdańsku, fot. Muzeum
i znanych współobywatelom prywatnych zbiorach w Gdańsku (Rosenberga, Rottenburga, Schwartza, Schop-
penhauera i innych). Dobra sytuacja finansowa firmy Josua and James Kenworthy, w której pracował od
1780 г., a po śmierci wspólnika w 1800 r. został jej właścicielem, pozwalała na kupowanie coraz to nowych
dzieł i rozbudowę zbioru97. Podobnie jak inni kolekcjonerzy, mógł korzystać z usług marszandów i osobiście
nabywać prace artystyczne podczas podróży do Anglii i Francji w latach 1802-1803.
„Z tego co miałem sposobność nabyć w czasie podróży, powstał zbiór obrazów, rysunków, rycin i ksią-
żek, który wprawdzie może nie mieć wielkiej wagi ale przecież nie jest całkowicie bez znaczenia - w tak
skromnych słowach charakteryzuje w testamencie swoje kolekcje (9 V 1808), i dodaje: - Cały mój zbiór
obrazów, rysunków i miedziorytów, i całą moją bibliotekę zapisuję instytutowi naukowemu naszego mia-
sta"98. Legat wsparty był 100 tys. guldenów na wydatki, przeznaczone na założenie i funkcjonowanie insty-
tutu. Biblioteka i dzieła sztuki miały być kulturalnym i artystycznym fundamentem tej działalności.
Kabrun zmarł w sile wieku 25 X 1814 r. w swojej rezydencji we Wrzeszczu. Wykonawcy jego testa-
mentu senatorowie: Johann Georg Frantzius, Carl Michael Groddeck, armator i senator Johann Labes oraz
Daniel Jacob Scheffler i Joachim Heinrich von Weickmann, a także konsul holenderski E. van Yzendoorn
byli zobowiązani, aby fundusze, uzyskane ze sprzedaży nieruchomości i statków, dołączyć do schedy, po-
zostawionej dwóm naturalnym synom, Carlowi (1805-1835) i Augustowi (1807—1878)".
Za życia kolekcjonera zbiory znajdowały się w kamienicy przy ul. Długiej (podczas oblężenia miasta
w 1813 r. zostały zniesione do piwnicy). Z chwilą sprzedaży domu kolekcje, stanowiące własność miasta
(od 1814 г.), przeniesiono w 1817 r. na górne kondygnacje Resursy Kupieckiej Concordia, oddając je pod
konserwatorską opiekę malarza Johanna Adama Breysiga, dyrektora gdańskiej Szkoły Sztuk Pięknych100.
W 1820 r. sporządzono częściową inwentaryzację, umożliwiającą pierwszą publiczną ekspozycję w kamie-
nicy Eggera i Normana przy Długim Targu w latach 1821-1822101. Między 1832 a 1833 r. zbiory umiesz-
Z abus к a, Straty wojenne..., t. I, s. 18.
9X Testament des am 25 Oct. 1814 verstorbenen Kaufmann Jacob Kabrun, „Der Neuen Preussischen Provinzial-Blattern", 9,
1856, s. 210-212; O. Vôlkel, Jacob Kabrun und die Grundung und Entwicklung der Handels-Académie, [w:] Festschrift zur
Erinnerung an des Fiinfzigjàhrige Bestehen der Danziger Handel s-Académie (Kabrun'sche Stiftung), Danzig 1882, s. 13.
99 Więcej na ten temat: Z abus к a, Straty wojenne..., t. I, s. 21 i 25.
100 Vôlkel, op. cit., s. 15; A.R. Chodyński, Początki Muzeum Pomorskiego w Gdańsku, cz. I, „Zeszyty Muzeum Pomor-
skiego", 1970 [wyd. 1971], s. 71.
