DOI Artikel:
Wisłocki, Marcin: Upamiętnienie i gloryfikacja w ewangelickiej sztuce Pomorza w XVI - XVII wieku
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.14536#0222
216
MARCIN WISŁOCKI
l. Rybokarty, epitafium Wilhelma von Mildenitz (zm. 1669),
ok. 1669. Fot. Marcin Wisłocki
nesa Beringiusa (zm. 1658) w kościele Mariackim w Greifswaldzie . Aktem pobożności i dowodem pamię-
ci o najbliższej rodzinie było epitafium (1684) Johannesa von Essen (zm. 1676) i jego żony Gertrudy Styp-
mann w kościele św. Mikołaja w Greifswaldzie (il. 2) z inskrypcją: „IN HONOREM CHRISTI PASSI,
ORNAMENTOM HUIUS TEMPLI, ET MEMORIAE PIENTISSIMORU(M) PARENTU(M)" - „Dla uczcze-
nia męki Chrystusa, dla ozdoby tej świątyni oraz pamięci naj pobożniej szych rodziców". Fundacja pomnika
epitafijnego traktowana też mogła być jako przykład „Zur Nachfolge und zum guten andencken" - „dla
naśladowania oraz dla dobrego wspominania", jak w dziele upamiętniającym Joachima Coppeniusa (zm.
1675), umieszczonym nad wykupionym przez niego miejscem pochówku w kościele Mariackim w Stralsun-
dzie (il. 3)~ . Świadomość krótkotrwałości życia ziemskiego, uwidaczniająca się zarówno w wanitatywnych
akcentach pomorskich epitafiów22, jak i w grafice ilustracyjnej miejscowych XVII-wiecznych kazań pogrze-
bowych23, sprawiała, iż chęć utrwalenia pamięci, wyrażona już za życia osób uczczonych przez monumen-
20 J.C. Dâhnert, Pommersche Denkmale heruhmter und verdienter Manner: Erstes Stiick. Aus denen Stralsundischen Kir-
chen, „Pommersche Bibliothek", Bd. 3, Greifswald 1754, s. 315-333 [dalej cyt.: Dahnert II; Zweytes Stiick. Aus denen Greifswal-
dischen Kirchen, „Pommersche Bibliothek", Bd. 4, Greifswald 1755, s. 278-294, [dalej cyt.: Dahnert II], tutaj: s. 291.
21 Wykonał malarz Richter w 1675 r. M. Wisłocki, Protestanckie epitafia XVI-XVII wieku w kościołach Greifswaldu,
Stralsundu i Szczecina, [w:] Życie artystyczne i duchowe nowożytnego Gdańska na tle kultury Europy Północnej. Materiały sesji
naukowej poświęconej pamięci dr Katarzyny Cieślak, red. J. Friedrich, E. Ki zik (w druku).
22 Por.: Wisłocki, Protestanckie epitafia...
23 Por. R. Mohr, Protestantische Théologie und Frdmmmigkeit im Angesicht des Todes wahrend des Barockzeitalters
hauptsachlich auf Grund hessischer Leichenpredigten, Marburg 1964 (Phil. Diss. Univ. Marburg 1962), s. 52-54; Ch. Pieske,
Holzschnittvignetten auf Norddeutschen Gelegenheitsdrucke, „Philobiblon", 5, 1961, s. 168-185; eadem, Gluckwunsche und Kon-
dolationen im 17. Jh., „Gebrauchsgraphik", 3, 1961, s. 38^13; eadem, Norddeutsche Gelegenheitsdrucke vom 16. his 19. Jahrhun-
dert, „Nordelbingen", 31, 1962, s. 59-74; L H opel, Bildliche Darstellungen in Leichenpredigten. Problème und Praxis einer
computergestiitzten Auswertung und ihre Relevanzfur kunsthistorische Forschung, [w:| Studien zur deutschprachigen Leichenpre-
digt der friihen Neuzeit, hg. v. R. Len z, Marburger Personalschriften-Forschungen, Bd. 4, Marburg 1981, s. 132-184, 251-270.
