DOI Artikel:
Chyła, Wojciech: Sprawozdanie z działalności Komitetu Nauk o Sztuce PAN od czerwca 2001 do końca marca 2002 roku
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14536#0260
254__Sl'RAWO/DANll / D/IAI.AI.NOŚC1 KOMlll 1 l NAUK O S/114 1 PAN_
skich między krajami dawnej Mezopotamii a Półwyspem Iberyjskim w X w. i na tle stałego napływu ksią-
żek i dzieł sztuki ze Wschodu na ziemie Al-Andalus, Starej Kastylii i Asturii. Ponieważ obraz Babilonu
w Beatusie powstał w wyniku spotkania kilku różnych genetycznie tradycji i wątków artystycznych i lite-
rackich, analiza przedstawienia wymagała uruchomienia metod historii sztuki antycznej i średniowiecznej,
archeologii i historii literackiej Bliskiego Wschodu, biblistyki i historii egzegezy. Prof. Skubiszewski w
swoim wystąpieniu kładł nacisk na ten wielodyscyplinarny aspekt pracy.
Referat wywołał ożywioną dyskusję, w której podkreślano chronologiczne warstwy poszczególnych
przedstawień w dziełach o złożonej tradycji ikonograficznej.
Przewodniczący Komitetu przedstawił w części zamkniętej posiedzenia sprawy bieżące, w tym spra-
wozdanie z uroczystego wręczenia księgi Arx felicitatis prof. Andrzejowi Rottermundowi na Zamku Kró-
lewskim w Warszawie (2 października 2001).
25 stycznia 2002 г., w części naukowej zebrania Komitetu Nauk o Sztuce, prof. dr hab. Teresa Grzyb-
kowska wygłosiła referat Fotografia cyfrowa w służbie zabytków. Przykład Dworu Artusa w Gdańsku. Na
wstępie prof. Teresa Grzybkowska przypomniała wojenny los wielkoformatowych maniery stycznych i ba-
rokowych malowideł, zdobiących reprezentacyjne wnętrze Dworu. Pozostało po nich zaledwie kilka starych
fotografii, zaś zadanie, jakie sobie postawiono, polegać miało na odtworzeniu najsłynniejszych dzieł Hansa
Vredemana de Vries i Antoniego Moliera za pomocą barwnej fotografii komputerowej, wydrukowanej przez
plotery na zagruntowanym płótnie, w skali identycznej z zaginionymi obrazami. Wyzwania tego podjął się
artysta plastyk i fotograf Krzysztof Izdebski, który opracował w tym celu własną metodę rekonstrukcji.
W skrócie, polegała ona na scaleniu wielu pochodzących z różnego czasu fotografii w jeden czarno-biały
elektroniczny obraz fotograficzny, pozbawiony wad i kątów widzenia zdjęć wyjściowych, by następnie metodą
żmudnej kalibracji nanieść odpowiednio dobierane kolory i retusze oraz powiększyć ponad tysiąc razy.
Niezależnie od prac Izdebskiego podobną metodę zastosowano w ratuszu akwizgrańskim przy odtwarzaniu
trzech zniszczonych fresków A. Rethela z poł. XIX w.
Najistotniejszym zadaniem, jakie postawiła przed sobą referentka, było określenie statusu ontologicz-
nego cyfrowej reprodukcji nieistniejącego oryginału. Profesor Grzybkowska nawiązała do przeżywającego
renesans w dwudziestowiecznej filozofii i praktyce artystycznej pojęcia „simulacrum". Odwołując się do
pierwowzoru, którego fizycznie nie ma, symulakra odwołuje też zmysły widza do tego nieistniejącego w ory-
ginale pierwowzoru, będąc zaś zdwojeniem tego, czego nie ma, nie jest nigdy ani obecnym oryginałem, ani
jego kopią, obecną jako taka. Autorka referatu postawiła więc kluczowe dla przedstawionego przez siebie
przykładu pytanie: czy symulakra, pozór tego, czego nie ma, może być konserwatorskim odtworzeniem
zniszczonych, zagubionych dzieł malarskich? Zniszczonego oryginału nic nie zastąpi. Jednak w takiej sy-
tuacji należy odpowiedzieć „tak". Prof. Grzybkowska wyraziła przekonanie, że jest to w danym konkretnym
wypadku jedyne satysfakcjonujące rozwiązanie. Odpowiada na zapotrzebowanie społeczne, jak i na este-
tyczne, tzn. doskonale symulujące oryginał wymagania wysoce profesjonalnej pracy.