1 Chodyński, Początki Muzeum..., s. 64 i n.
185
6. Heinrich Aldegrever (1502-1558), Winieta ze sceną walki centaurów, 1529. Miedzioryt, 5,5 x 8,0 cm.
Kolekcja J. Kabruna, nr 39. Muzeum Narodowe w Gdańsku, fot. Muzeum
i znanych współobywatelom prywatnych zbiorach w Gdańsku (Rosenberga, Rottenburga, Schwartza, Schop-
penhauera i innych). Dobra sytuacja finansowa firmy Josua and James Kenworthy, w której pracował od
1780 г., a po śmierci wspólnika w 1800 r. został jej właścicielem, pozwalała na kupowanie coraz to nowych
dzieł i rozbudowę zbioru97. Podobnie jak inni kolekcjonerzy, mógł korzystać z usług marszandów i osobiście
nabywać prace artystyczne podczas podróży do Anglii i Francji w latach 1802-1803.
„Z tego co miałem sposobność nabyć w czasie podróży, powstał zbiór obrazów, rysunków, rycin i ksią-
żek, który wprawdzie może nie mieć wielkiej wagi ale przecież nie jest całkowicie bez znaczenia - w tak
skromnych słowach charakteryzuje w testamencie swoje kolekcje (9 V 1808), i dodaje: - Cały mój zbiór
obrazów, rysunków i miedziorytów, i całą moją bibliotekę zapisuję instytutowi naukowemu naszego mia-
sta"98. Legat wsparty był 100 tys. guldenów na wydatki, przeznaczone na założenie i funkcjonowanie insty-
tutu. Biblioteka i dzieła sztuki miały być kulturalnym i artystycznym fundamentem tej działalności.
Kabrun zmarł w sile wieku 25 X 1814 r. w swojej rezydencji we Wrzeszczu. Wykonawcy jego testa-
mentu senatorowie: Johann Georg Frantzius, Carl Michael Groddeck, armator i senator Johann Labes oraz
Daniel Jacob Scheffler i Joachim Heinrich von Weickmann, a także konsul holenderski E. van Yzendoorn
byli zobowiązani, aby fundusze, uzyskane ze sprzedaży nieruchomości i statków, dołączyć do schedy, po-
zostawionej dwóm naturalnym synom, Carlowi (1805-1835) i Augustowi (1807—1878)".
Za życia kolekcjonera zbiory znajdowały się w kamienicy przy ul. Długiej (podczas oblężenia miasta
w 1813 r. zostały zniesione do piwnicy). Z chwilą sprzedaży domu kolekcje, stanowiące własność miasta
(od 1814 г.), przeniesiono w 1817 r. na górne kondygnacje Resursy Kupieckiej Concordia, oddając je pod
konserwatorską opiekę malarza Johanna Adama Breysiga, dyrektora gdańskiej Szkoły Sztuk Pięknych100.
W 1820 r. sporządzono częściową inwentaryzację, umożliwiającą pierwszą publiczną ekspozycję w kamie-
nicy Eggera i Normana przy Długim Targu w latach 1821-1822101. Między 1832 a 1833 r. zbiory umiesz-
Z abus к a, Straty wojenne..., t. I, s. 18.
9X Testament des am 25 Oct. 1814 verstorbenen Kaufmann Jacob Kabrun, „Der Neuen Preussischen Provinzial-Blattern", 9,
1856, s. 210-212; O. Vôlkel, Jacob Kabrun und die Grundung und Entwicklung der Handels-Académie, [w:] Festschrift zur
Erinnerung an des Fiinfzigjàhrige Bestehen der Danziger Handel s-Académie (Kabrun'sche Stiftung), Danzig 1882, s. 13.
99 Więcej na ten temat: Z abus к a, Straty wojenne..., t. I, s. 21 i 25.
100 Vôlkel, op. cit., s. 15; A.R. Chodyński, Początki Muzeum Pomorskiego w Gdańsku, cz. I, „Zeszyty Muzeum Pomor-
skiego", 1970 [wyd. 1971], s. 71.
1 Chodyński, Początki Muzeum..., s. 64 i n.