DOI Artikel:
Wisłocki, Marcin: Upamiętnienie i gloryfikacja w ewangelickiej sztuce Pomorza w XVI - XVII wieku
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.14536#0224
218
MARCIN WISŁOCKI
4. Krępcewo, epitafium Joachima von Wedel (zm. 1614) i 5. Greifswald, kościół Mariacki. Epitafium Cathariny Tide,
jego żony Corduli, 1615. Stan sprzed 1939 r. z domu Calen (zm. 1598), 1615. Fot. Marcin Wisłocki
Fot. ze zbiorów Muzeum Narodowego w Szczecinie
Darumb sie billig dankbar seindt - „Dlatego testament ich jest uszanowany. Wspomaga [on] także ich
przyjaciół, za co słusznie pozostają wdzięczni". Upamiętnienie członka rodziny wyrażone zostało expressis
verbis w epitafium Johannesa Fabriciusa (zm. 1662) z kościoła św. Jana w Stralsundzie, ufundowanym
przez żonę, Margarethe Vosen, która kazała wykonać pomnik także „in sui piam memoriam"29 - „na swą
pobożną pamiątkę"; mąż wspomnianej Cathariny Tide, Joachim, zamówił epitafium „Et Sibi Suisque [...]
Humanae sortis memor"30 - „i sobie samemu [...] pomny ludzkiego losu".
W przeciwieństwie do sztuki sepulkralnej w fundacjach elementów wyposażenia liturgicznego do-
strzec można, iż na pierwszym miejscu zawsze wymieniano funkcję związaną z pobożnością, następnie
estetyczną, zaś dopiero za nimi wzmiankowana była intencja, łącząca się z upamiętnieniem (Erinnerung,
Gedachtnis). W protestanckiej sztuce Pomorza nie zanikła charakterystyczna dla średniowiecza wotywna
funkcja fundacji dzieła sztuki w kościele, choć przyczynienie się do powstania takiego obiektu w żaden
sposób nie mogło oznaczać oczekiwania jakiejkolwiek nagrody w przyszłym życiu. Kontynuowana była
tradycja fundowania elementów wyposażenia liturgicznego czy obrazów jako wyrazu dziękczynienia za
cudowne ocalenie, co w nadmorskim regionie wiązało się często z przeżyciem katastrofy statku. Do po-
wszechnej praktyki należało umieszczanie w kościołach „statków wotywnych" (Votivschiff)3i, zaś o długim
trwaniu w mentalności mieszkańców Pomorza rozumienia fundacji jako wotum świadczyć może ambona
2X Dàhnert II, s. 273 i n.
29 Haseł ber g, op. cit., Heft 5, s. 410 i п.; niezachowane. Inskrypcja w: Dàhnert II, s. 332.
30 Dàhnert II, s. 289.
31 Tego rodzaju modele statków umieszczane były w kościołach jeszcze w XIX w., пр.: w Altwarp, okręg Ùecker-Randow,
por. G. В a i e r, H. E n d e, В. 011 m a n n s, W. R e с h 1 i n, Die Ваи und Kunstdenkmale in der DDR. Bezirk Neubrandenburg, Ber-
lin 1982, s. 427. Także: W. S t e u s 1 o f f, Votivschiffe. Schiffsmodele in Kirchen zwischen Wismarbucht und Oderhaff, Rostock 1981,
passim.
MARCIN WISŁOCKI
4. Krępcewo, epitafium Joachima von Wedel (zm. 1614) i 5. Greifswald, kościół Mariacki. Epitafium Cathariny Tide,
jego żony Corduli, 1615. Stan sprzed 1939 r. z domu Calen (zm. 1598), 1615. Fot. Marcin Wisłocki
Fot. ze zbiorów Muzeum Narodowego w Szczecinie
Darumb sie billig dankbar seindt - „Dlatego testament ich jest uszanowany. Wspomaga [on] także ich
przyjaciół, za co słusznie pozostają wdzięczni". Upamiętnienie członka rodziny wyrażone zostało expressis
verbis w epitafium Johannesa Fabriciusa (zm. 1662) z kościoła św. Jana w Stralsundzie, ufundowanym
przez żonę, Margarethe Vosen, która kazała wykonać pomnik także „in sui piam memoriam"29 - „na swą
pobożną pamiątkę"; mąż wspomnianej Cathariny Tide, Joachim, zamówił epitafium „Et Sibi Suisque [...]
Humanae sortis memor"30 - „i sobie samemu [...] pomny ludzkiego losu".
W przeciwieństwie do sztuki sepulkralnej w fundacjach elementów wyposażenia liturgicznego do-
strzec można, iż na pierwszym miejscu zawsze wymieniano funkcję związaną z pobożnością, następnie
estetyczną, zaś dopiero za nimi wzmiankowana była intencja, łącząca się z upamiętnieniem (Erinnerung,
Gedachtnis). W protestanckiej sztuce Pomorza nie zanikła charakterystyczna dla średniowiecza wotywna
funkcja fundacji dzieła sztuki w kościele, choć przyczynienie się do powstania takiego obiektu w żaden
sposób nie mogło oznaczać oczekiwania jakiejkolwiek nagrody w przyszłym życiu. Kontynuowana była
tradycja fundowania elementów wyposażenia liturgicznego czy obrazów jako wyrazu dziękczynienia za
cudowne ocalenie, co w nadmorskim regionie wiązało się często z przeżyciem katastrofy statku. Do po-
wszechnej praktyki należało umieszczanie w kościołach „statków wotywnych" (Votivschiff)3i, zaś o długim
trwaniu w mentalności mieszkańców Pomorza rozumienia fundacji jako wotum świadczyć może ambona
2X Dàhnert II, s. 273 i n.
29 Haseł ber g, op. cit., Heft 5, s. 410 i п.; niezachowane. Inskrypcja w: Dàhnert II, s. 332.
30 Dàhnert II, s. 289.
31 Tego rodzaju modele statków umieszczane były w kościołach jeszcze w XIX w., пр.: w Altwarp, okręg Ùecker-Randow,
por. G. В a i e r, H. E n d e, В. 011 m a n n s, W. R e с h 1 i n, Die Ваи und Kunstdenkmale in der DDR. Bezirk Neubrandenburg, Ber-
lin 1982, s. 427. Także: W. S t e u s 1 o f f, Votivschiffe. Schiffsmodele in Kirchen zwischen Wismarbucht und Oderhaff, Rostock 1981,
passim.