DOI Artikel:
Mikocka-Rachubowa, Katarzyna: Włoscy rzeźbiarze na dworze króla Stanisława Augusta
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14537#0077
WŁOSCY RZEŹBIARZE NA DWORZE STANISŁAWA AUGUSTA
71
14. Giacomo Monaldi, Stanisław August, marmur biały.
Zamek Królewski w Warszawie. Fot. M. Bronarski,
neg. Zamek Królewski w Warszawie
Staggi115. Pisał też, że wykona drugi projekt, „le croquis plus historié", wykorzystujący figury sporządzone
do mauzoleum kanclerza Młodziejowskiego, a tymczasem posyła królowi szkic znaleziony u Monaldiego
(chodziło zapewne o projekt nagrobka Młodziejowskiego autorstwa naszego artysty). Dodał też, że „M. le
Grand Ecuyer" (wielki koniuszy Michał Grabowski) ubiegał się u kanonika Reptowskiego, dysponującego
niezmontowanymi częściami nagrobka Młodziejowskiego, o zakup figury marmurowej i innych fragmen-
tów tego mauzoleum za ćwierć sumy, którą pierwotnie kosztowały116. Bacciarelli miał uzgodnić z Reptow-
skim cenę figury i putta117, pisał też, że starosta Ryx odłoży na nagrobek królewskiego ojca blok czerwonego
marmuru sprowadzony przez prymasa Poniatowskiego z Anglii118. Mauzoleum Stanisława Poniatowskiego
jednak ostatecznie pozostało jedynie w sferze projektów, nie doczekawszy się realizacji119.
Giacomo Monaldi podczas swojego trzydziestoletniego pobytu w Polsce wykonał z pewnością jeszcze
wiele innych rzeźb. Niektóre z nich zostały ostatnio zidentyfikowane, wzbogacając znane oeuvre artysty -
jak np. uznane za jego dzieło niesygnowane popiersie króla Stanisława Augusta wykute w marmurze bia-
115 BN, rkps 3291/2, k. 191 (list Bacciarellego do króla z 14 grudnia 1796 г.): „Croqui du Mausolée simple pour S. A. Mon-
seigneur le Castellan de Cracovie Père de Sa Majesté et note à peu pré [sic] de ce qui pourrait enter l'ouvrage le group [sic]
d'enfants, médaillon avec les assesoirs [sic] de marbre blanc; cet ouvrage pourra être exécutai [sic] par Monaldi, et Bing, si la santé
de ce dernier lui permettera de travailler, ou que Stagi aide Monaldi pour dégrossir le dit Group en ce cas il faudra payer Stagi a peu
pré [sic] # 30"; też listy z 28 grudnia 1796 r. i 4 stycznia 1797 r. (k. 194, 210). O mauzoleum ojca króla pisali też, z powołaniem
się na powyższe archiwalia: Tatarkiewicz, Rządy..., s. 58; Mańkowski, Rzeźby zbioru..., s. 68, 75-77 (podając datę listu
jako 27 grudnia 1796 г.); Chyczewska, Marcello Bacciarelli..., s. 42. Wzmiankowane jest też w: ThB, t. 25, s. 55.
116 BN, rkps 3291/2, к. 191 -191 v.
117 AGAD, Korespondencja Stanisława Augusta, nr 5B, k. 339v.-340, list Bacciarellego do króla z 22 grudnia 1796 r.
118 BN, rkps 3291/2, k. 195v., list Bacciarellego do króla z 4 stycznia 1797 r.
119 Tatarkiewicz, Łazienki..., s. 117-118 (też il. 139 na s. 116), pisze o kaplicy grobowej Poniatowskich, którą król chciał
wznieść w Łazienkach, a jej projekty wykonali Kamsetzer i Monaldi. Projekt uznany przez Tatarkiewicza za dzieło Monaldiego
M. Kwiatkowski {Romantyczne mauzoleum grobowe w Arkadii, „BHS", 28, 1966, nr 1, s. 101-104; idem, Szymon Bogu-
mił Zug architekt polskiego oświecenia, Warszawa 1971, s. 277, 279) wiąże z Zugiem i odnosi do Grobowca Złudzeń