W ciekawej dyskusji - głównie między muzykologami i mediologami - zwrócono uwagę na nowy
zakres problemów, jakie stawia rekonstrukcja zaginionych, nieobecnych dzieł sztuki (także muzycznych),
egzystujących jedynie w swoich symulakrach, oraz na praktyczno-konserwatorski wymiar symulakru.
W zamkniętej części zebrania odbyła się dyskusja m.in. nad sytuacją kadrową w Instytucie Sztuki PAN
po ostatnich cięciach budżetowych. Przedstawiono wiele spraw bieżących, w tym oceny zebrania (z 15 stycz-
nia) z przedstawicielami Komisji H-01 Komitetu Badań Naukowych. Po raz kolejny przedstawiono na tym
spotkaniu kwestię listy filadelfijskiej czasopism naukowych jako nieobowiązującej w humanistyce. Odbyło
się tajne głosowanie Komitetu nad kandydaturą prof. dr A. Rottermunda na członka korespondenta PAN,
zgłoszonego przez Radę Naukową IS PAN. Wyniki wraz z protokołem przesłano nowemu przewodniczące-
mu I wydziału PAN prof. Henrykowi Samsonowiczowi.
Sprawę kandydatury prof. Zygmunta Szweykowskiego, zgłoszoną jeszcze w poprzedniej kadencji, przy-
pomniał prof. M. Perz. Przewodniczący Komitetu zobowiązał się do rozmów w tej sprawie z dziekanem
Wydziału Historycznego UJ.
22 lutego 2002 г., w części naukowej zebrania Komitetu Nauk o Sztuce, prof. dr hab. Mariusz Kar-
powicz wygłosił referat Sztuka doby Władysława IV. Referent postawił sobie za cel całościową reinterpre-
tację problemów badawczych polskiej sztuki XVII w.: przeanalizowania źródeł jej zapożyczeń stylistycz-
nyeh, najważniejszych programów ideowych oraz scharakteryzowania postaw i preferencji estetycznych
fundatorów.
skich między krajami dawnej Mezopotamii a Półwyspem Iberyjskim w X w. i na tle stałego napływu ksią-
żek i dzieł sztuki ze Wschodu na ziemie Al-Andalus, Starej Kastylii i Asturii. Ponieważ obraz Babilonu
w Beatusie powstał w wyniku spotkania kilku różnych genetycznie tradycji i wątków artystycznych i lite-
rackich, analiza przedstawienia wymagała uruchomienia metod historii sztuki antycznej i średniowiecznej,
archeologii i historii literackiej Bliskiego Wschodu, biblistyki i historii egzegezy. Prof. Skubiszewski w
swoim wystąpieniu kładł nacisk na ten wielodyscyplinarny aspekt pracy.
Referat wywołał ożywioną dyskusję, w której podkreślano chronologiczne warstwy poszczególnych
przedstawień w dziełach o złożonej tradycji ikonograficznej.
Przewodniczący Komitetu przedstawił w części zamkniętej posiedzenia sprawy bieżące, w tym spra-
wozdanie z uroczystego wręczenia księgi Arx felicitatis prof. Andrzejowi Rottermundowi na Zamku Kró-
lewskim w Warszawie (2 października 2001).
25 stycznia 2002 г., w części naukowej zebrania Komitetu Nauk o Sztuce, prof. dr hab. Teresa Grzyb-
kowska wygłosiła referat Fotografia cyfrowa w służbie zabytków. Przykład Dworu Artusa w Gdańsku. Na
wstępie prof. Teresa Grzybkowska przypomniała wojenny los wielkoformatowych maniery stycznych i ba-
rokowych malowideł, zdobiących reprezentacyjne wnętrze Dworu. Pozostało po nich zaledwie kilka starych
fotografii, zaś zadanie, jakie sobie postawiono, polegać miało na odtworzeniu najsłynniejszych dzieł Hansa
Vredemana de Vries i Antoniego Moliera za pomocą barwnej fotografii komputerowej, wydrukowanej przez
plotery na zagruntowanym płótnie, w skali identycznej z zaginionymi obrazami. Wyzwania tego podjął się
artysta plastyk i fotograf Krzysztof Izdebski, który opracował w tym celu własną metodę rekonstrukcji.
