Rocznik Historii Sztuki (27.2002)

UPAMII'TNll-lNII-: I GLORYFIKACJA W EWANGELICKIEJ SZTUCE POMORZA W XVI-XVI] WIEKU

219

6. Prerow, obraz upamiętniający katastrofę statku w 1690 r. Fot. ze zbiorów Landesamt fur Denkmalpflege w Schwerinie

w kościele św. Barbary w Gdańsku (1654), ufundowana przez pochodzącego ze Szczecina Hansa Pressa32.
Do tego rodzaju dzieł należy także obraz, upamiętniający katastrofę statku w Prerow (1690), przeciwstawia-
jący w typowy dla ówczesnego myślenia emblematyczny sposób obrazowania śmierć w katastrofie wiecz-
nemu wybawieniu duszy, co podkreślone zostało w inskrypcji: „MuB gleich mein Junger Leib in tiefer See
ertrincken, / Làst dieser Ancker doch die Seele nimmer sincken" - „Choć moje młode ciało w głębokim
morzu tonąć musi, nie pozwoli wszak kotwica, by pogrążyła się moja dusza" (il. 6). Natomiast motywy
fundacji zostały objaśnione w inskrypcji-epigramie, w szczegółowy sposób opisującej wydarzenie33.

32 К. С i e ś 1 a k, Między Rzymem, Wittenbergą a Genewą. Sztuka Gdańska jako miasta podzielonego wyznaniowo, Monografie
Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej, Wrocław 2000, s. 245; tam przytoczona wyjaśniająca intencję zleceniodawcy inskrypcja z obrazu
znajdującego się obok ambony. Na temat tego rodzaju fundacji, charakterystycznych także dla innych krajów zwycięskiego protestan-
tyzmu: P. Poscharsky, Die Kanzel. Erscheinungsformen im Protestantismus bis zum Ende des Barocks, Schriftenreihe des In-
stituts fur Kirchenbau und Kirchliche Kunst der Gegenwart, Bd. 1, Gutersloh 1963, s. 209-212; H. Jónsson, Gud till aere,
kiercken til zirat. Peder Jenssfn Koldings praedikestol i Vor Frelsers Kirke i Horsens 1670, Horsens 1987, passim; P. G i 11 g r e n,
Gava och sjdl. Epitafiemaleńet under stormaktstiden, Acta Universitatis Uppsaliensis. Ars Suetica 17, Uppsala 1995, s. 46-56.

33 „Den 13. Decembr. 1690. ist bey dem Zingst mit einer kleine(n) Schute / gestrandet Schiffer Johan Heinrich Bechel von
Copenhagen von Gottlandt / mit Kalek beladen wovon nichts geborgen, der Stewer Mann ein booBkne-/ cht und Jungę sein Salviret
und einige wenige Schiffsgerâthschafft gerettet, alB / hat des im Strande gebliebenen Schiffers Vater Hanl3 Heinrich Bechel / von
Copenhagen, dem damahligen Ambts Inspecter in Barth Herr Christia(n) / Miillern Committiret, die geborgene gerethschafft Zu
verkauffen vnd was am / gelde wan die andern auffgegangene vnkosten davon bezahlet iibrig bleiben wurde, solches an / die Kirche
woselbstn der Sehl: Schiffer begraben, Zu geben, ist dero wegen dieses Gott Zu Ehre(n), / Zum Ziehrath der Kirchen, und des Sehl:
Schiffers angedencke(n) davon gemachet worden" - „Dnia 13 grudnia 1690 koło Zingst rozbiła się mała szkuta z Gotlandii zała-
dowana wapieniem, z której nie uratował się żeglarz Johan Heinrich Bechel z Kopenhagi; sternik, pomocnik bosmana oraz uczeń
swoje życie jako też niewiele osprzętu żeglarskiego ocalili. Ojciec pozostawionego na plaży żeglarza Han(3a Heinricha Bechela
z Kopenhagi przekazał ocalony osprzęt ówczesnemu inspektorowi domeny w Barth, panu Christianowi Mullerowi, aby go sprzedał.
Z pieniędzy pozostałych po opłaceniu innych kosztów, zostało to [dzieło] zamówione do kościoła, w którym owego zmarłego
żeglarza pochowano, Bogu ku czci, dla ozdoby kościoła i dla upamiętnienia zmarłego żeglarza".