MARCIN WISŁOCKI
l. Rybokarty, epitafium Wilhelma von Mildenitz (zm. 1669),
ok. 1669. Fot. Marcin Wisłocki
nesa Beringiusa (zm. 1658) w kościele Mariackim w Greifswaldzie . Aktem pobożności i dowodem pamię-
ci o najbliższej rodzinie było epitafium (1684) Johannesa von Essen (zm. 1676) i jego żony Gertrudy Styp-
mann w kościele św. Mikołaja w Greifswaldzie (il. 2) z inskrypcją: „IN HONOREM CHRISTI PASSI,
ORNAMENTOM HUIUS TEMPLI, ET MEMORIAE PIENTISSIMORU(M) PARENTU(M)" - „Dla uczcze-
nia męki Chrystusa, dla ozdoby tej świątyni oraz pamięci naj pobożniej szych rodziców". Fundacja pomnika
epitafijnego traktowana też mogła być jako przykład „Zur Nachfolge und zum guten andencken" - „dla
naśladowania oraz dla dobrego wspominania", jak w dziele upamiętniającym Joachima Coppeniusa (zm.
1675), umieszczonym nad wykupionym przez niego miejscem pochówku w kościele Mariackim w Stralsun-
dzie (il. 3)~ . Świadomość krótkotrwałości życia ziemskiego, uwidaczniająca się zarówno w wanitatywnych
akcentach pomorskich epitafiów22, jak i w grafice ilustracyjnej miejscowych XVII-wiecznych kazań pogrze-
bowych23, sprawiała, iż chęć utrwalenia pamięci, wyrażona już za życia osób uczczonych przez monumen-
20 J.C. Dâhnert, Pommersche Denkmale heruhmter und verdienter Manner: Erstes Stiick. Aus denen Stralsundischen Kir-
chen, „Pommersche Bibliothek", Bd. 3, Greifswald 1754, s. 315-333 [dalej cyt.: Dahnert II; Zweytes Stiick. Aus denen Greifswal-
dischen Kirchen, „Pommersche Bibliothek", Bd. 4, Greifswald 1755, s. 278-294, [dalej cyt.: Dahnert II], tutaj: s. 291.
21 Wykonał malarz Richter w 1675 r. M. Wisłocki, Protestanckie epitafia XVI-XVII wieku w kościołach Greifswaldu,
Stralsundu i Szczecina, [w:] Życie artystyczne i duchowe nowożytnego Gdańska na tle kultury Europy Północnej. Materiały sesji
naukowej poświęconej pamięci dr Katarzyny Cieślak, red. J. Friedrich, E. Ki zik (w druku).
22 Por.: Wisłocki, Protestanckie epitafia...
23 Por. R. Mohr, Protestantische Théologie und Frdmmmigkeit im Angesicht des Todes wahrend des Barockzeitalters
hauptsachlich auf Grund hessischer Leichenpredigten, Marburg 1964 (Phil. Diss. Univ. Marburg 1962), s. 52-54; Ch. Pieske,
Holzschnittvignetten auf Norddeutschen Gelegenheitsdrucke, „Philobiblon", 5, 1961, s. 168-185; eadem, Gluckwunsche und Kon-
dolationen im 17. Jh., „Gebrauchsgraphik", 3, 1961, s. 38^13; eadem, Norddeutsche Gelegenheitsdrucke vom 16. his 19. Jahrhun-
dert, „Nordelbingen", 31, 1962, s. 59-74; L H opel, Bildliche Darstellungen in Leichenpredigten. Problème und Praxis einer
computergestiitzten Auswertung und ihre Relevanzfur kunsthistorische Forschung, [w:| Studien zur deutschprachigen Leichenpre-
digt der friihen Neuzeit, hg. v. R. Len z, Marburger Personalschriften-Forschungen, Bd. 4, Marburg 1981, s. 132-184, 251-270.