W skrócie, polegała ona na scaleniu wielu pochodzących z różnego czasu fotografii w jeden czarno-biały
elektroniczny obraz fotograficzny, pozbawiony wad i kątów widzenia zdjęć wyjściowych, by następnie metodą
żmudnej kalibracji nanieść odpowiednio dobierane kolory i retusze oraz powiększyć ponad tysiąc razy.
Niezależnie od prac Izdebskiego podobną metodę zastosowano w ratuszu akwizgrańskim przy odtwarzaniu
trzech zniszczonych fresków A. Rethela z poł. XIX w.
Najistotniejszym zadaniem, jakie postawiła przed sobą referentka, było określenie statusu ontologicz-
nego cyfrowej reprodukcji nieistniejącego oryginału. Profesor Grzybkowska nawiązała do przeżywającego
renesans w dwudziestowiecznej filozofii i praktyce artystycznej pojęcia „simulacrum". Odwołując się do
pierwowzoru, którego fizycznie nie ma, symulakra odwołuje też zmysły widza do tego nieistniejącego w ory-
ginale pierwowzoru, będąc zaś zdwojeniem tego, czego nie ma, nie jest nigdy ani obecnym oryginałem, ani
jego kopią, obecną jako taka. Autorka referatu postawiła więc kluczowe dla przedstawionego przez siebie
przykładu pytanie: czy symulakra, pozór tego, czego nie ma, może być konserwatorskim odtworzeniem
zniszczonych, zagubionych dzieł malarskich? Zniszczonego oryginału nic nie zastąpi. Jednak w takiej sy-
tuacji należy odpowiedzieć „tak". Prof. Grzybkowska wyraziła przekonanie, że jest to w danym konkretnym
wypadku jedyne satysfakcjonujące rozwiązanie. Odpowiada na zapotrzebowanie społeczne, jak i na este-
tyczne, tzn. doskonale symulujące oryginał wymagania wysoce profesjonalnej pracy.
W ciekawej dyskusji - głównie między muzykologami i mediologami - zwrócono uwagę na nowy
zakres problemów, jakie stawia rekonstrukcja zaginionych, nieobecnych dzieł sztuki (także muzycznych),
egzystujących jedynie w swoich symulakrach, oraz na praktyczno-konserwatorski wymiar symulakru.
W zamkniętej części zebrania odbyła się dyskusja m.in. nad sytuacją kadrową w Instytucie Sztuki PAN
po ostatnich cięciach budżetowych. Przedstawiono wiele spraw bieżących, w tym oceny zebrania (z 15 stycz-
nia) z przedstawicielami Komisji H-01 Komitetu Badań Naukowych. Po raz kolejny przedstawiono na tym
spotkaniu kwestię listy filadelfijskiej czasopism naukowych jako nieobowiązującej w humanistyce. Odbyło
się tajne głosowanie Komitetu nad kandydaturą prof. dr A. Rottermunda na członka korespondenta PAN,
zgłoszonego przez Radę Naukową IS PAN. Wyniki wraz z protokołem przesłano nowemu przewodniczące-
mu I wydziału PAN prof. Henrykowi Samsonowiczowi.
Sprawę kandydatury prof. Zygmunta Szweykowskiego, zgłoszoną jeszcze w poprzedniej kadencji, przy-
pomniał prof. M. Perz. Przewodniczący Komitetu zobowiązał się do rozmów w tej sprawie z dziekanem
Wydziału Historycznego UJ.
22 lutego 2002 г., w części naukowej zebrania Komitetu Nauk o Sztuce, prof. dr hab. Mariusz Kar-
powicz wygłosił referat Sztuka doby Władysława IV. Referent postawił sobie za cel całościową reinterpre-
tację problemów badawczych polskiej sztuki XVII w.: przeanalizowania źródeł jej zapożyczeń stylistycz-
nyeh, najważniejszych programów ideowych oraz scharakteryzowania postaw i preferencji estetycznych
fundatorów.