DOI Artikel:
Wisłocki, Marcin: Upamiętnienie i gloryfikacja w ewangelickiej sztuce Pomorza w XVI - XVII wieku
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14536#0234
MARCIN WISŁOCKJ
i
Щ
Ш
Ш
■ ":- .,; ■ ': ■ ■.. ■ : ■■■■■ ■ . ' ■
w
22. Greifswald, kościół św. Mikołaja. Epitafium Jacoba Runge (zm. 1595),
malarz Matthias Nether, ok. 1595. Fot. Marcin Wisłocki
i Melanchtona, stał się swojego rodzaju kanonem dla epitafiów superintendentów. Mogły one uzyskiwać
bogate stiukowe lub drewniane obramienie, jak opatrzony obszerną inskrypcją pomnik epitafljny Jacoba
Rungego (zm. 1595) w kościele św. Mikołaja w Greifswaldzie (il. 22), wykonany przez Matthiasa Nethera56.
Troska o zachowanie pamięci o kaznodziejach, szczególnie zasłużonych w głoszeniu odnowionej wiary,
przekraczająca niekiedy zasięgiem świadomość lokalnej gminy, sprawiała, iż niektóre z tego rodzaju dzieł
fundowane były przez członków miejscowych władz świeckich. Wspomina o tym Cramer w historii pomor-
skiego Kościoła Krajowego: „Anno 1563. den 12. Januarij stirbt M. Paulus a Rhoda ein Hochgelehrter vnd
Gottsehliger Mann / der sich vmb dièse Lande wol verdienet hat / also daB er der erste Evangelist in Pom-
mern billich mag genennet werden / dieweil er dièse Lande zur ErkenntniB des Evangelij anfenglich ge-
bracht / vnd mit Góttlicher Gnad vom Pabsthumb abgewendet hat. [...] Zur ewigen Gedechtnus hat ihm ein
Erbar Raht zu Stettin ein Epitaphium folgendes Jahrs nach seinem Todt in S. Jacobs Kirchen / da er begra-
ben ligt / nachsetzen lassen [...]" - „W roku 1563, 12 stycznia, umarł Magister Paulus z Rhoda wielce
czcigodny i pobożny mąż, który się dla tej ziemi tak dobrze zasłużył, że słusznie nazwany być może pierw-
szym ewangelistą na Pomorzu, ponieważ ten kraj od początku do poznania Ewangelii przywiódł i z łaską
Bożą od papiestwa odwrócił. [...] Dla wiecznej pamięci zacny rajca w Szczecinie epitafium w następnym
' Portret Rungego sygnowany M.Neht., K. Bliihm, Zur Restaurierung der Ausstattung der Nikolaikirche, [w:] Dom St.
Nikolai in Greifswald. Beitrage zur Geschichte und zur Wiederherstellung 1989, hg. N. Buske, Greifswald 1990, s. 53-56. Na
temat Matthiasa Nethera pisała ostatnio: J. Kochanowska, Kultura artystyczna na dworze książąt szczecińskich w XVI w.,
Szczecin 1996, s. LOI, 135. Nie łączy ona z malarzem żadnych pewnych dzieł, lecz jedynie wysuwa przypuszczenie, iż mógł być
on głównym wykonawcą w zespole twórców zatrudnionych przy ołtarzu w kaplicy zamkowej w Szczecinie. Inskrypcje epitafium
opublikował H.G. Th urn me 1, Greifswalder Inschriften, „Baltische Studien", N.F., 76, 1990, s. 116-133, tutaj s. 128 i n.
i
Щ
Ш
Ш
■ ":- .,; ■ ': ■ ■.. ■ : ■■■■■ ■ . ' ■
w
22. Greifswald, kościół św. Mikołaja. Epitafium Jacoba Runge (zm. 1595),
malarz Matthias Nether, ok. 1595. Fot. Marcin Wisłocki
i Melanchtona, stał się swojego rodzaju kanonem dla epitafiów superintendentów. Mogły one uzyskiwać
bogate stiukowe lub drewniane obramienie, jak opatrzony obszerną inskrypcją pomnik epitafljny Jacoba
Rungego (zm. 1595) w kościele św. Mikołaja w Greifswaldzie (il. 22), wykonany przez Matthiasa Nethera56.
Troska o zachowanie pamięci o kaznodziejach, szczególnie zasłużonych w głoszeniu odnowionej wiary,
przekraczająca niekiedy zasięgiem świadomość lokalnej gminy, sprawiała, iż niektóre z tego rodzaju dzieł
fundowane były przez członków miejscowych władz świeckich. Wspomina o tym Cramer w historii pomor-
skiego Kościoła Krajowego: „Anno 1563. den 12. Januarij stirbt M. Paulus a Rhoda ein Hochgelehrter vnd
Gottsehliger Mann / der sich vmb dièse Lande wol verdienet hat / also daB er der erste Evangelist in Pom-
mern billich mag genennet werden / dieweil er dièse Lande zur ErkenntniB des Evangelij anfenglich ge-
bracht / vnd mit Góttlicher Gnad vom Pabsthumb abgewendet hat. [...] Zur ewigen Gedechtnus hat ihm ein
Erbar Raht zu Stettin ein Epitaphium folgendes Jahrs nach seinem Todt in S. Jacobs Kirchen / da er begra-
ben ligt / nachsetzen lassen [...]" - „W roku 1563, 12 stycznia, umarł Magister Paulus z Rhoda wielce
czcigodny i pobożny mąż, który się dla tej ziemi tak dobrze zasłużył, że słusznie nazwany być może pierw-
szym ewangelistą na Pomorzu, ponieważ ten kraj od początku do poznania Ewangelii przywiódł i z łaską
Bożą od papiestwa odwrócił. [...] Dla wiecznej pamięci zacny rajca w Szczecinie epitafium w następnym
' Portret Rungego sygnowany M.Neht., K. Bliihm, Zur Restaurierung der Ausstattung der Nikolaikirche, [w:] Dom St.
Nikolai in Greifswald. Beitrage zur Geschichte und zur Wiederherstellung 1989, hg. N. Buske, Greifswald 1990, s. 53-56. Na
temat Matthiasa Nethera pisała ostatnio: J. Kochanowska, Kultura artystyczna na dworze książąt szczecińskich w XVI w.,
Szczecin 1996, s. LOI, 135. Nie łączy ona z malarzem żadnych pewnych dzieł, lecz jedynie wysuwa przypuszczenie, iż mógł być
on głównym wykonawcą w zespole twórców zatrudnionych przy ołtarzu w kaplicy zamkowej w Szczecinie. Inskrypcje epitafium
opublikował H.G. Th urn me 1, Greifswalder Inschriften, „Baltische Studien", N.F., 76, 1990, s. 116-133, tutaj s. 128 i n.