71
14. Giacomo Monaldi, Stanisław August, marmur biały.
Zamek Królewski w Warszawie. Fot. M. Bronarski,
neg. Zamek Królewski w Warszawie
Staggi115. Pisał też, że wykona drugi projekt, „le croquis plus historié", wykorzystujący figury sporządzone
do mauzoleum kanclerza Młodziejowskiego, a tymczasem posyła królowi szkic znaleziony u Monaldiego
(chodziło zapewne o projekt nagrobka Młodziejowskiego autorstwa naszego artysty). Dodał też, że „M. le
Grand Ecuyer" (wielki koniuszy Michał Grabowski) ubiegał się u kanonika Reptowskiego, dysponującego
niezmontowanymi częściami nagrobka Młodziejowskiego, o zakup figury marmurowej i innych fragmen-
tów tego mauzoleum za ćwierć sumy, którą pierwotnie kosztowały116. Bacciarelli miał uzgodnić z Reptow-
skim cenę figury i putta117, pisał też, że starosta Ryx odłoży na nagrobek królewskiego ojca blok czerwonego
marmuru sprowadzony przez prymasa Poniatowskiego z Anglii118. Mauzoleum Stanisława Poniatowskiego
jednak ostatecznie pozostało jedynie w sferze projektów, nie doczekawszy się realizacji119.
Giacomo Monaldi podczas swojego trzydziestoletniego pobytu w Polsce wykonał z pewnością jeszcze
wiele innych rzeźb. Niektóre z nich zostały ostatnio zidentyfikowane, wzbogacając znane oeuvre artysty -
jak np. uznane za jego dzieło niesygnowane popiersie króla Stanisława Augusta wykute w marmurze bia-
115 BN, rkps 3291/2, k. 191 (list Bacciarellego do króla z 14 grudnia 1796 г.): „Croqui du Mausolée simple pour S. A. Mon-
seigneur le Castellan de Cracovie Père de Sa Majesté et note à peu pré [sic] de ce qui pourrait enter l'ouvrage le group [sic]
d'enfants, médaillon avec les assesoirs [sic] de marbre blanc; cet ouvrage pourra être exécutai [sic] par Monaldi, et Bing, si la santé
de ce dernier lui permettera de travailler, ou que Stagi aide Monaldi pour dégrossir le dit Group en ce cas il faudra payer Stagi a peu
pré [sic] # 30"; też listy z 28 grudnia 1796 r. i 4 stycznia 1797 r. (k. 194, 210). O mauzoleum ojca króla pisali też, z powołaniem
się na powyższe archiwalia: Tatarkiewicz, Rządy..., s. 58; Mańkowski, Rzeźby zbioru..., s. 68, 75-77 (podając datę listu
jako 27 grudnia 1796 г.); Chyczewska, Marcello Bacciarelli..., s. 42. Wzmiankowane jest też w: ThB, t. 25, s. 55.
116 BN, rkps 3291/2, к. 191 -191 v.
117 AGAD, Korespondencja Stanisława Augusta, nr 5B, k. 339v.-340, list Bacciarellego do króla z 22 grudnia 1796 r.
118 BN, rkps 3291/2, k. 195v., list Bacciarellego do króla z 4 stycznia 1797 r.
119 Tatarkiewicz, Łazienki..., s. 117-118 (też il. 139 na s. 116), pisze o kaplicy grobowej Poniatowskich, którą król chciał
wznieść w Łazienkach, a jej projekty wykonali Kamsetzer i Monaldi. Projekt uznany przez Tatarkiewicza za dzieło Monaldiego
M. Kwiatkowski {Romantyczne mauzoleum grobowe w Arkadii, „BHS", 28, 1966, nr 1, s. 101-104; idem, Szymon Bogu-
mił Zug architekt polskiego oświecenia, Warszawa 1971, s. 277, 279) wiąże z Zugiem i odnosi do Grobowca Złudzeń